ενδείξεις - αντενδείξεις





πρός τό δεῖν οὕτω



Όλα τα θέματα πρός τό δεῖν οὕτω



Προηγούμενα εὕσημον λόγον δῶτε








Posted on : Σάββατο 5 Οκτωβρίου 2024 [ 0 ] comments Label:

Δημήτρης Λάλλας: Η ανάπτυξη της ελληνικής καταναλωτικής κοινωνίας / Οι αξίες που εργαλειοποιεί ο καταναλωτισμός / Ανοιχτά ερωτήματα / Βιβλιογραφικές αναφορές

by : tinakanoumegk





Δημήτρης Περδικίδης, «Άπειρο», 1969

Η είσοδος ενός κοινωνικού σχηματισμού στο μοντέλο της καταναλωτικής κοινωνίας μπορεί να αναγνωσθεί βάσει του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζει πια η κατανάλωση ως προς την κοινωνική ενσωμάτωση των υποκειμένων, τη συγκρότηση της προσωπικής και κοινωνικής ταυτότητας, τη συστημική αναπαραγωγή. Πρόκειται για το αναλυτικό πρίσμα δια του οποίου ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν (2002) επιχειρεί να εντοπίσει τον μετασχηματισμό των δυτικών κοινωνιών από βιομηχανικές σε καταναλωτικές. Η μετάβαση στο μοντέλο της καταναλωτικής κοινωνίας δεν σηματοδοτεί ένα κάποιο τέλος της εργασίας, ούτε των κοινωνικών ανισοτήτων και των ταξικών διαχωρισμών, αλλά την υποκατάσταση της κεντρικότητας της εργασίας από την κατανάλωση όσον αφορά τη διαμόρφωση των κινήτρων δράσης και των κριτηρίων αποτίμησης αυτής, των σχέσεων των υποκειμένων με τον εαυτό, τους άλλους, τα αντικείμενα, τον κοινωνικό και φυσικό χώρο και τον χρόνο, και των σχημάτων κατανόησης και περιγραφής των σχέσεων αυτών, τα κριτήρια κοινωνικής ένταξης και αποκλεισμού, τα καθεστώτα διανομής του πλούτου, τη διαμόρφωση της αγοράς εμπορευμάτων-αγαθών και των θεσμών/μέσων κατανάλωσης και των στρατηγικών προώθησης (μάρκετινγκ, διαφήμιση), ακόμη και όψεων του μοντέλου πολιτικής διακυβέρνησης.



Η ελληνική κοινωνία φαίνεται να εισέρχεται σταδιακά στο μοντέλο της καταναλωτικής κοινωνίας μέσα από δύο χρονικές φάσεις, ακολουθώντας τα δυτικά στάδια μετάβασης στην καταναλωτική κοινωνία με μια χρονοκαθυστέρηση σαράντα περίπου ετών συγκριτικά με τις ΗΠΑ και δεκαπέντε έως είκοσι ετών με τις χώρες της δυτικής Ευρώπης. Αν και η κεφαλαιακή και παραγωγική διάρθρωση και οι ρυθμοί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας δεν την κατατάσσουν στο μοντέλο του βιομηχανικού φορντισμού, όπως αυτό αναπτύχθηκε από τις αρχές του 20ού αιώνα στη Βόρεια Αμερική και στη Δυτική Ευρώπη (Reckwitz 2023), αν και η βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης μεγάλου τμήματος του πληθυσμού και οι προσδοκίες βιοτικού εξωτισμού άρχισαν να εκδηλώνονται σταδιακά από τη δεκαετία του ’60 και του ’70 (Καραπαστόλης 1983) και η κρατική προνοιακή πολιτική εφαρμόστηκε με συστηματικό και μαζικό τρόπο από τη δεκαετία του ’80, αν και το μετεμφυλιακό κλίμα του αυταρχισμού και των πολιτικών διώξεων εκτείνεται για περίπου δυόμιση δεκαετίες μετά το τέλος του Εμφυλίου (1949), η ελληνική κοινωνία –κυρίως πολιτισμικά– μοιάζει να μεταβαίνει σταδιακά στο μοντέλο της καταναλωτικής κοινωνίας, από τη δεκαετία του ’60.



Μια ελληνική ιδιαιτερότητα



Εδώ μπορούμε να εντοπίσουμε μια ελληνική ιδιαιτερότητα, όχι όμως απόκλισης αλλά επιτάχυνσης και συγχρονισμού. Με άλλα λόγια, αν η ελληνική κοινωνία γνώρισε κατά τη δεκαετία του ’60 αυτό που ονομάζεται πρώτη καταναλωτική επανάσταση, δηλαδή τη μαζική κατανάλωση τυποποιημένων, μαζικά παραγόμενων προϊόντων –κυρίως ειδών που αφορούν τον οικιακό εξοπλισμό, τη μετακίνηση και την αναψυχή– και την επικράτηση ενός μεσοαστικού προτύπου ζωής, την ίδια δεκαετία, στο πεδίο της νεανικής κουλτούρας, τμήματα της ελληνικής κοινωνίας συγχρονίζονται με τα ρεύματα πολιτισμικής αμφισβήτησης του μεσοστρωματικού καθωσπρεπισμού, του κομφορμισμού και εν γένει του τρόπου ζωής. Είναι ενδεικτικό ότι εκφράσεις αυτής της νεανικής αμφισβητησιακής κουλτούρας, όπως η ροκ μουσική, οι επιλογές εμφάνισης των νέων (μακριά μαλλιά, κοντές φούστες κ.λπ.) τίθενται στο στόχαστρο της βιοπολιτικής της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967-1974). Ενώ, λοιπόν, μιλώντας σχηματικά, στις ΗΠΑ χρειάστηκαν τέσσερις περίπου δεκαετίες και στη Δυτική Ευρώπη δύο περίπου δεκαετίες για να αρθρωθεί η πολιτισμική αμφισβήτηση των καταναλωτικών πρακτικών, των αξιακών συστημάτων και των πολιτισμικών ροπών που πλαισίωναν και υποβάσταζαν την πρώτη καταναλωτική επανάσταση, στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό μοιάζει να συνέβησαν σχεδόν ταυτόχρονα.

Αν, επίσης, ο κορεσμός της μαζικής καταναλωτικής ζήτησης είχε επέλθει από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, στον υπόλοιπο δυτικό βιομηχανικά ανεπτυγμένο κόσμο –και στην Ελλάδα– ο κορεσμός της ζήτησης τυποποιημένων αγαθών (λ.χ., ηλεκτρικές συσκευές) εκδηλώνεται στα μέσα της δεκαετίας του ’80 – ένας κορεσμός ο οποίος ενίσχυσε την κριτική απέναντι στο τυποποιημένο, το μαζικό, και συνάμα τα αιτήματα για πιο εξατομικευμένες, ηδονιστικές μορφές κατανάλωσης και για αντικατάσταση του αιτήματος για βελτίωση του επιπέδου διαβίωσης από το αίτημα για βελτίωση της ποιότητας της ζωής (Reckwitz 2023), το οποίο συνδέεται με την αμφισβητησιακή κουλτούρα της αυτοπραγμάτωσης των τελών της δεκαετίας του ’60 (βλ. Παναγιωτόπουλος 2021). Αναδεικνύεται και σε αυτή την περίπτωση η ιδιαιτερότητα τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας που κατορθώνουν να συμβαδίζουν πολιτισμικά με τις ευρύτερες εξελίξεις των πολιτισμικών ροπών στο δυτικό –τουλάχιστον– κόσμο, ανεξάρτητα, ως ένα βαθμό από την υλικότητα των καταναλωτικών πρακτικών.



Οι αξίες που εργαλειοποιεί ο καταναλωτισμός



Εδώ να σημειώσουμε ότι η νεο-ρομαντική κουλτούρα της αυτοπραγμάτωσης, η οποία ενημέρωσε κρίσιμα τα κινήματα της πολιτισμικής και πολιτικής αμφισβήτησης του ’60 και ’70, δεν συνδέεται ευθέως με τη δεύτερη καταναλωτική επανάσταση της δεκαετίας του ’80 και μετέπειτα ή με τον γνωσιακό-πολιτισμικό, μεταβιομηχανικό καπιταλισμό που της αντιστοιχεί. Ο αναχωρητισμός ή/και η ριζοσπαστική κριτική έναντι του μεσοστρωματικού προτύπου της «καλής ζωής» και του καπιταλισμού, ως βασικά στοιχεία της πολιτικής και πολιτισμικής αμφισβητησιακής κουλτούρας του ’60 και του ’70 (εκφάνσεις της οποίας δεν συνέπιπταν απαραίτητα), δεν εντοπίζονται στην υστερονεοτερική κουλτούρα της αυτοπραγμάτωσης, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να συγκεράζει το «ρομαντικό» και το «αστικό» πολιτισμικό πρότυπο για τον εαυτό (Reckwitz 2023) και να προωθείται από το νέο πρότυπο μάνατζμεντ (Dardot και Laval 2022), τη βιομηχανία αυτοβελτίωσης και ευτυχίας (Cabanas και Illouz 2020), τη θετική ψυχολογία και από τη διαφήμιση. Η διαφήμιση, για παράδειγμα, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60, σταδιακά αποκτά καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά, καθώς απεκδύεται την εργαλειακότητά της ως προς την προώθηση συγκεκριμένων υλικών αγαθών και προσοικειώνεται αναπαραστάσεις και συμβολισμούς οι οποίοι παραπέμπουν σε αντισυμβατικές πολιτισμικές τάσεις και αναφέρονται σε μετα-υλιστικές αξίες (βλ. Βαμβακάς 2021, W. Leiss, S. Kline, S. Jhally, και J. Botterill 2005, Featherstone 2007, Lipovetsky 1994). Είναι χαρακτηριστικό για την ελληνική περίπτωση αυτό που παρατηρούν οι Βαμβακάς και Κεντερελίδου (2021) για τη θεματολογία των έντυπων ελληνικών διαφημίσεων, ότι κατά την περίοδο 1945-1974 δίνεται μια έμφαση σε τρόφιμα (απολαυστικά και υγιεινά προϊόντα διατροφής), σε είδη ομορφιάς και σε οικιακό εξοπλισμό (οικιακή τεχνολογία, απορρυπαντικά, λευκά είδη), ενώ κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο η έμφαση εντοπίζεται σε προϊόντα-μέσα μετακίνησης (αυτοκίνητα, μηχανές, αερομεταφορές), τεχνολογία, προϊόντα ψυχαγωγίας.






Δημοσθένης Κοκκινίδης «Φόρος τιμής στη Βάσω Κατράκη ή Βάσω Κατράκη», 1969



Η πρώτη φάση της ελληνικής καταναλωτικής κοινωνίας



Η πρώτη, πρώιμη φάση της ελληνικής καταναλωτικής κοινωνίας εντοπίζεται χρονικά από τη δεκαετία του ’60 μέχρι και την πτώση της χούντας. Πρόκειται για μια περίοδο ταχείας οικονομικής ανάπτυξης (Ιορδάνογλου 2020), η οποία χαρακτηρίζεται από το φαινόμενο της αστικοποίησης, την κοινωνική ανοδική κινητικότητα, την αύξηση των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων λιανεμπορίου, τη σταδιακή εξοικείωση του αστεακού και του αγροτικού πληθυσμού με μαζικά παραγόμενα καταναλωτικά αγαθά και το μεσοταξικό πρότυπο ζωής, τη σταδιακή αύξηση των μεσαίων εισοδημάτων και της ιδιωτικής κατανάλωσης, καθώς και από μια «αλλαγή του πολιτισμικού κλίματος» (Βούλγαρης 2013) η οποία συμπεριλάμβανε προσδοκίες και αιτήματα υλικής ευημερίας των ανερχόμενων μικροαστικών και μεσαίων στρωμάτων (Λιάκος 2019, Παναγιωτόπουλος και Βαμβακάς 2014). Μια «κομβική πολιτισμική διαδικασία, η οποία ξεκινά αυτή την περίοδο, αφορά την ανάπτυξη μιας υλικής και συμβολικής σχέσης των υποκειμένων με τα καταναλωτικά αγαθά, μια σχέση η οποία, κατά τη γνώμη μας, συνιστά τον πυρήνα του (πολιτισμικού) ήθους του καταναλωτισμού» (Λάλλας 2022).



Η δεύτερη φάση



Η δεύτερη φάση της καταναλωτικής κοινωνίας συνιστά μια φάση ωριμότητας (Placas 2020) του καταναλωτισμού και συνδέεται με τις δημοσιονομικές αναδιανεμητικές πολιτικές των πρώτων μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, και κυρίως του ΠΑΣΟΚ (1981-1989) (Κωτσονόπουλος 2015) –οι οποίες ουσιαστικά τονώνουν περισσότερο την ιδιωτική παρά τη δημόσια κατανάλωση–, με τις αυξανόμενες εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών διαρκείας και «πολυτελείας», με τα φαινόμενα της ιδιοκατοίκησης, της προαστικοποίησης και της αυτοκίνησης, με τις διαδικασίες εξευρωπαϊσμού της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας, με τη φιλελευθεροποίηση της αγοράς και την είσοδο σε αυτήν μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων στους τομείς του ρουχισμού, της διατροφής, των ψηφιακών τεχνολογιών και υπηρεσιών επικοινωνίας και ενημέρωσης, με τις πολιτικές φθηνού μακρόχρονου και βραχύχρονου δανεισμού για την τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης (βλ. Λάλλας, Ζαρίκος, Σωτηροπούλου 2024). Στα χαρακτηριστικά του μεταπολιτευτικού «καθεστώτος κατανάλωσης», θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και μια όψη του παγκόσμιου καταμερισμού της εργασίας, και συγκεκριμένα τη δυνατότητα αξιοποίησης εκ μέρους των μικροαστικών και μεσαίων στρωμάτων κυρίως φθηνής και πολλές φορές «παρανομοποιημένης» εργασίας μεταναστών/στριών από τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτών των σχέσεων, είτε από θέση εργοδότη (οικιακή φροντίδα, οικοδομή, αγροτοπαραγωγή) είτε από τη θέση πελάτη-καταναλωτή (υπηρεσιών σεξ), είναι που μεσοστρωματικά υποκείμενα της παραδοσιακής και της νέας μεσαίας τάξης δοκίμασαν την «καταναλωτική κυριαρχία» τους. Επίσης, είναι κρίσιμο να επισημάνουμε ότι η δεύτερη φάση της ελληνικής καταναλωτικής κοινωνίας είναι σχεδόν πλήρως συντονισμένη με τη δεύτερη καταναλωτική επανάσταση, η οποία επισυμβαίνει στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Ιδίως από τη δεκαετία του ’90, η ελληνική καταναλωτική κοινωνία αποκτά τα χαρακτηριστικά μιας «κοινωνίας της εμπειρίας» (Miles 2023), όπου η κατανάλωση προωθείται και βιώνεται ως μια ιδιαίτερη εμπειρία, η οποία εντάσσεται στην αφήγηση του εαυτού και δεν αφορά τόσο την κάλυψη κάποιων αναγκών και επιθυμιών ούτε και τη συσσώρευση αγαθών.



Ανοιχτά ερωτήματα



Οι σημαντικές επιπτώσεις των μέτρων οικονομικής αναδιάρθρωσης και λιτότητας κατά την περίοδο της ελληνικής οικονομικής κρίσης (2009/2010-2018) όσον αφορά το επίπεδο διαβίωσης και την ιδιωτική κατανάλωση είναι εν πολλοίς γνωστές. Αυτό όμως που παραμένει ερώτημα προς διερεύνηση είναι η απονομιμοποίηση ή όχι του καταναλωτιστικού ήθους, ενός ήθους που υποβαστάζει το μοντέλο της καταναλωτικής κοινωνίας κατά την ύστερη νεοτερικότητα. Και αυτό γιατί είναι γνωστό από την ιστορία της κατανάλωσης ότι οι υλικοί διαθέσιμοι πόροι δεν επικαθορίζουν τις πολιτισμικές ροπές (Sassatelli 2016). Όπως ερώτημα κρίσιμο είναι και ο βαθμός επιτελεστικότητας των κανονιστικών λόγων (discourses) υπέρ της λιτότητας και της υπευθυνοποίησης του χρεωμένου υποκειμένου. Μια πρώτη απόπειρα απάντησης στο παραπάνω ερώτημα συνιστά το συμπέρασμα μιας μελέτης που υποστηρίζει ότι, παρά τις κρίσιμες οικονομικές πιέσεις που δέχτηκαν τα μεσοστρώματα κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης και των πολιτικών δημοσιονομικής και εργοδοτικής λιτότητας, το ήθος του καταναλωτισμού μοιάζει να διατηρεί την ισχύ του (βλ. Λάλλας 2022). Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα, σε συνδυασμό βεβαίως με τα μεγέθη των εισοδημάτων και της ατομικής κατανάλωσης, θα μπορέσουν να δώσουν μια απάντηση για το αν η δεύτερη φάση της ελληνικής καταναλωτικής κοινωνίας κλείνει κατά τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα ή αν συνεχίζεται ή/και αν εισέρχεται σε μια τρίτη φάση με διαφορετικά χαρακτηριστικά.





Βιβλιογραφικές αναφορές

Βαμβακάς, Β. & Κ. Κεντερελίδου (2021), 70 χρόνια ελληνική έντυπη διαφήμιση 1945-2015: Καταναλωτική κουλτούρα, στρατηγικές επικοινωνίας, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, σελ. 9-32.

Βούλγαρης, Γ. (2013), Η μεταπολιτευτική Ελλάδα 1974-2009, Αθήνα: Πόλις.

Cabanas, E. & E. Illouz (2020), Ευτυχιοκρατία: Πώς η βιομηχανία της ευτυχίας κυβερνά τη ζωή μας, μτφρ. Β. Πέτσα, Αθήνα: Πόλις.

Dardot, P. & C. Laval (2022), Ο νέος λόγος του κόσμου: Ένα δοκίμιο για τη νεοφιλελεύθερη κοινωνία, μτφρ. Μ. Μπότση, Αθήνα: Angelus Novus.

Featherstone, M. (2007), Consumer culture and postmodernism, London: Sage.

Ιορδάνογλου, X. (2020), Η ελληνική οικονομία μετά το 1950, Ά Τόμος, περίοδος 1950-1973: Ανάπτυξη, νομισματική σταθερότητα και κρατικός παρεμβατισμός, Κέντρο Πολιτισμικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης: Τράπεζα της Ελλάδος.

Καραποστόλης, Β. (1983), Η καταναλωτική συμπεριφορά στην ελληνική κοινωνία 1960-1975, Αθήνα: ΕΚΚΕ.

Κωτσονόπουλος, Λ. (2015), Οι δημοσιονομικές βάσεις της πολιτικής νομιμοποίησης και η κρίση του κράτους της μεταπολίτευσης (1974-1994). Στο Μ. Αυγερίδης, Ε. Γαζή

και Κ. Κορνέτης (Επιμ.), Μεταπολίτευση: Η Ελλάδα στο μεταίχμιο δύο αιώνων, Αθήνα: Θεμέλιο, σελ. 57-73.

Λάλλας, Δ. (2022), Κατανάλωση και καταναλωτισμός σε συνθήκες κρίσης: Ρεπερτόρια καταναλωτικής δράσης και λόγου, Αθήνα: Παπαζήσης-ΕΚΚΕ.

Λάλλας, Δ., Ζαρίκος, Ι. & Μ. Σωτηροπούλου (2024), Ο φθοροποιός καταναλωτισμός και η ελληνική κρίση, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 162, σελ. 57-88.

W. Leiss, S. Kline, S. Jhally, & J. Botterill (2005), Διαφήμιση και επικοινωνία: Η κατανάλωση στην εποχή των μέσων επικοινωνίας, Αθήνα: Καστανιώτης.

Λιάκος, Α. (2019), Ο ελληνικός 20ος αιώνας, Αθήνα: Πόλις.

Lipovetsky, G. (1994), The Empire of Fashion: Dressing Modern Democracy, New Jersey: Princeton University Press.

Miles, S. (2023), Η κοινωνία της εμπειρίας: Η επανεκκίνηση του καταναλωτικού καπιταλισμού, μτφρ. Κ. Γούλα, Πεδίο: Αθήνα.

Μπάουμαν, Ζ. (2002), Η εργασία, ο καταναλωτισμός και οι νεόπτωχοι, μτφρ. Κ.Δ. Γεωρμάς, Αθήνα: Μεταίχμιο.

Παναγιωτόπουλος, Π. (2021), Οι περιπέτειες της μεσαίας τάξης, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.

Παναγιωτόπουλος, Π. & Β. Βαμβακάς (2014), Η Ελλάδα στη δεκαετία του 1980: Κοινωνικός εκσυγχρονισμός, πολιτικός αρχαϊσμός, πολιτισμικός πλουραλισμός, στο Π. Παναγιωτόπουλος και Β. Βαμβακάς (επιμ.) Η Ελλάδα στη δεκαετία του 1980: Κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό λεξικό, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, σελ. XXXI-LXXI.

Placas, A. (2020), Disrupted and disrupting consumption: Transformations in buying and borrowing in Greece. In E. Doxiadis and A. Placas (Eds.), Living under austerity: Greek society in crisis, Berghahn Books, σελ. 321-346.

Reckwitz, Α. (2023), Το τέλος των ψευδαισθήσεων: Πολιτική, οικονομία και κουλτούρα στην ύστερη νεωτερικότητα, μτφρ. Ε. Τομπόρη, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Sassatelli, R. (2016), Καταναλωτική κουλτούρα: Ιστορία, θεωρία και πολιτική, μτφρ. Δ. Λάλλας, Θεσσαλονίκη: Νησίδες.

Δημήτρης Λάλλας 
Ο Δημήτρης Λάλλας είναι δρ Κοινωνιολογίας 
ΠΗΓΗ: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Η ΕΠΟΧΗ
Posted on : [ 0 ] comments Label:

ΑΞΙΟΝ ΛΟΓΟΥ (ΕΚΠΟΜΠΗ 2η 4/10/2024) Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΑΛΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥΧΩΝ συνομιλεί με τον ΝΤΙΝΟ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ στην εκπομπή «ΑΞΙΟΝ ΛΟΓΟΥ», στον Just Radio 96,4 ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΑΣ. ΣΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ την κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΣΑΡΔΙΚΟΥ, (από Αργεντινή)

by : tinakanoumegk

 1. Ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΑΛΗΣ (Σωτήρης Σαλης), ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΦΥΤΩΡΙΟΥΧΩΝ συνομιλεί με τον ΝΤΙΝΟ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ (Ntinos Papantoniou) στην εκπομπή «ΑΞΙΟΝ ΛΟΓΟΥ», στον Just Radio 96.4

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΑΙΟΚΟΜΙΑΣ.
- Γιατί η Ελλάδα απουσιάζει ενώ ήταν ιδρυτικό μέλος;
- Η απαξίωση μέσα στο γενικό ελληνικό πλαίσιο.
- Οι άλλες χώρες δίνουν μεγάλη σημασία, ποιοι είναι οι πρόεδροι. Ο Τυνήσιος πρόεδρος ήταν πρώην υπουργός γεωργίας και γεωπόνος.
- Οι υπουργοί μας δεν γνωρίζουν τα της γεωργίας και ελιάς.
- Τι κάνουν οι Τούρκοι στην Σμύρνη. Σύγκριση με το δικό μας ινστιτούτο στα Χανιά.
- Η Ένωση Φυτωριούχων Ελλάδας, μόνη ένωση παραγωγών, συμμετέχει με άλλες 7 Ευρωπαϊκές χώρες σε Ερευνητικό Πρόγραμμα.
- Το Ελληνικό κράτος δεν αξιοποιεί τους επιστήμονες.
(ΑΠΟ ΤΟ 10.20 ΕΩΣ 20.38 ΛΕΠΤΟ ΤΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ).

2. ΣΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ την κ. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΣΑΡΔΙΚΟΥ, (από Αργεντινή), Médica Cirujana General y Plástica, Presidente de Nostos , SIANK Argentina y Sudamerica. Escritora Producción ejecutiva στην εταιρεία Nostos, el regreso al Origen, Συντονίστρια για την Λατινική Αμερική. - Υπεύθυνη του Τμήματος Αργεντινής στην οργάνωση ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΙΛΩΝ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ. Premio Unesco “Mujeres Griegas del Mundo”2023 - Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Πολιτιστικής Οργάνωσης Νόστος. (Ακολουθεί βιογραφικό της, όπως έχει αναρτηθεί στην σελίδα του «Μελωδία Πάτρας»).

………………………….
* Η Χριστίνα Τσαρδίκου γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, από Έλληνες γονείς με καταγωγή από την Αρκαδία, την Τρίπολη και το Λεβίδι.
Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες και έλαβε την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργού και της Πλαστικής Χειρουργού.
Εργάστηκε ως Καθηγήτρια Βιοϊατρικής, Φυσικής και Χειρουργικής σε κρατικά και ιδιωτικά Πανεπιστήμια της χώρας. Η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής της Αργεντινής, την βράβευσε για την επαγγελματική της δράση και ηθική.
Παράλληλα, η Χριστίνα Τσαρδίκου διακρίθηκε για την πολυσχιδή δράση της σε σχέση με την προώθηση του Ελληνικού Πολιτισμού και της Ελληνικής Γλώσσας.
Είναι:
Πρόεδρος της Ελληνικής Πολιτιστικής Οργάνωσης «Νόστος», από το 2006
Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων των Πέντε Ηπείρων
Συντονίστρια για την Λατινική Αμερική της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων του Νίκου Καζαντζάκη και Υπεύθυνη για το αργεντίνικο τμήμα της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη
Είχε τη Διεύθυνση και παραγωγή της «Ραδιοφωνικής Εκπομπής «Αντάμωση» την περίοδο 2001- 2010 και από το 2021 έως σήμερα έχει τη διεύθυνση της διαδικτυακής τηλεοπτικής εκπομπής “Νόστος, η επιστροφή στις ρίζες μας”.
Το 2003 έλαβε την πιστοποίηση Δ επιπέδου από το Κέντρο Πιστοποίησης της Ελληνομάθειας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Από τότε έχει διδάξει εθελοντικά την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό, στο σχολείο της Ελληνικής Κοινότητας Πανελλήνιων του Μπουένος Άιρες, σε διάφορες ελληνικές κοινότητες της Αργεντινής, στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, στην Οικονομική Σχολή και όπου λειτουργεί η Ελληνική Πολιτιστική Οργάνωση «Νόστος».
Έχει δημιουργήσει ένα σύστημα μαθήματων που βρίσκονται στο youtube, για ισπανόφωνους ενήλικες και παιδιά.
Δίδαξε στο εργαστήρι «Μιλάμε Ελληνικά» και από το 2021 μέσω της πλατφόρμας Ζοοm διδάσκει ελληνική γλώσσα και πολιτισμό σε δυο επίπεδα για μαθητές της Λατινικής Αμερικής.
Όλα τα μαθήματα είναι δωρεάν και πολλές από τις δράσεις φέρουν την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας.
Τα τελευταία 20 χρόνια έχει παρουσιάσει πάνω από 100 ημερίδες στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αργεντινής για τον ελληνικό πολιτισμό, και έχει συνεργαστεί με το Πανεπιστήμιο Πατρών, με το Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, το Πανεπιστήμιο Μπελγράνο, το Καθολικό Πανεπιστήμιο Αργεντινής, το Πανεπιστήμιο Ελ Σαλβαδόρ, το Πανεπιστήμιο Noreste, το Πανεπιστήμιο Mar de Plata, την Βουλή της Αργεντινής, το Ίδρυμα Μπόρχες, το Ινστιτούτο Ιταλικού Πολιτισμού και με όλες τις ελληνικές κοινότητες και οργανισμούς της περιοχής.
Μέσα από τον «Νόστο» πραγματοποιεί κάθε χρόνο το Ελληνικό Συνέδριο «Νόστος» στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, το Φεστιβάλ Ελληνο- αργεντίνικου θεάτρου, τέσσερις Λογοτεχνικούς Διαγωνισμούς, Διαγωνισμούς φωτογραφίας, Εκθέσεις, σεμινάρια και θεατρικές παραστάσεις.
Έχει οργανώσει σχεδόν 19 πολιτιστικά ταξίδια στην Ελλάδα, στα οποία έχουν γνωρίσει τη χώρα μας σε περισσότερα από 500 άτομα λειτουργώντας και ως ξεναγός.
Η Χριστίνα Τσαρδίκου, έχει παρουσιάσει διαλέξεις σε θέματα σχετικά με τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική διασπορά, την λογοτεχνία και την ελληνική γλώσσα, στην Βουλή της Αργεντινής, στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Αργεντινή, στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αργεντινής, στον Δήμο Μπουένος Άιρες, στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Ελλάδα, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Μαρ ντελ Πλάτα, στο Πανεπιστήμιο Católica στην Αργεντινή, το πανεπιστήμιο Μπελγράνο, στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες, στην Εταιρία Λογοτεχνών της Αργεντινής, στην Έκθεση βιβλίου της Αργεντινής, στην Έκθεση Βιβλίου στην Θεσσαλονίκη και στο Rotary Club.
Γράφει ποίηση στα Ελληνικά και τα έργα της έχουν δημοσιευθεί σε δυο βιβλία και διάφορες ανθολογίες της ξενιτιάς της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και Συγγραφέων των Πέντε Ηπείρων
Είναι μητέρα 4 παιδιών.

Posted on : [ 0 ] comments Label:

Ποιοί ελέγχουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ελλάδα - η πιο συγκροτημένη και πλήρη καταγραφή της δυστοπίας των ελληνικών ΜΜΕ τα τελευταία 35 χρόνια.

by : tinakanoumegk



Η τελευταία έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (IPI) που δημοσιεύτηκε στις αρχές του χρόνου αποτελούσε την πιο συγκροτημένη και πλήρη καταγραφή της δυστοπίας των ελληνικών ΜΜΕ τα τελευταία 35 χρόνια. Μιλούσε για μια απορρυθμισμένη, πολωμένη και κατακερματισμένη αγορά που πλήττεται από πολλαπλές χρηματοπιστωτικές κρίσεις, σε συνδυασμό με τη μεγάλη επιρροή και παρέμβαση πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων, με αποτέλεσμα τη χαμηλή εμπιστοσύνη του κοινού.

Ανάμεσα στα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης ήταν η ανεξέλεγκτη, «τοξική» αλληλεξάρτηση των Μέσων, του κράτους και των τραπεζών, η αδύναμη ή ανύπαρκτη ρύθμιση του μιντιακού τοπίου τις προηγούμενες δεκαετίες και η μερική έλλειψη διαφάνειας ως προς την πραγματική ιδιοκτησία των ΜΜΕ.

Η ερευνητική δημοσιογραφική ομάδα του Solomon παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα την πολύμηνη έρευνά της με τίτλο «Ποιοι ελέγχουν τα media» σε μια εκδήλωση που ξεπέρασε κάθε προσδοκία ως προς τη συμμετοχή του κόσμου. Πολλοί ωστόσο αναρωτήθηκαν «και τι καινούργιο μάθαμε από αυτή την έρευνα;». Κατ’ αρχάς, στην περίπτωση των ΜΜΕ η συγκέντρωση των μέσων παραγωγής καθορίζει όχι απλώς μια βιομηχανική δραστηριότητα, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της -κατά Χάμπερμας- δημόσιας σφαίρας. Η καταγραφή στην ελληνική περίπτωση συμπληρώνει ένα σημαντικό κενό καθώς μέχρι τώρα δεν υπήρχε καμία επικαιροποιημένη, ανοιχτά διαθέσιμη βάση δεδομένων για τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και (σχεδόν) όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους.

Ενα πρώτο συμπέρασμα είναι πως η πίτα μοιάζει να έχει μοιραστεί σε λίγο περισσότερους ολιγάρχες σε σχέση με τη δεκαετία του 2000, παρότι παραμένει ο υψηλός βαθμός συγκέντρωσης του ελληνικού επικοινωνιακού συστήματος, ενώ πλέον λιγότεροι από τους σημερινούς ιδιοκτήτες ασχολούνται με τον κατασκευαστικό τομέα σε σχέση με το παρελθόν. Μέρος της παλιάς φρουράς έχει αποχωρήσει προ πολλού (Λαμπράκης, Κοντομηνάς, Τεγόπουλος, Μπόμπολας κ.ά.) και νέοι πρωταγωνιστές έχουν ανέβει στη σκηνή, χωρίς ωστόσο να επηρεάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά του επικοινωνιακού συστήματος.

Αυτό που δεν έχει διαφοροποιηθεί είναι πως τα ελληνικά ΜΜΕ παραμένουν -σε οικονομικό επίπεδο- μια μη επικερδής επιχείρηση για τους ιδιοκτήτες, γεγονός που αυξάνει τις υποψίες αν, εκτός από την εμφανή προσπάθεια επιρροής και τη δυνατότητα χρησιμοποίησης ενός μέσου ενημέρωσης για τη διαφήμιση άλλων κοινής ιδιοκτησίας (cross promotion) και τη δυσφήμηση ανταγωνιστών, τα κίνητρα των ιδιοκτητών σχετίζονται και με τη νομιμοποίηση εσόδων από άλλες σκιώδεις επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Η «Εφ.Συν.» δίνει σήμερα τον λόγο στους συντάκτες της έρευνας του Solomon, οι οποίοι παρουσιάζουν τους λόγους που τους οδήγησαν στην επιλογή αυτής της καταγραφής, εξηγούν τη μεθοδολογία και καταλήγουν στα δικά τους συμπεράσματα.

* Διαβάστε ολόκληρη την έρευνα

Με την πεποίθηση πως τα Μέσα Ενημέρωσης δεν μεταδίδουν απλώς, αλλά διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο τα γεγονότα προβάλλονται και συζητιούνται, ή δεν προβάλλονται και δεν συζητιούνται σε μια κοινωνία, το Solomon ξεκίνησε την έρευνα «Who owns the media» («Σε ποιον ανήκουν τα ΜΜΕ») πριν από περίπου 18 μήνες.

Σκοπός μας ήταν να διερευνήσουμε δύο κεντρικά ερωτήματα: Ποιοι κορυφαίοι επιχειρηματίες της χώρας ελέγχουν τα ΜΜΕ που εμπιστευόμαστε για την ενημέρωσή μας; Και πόσα γνωρίζουμε πράγματι για τις υπόλοιπες επιχειρηματικές δραστηριότητές τους;

Εστιάσαμε σε συνολικά δέκα περιπτώσεις κορυφαίων παραγόντων της οικονομικής ζωής της χώρας. Στους επιχειρηματίες Γιάννη και Θεμιστοκλή Αλαφούζο, Βαρδή Βαρδινογιάννη, Δημήτρη Γιαννακόπουλο, Θόδωρο Κυριακού, Βαγγέλη Μαρινάκη, Δημήτρη Μελισσανίδη, Βίκτωρα Ρέστη και Ιβάν Σαββίδη, καθώς και στο επιχειρηματικό τρίδυμο των Δημήτρη Μπάκου, Γιάννη Καϋμενάκη και Αλέξανδρου Εξάρχου.

Μετά από έρευνα χιλιάδων ισολογισμών, εταιρικών ανακοινώσεων και δικαστικών αποφάσεων σε εμπορικά μητρώα περισσότερων των 30 χωρών, δημιουργήσαμε μια ελεύθερα προσβάσιμη πλατφόρμα (whoownsthemedia.gr) που αποτυπώνει τις διασυνδέσεις ανάμεσα στις κάθε είδους επιχειρηματικές δραστηριότητες των κυρίαρχων επιχειρηματιών που ελέγχουν τα ΜΜΕ στην Ελλάδα. Καταγράψαμε ιδιοκτήτριες εταιρείες, μετόχους και πραγματικούς δικαιούχους όχι μόνο των ΜΜΕ αλλά και κάθε άλλης εταιρείας ανά τον κόσμο που τεκμηριώσαμε πως τους ανήκει. Τα βασικά συμπεράσματα θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως εξής:

Εκατοντάδες εταιρείες ανά τον κόσμο

Καταγράψαμε συνολικά 762 εταιρείες σε 32 χώρες. Οι μισές (386) καταγράφηκαν στην Ελλάδα. Την πρώτη τριάδα συμπληρώνουν η Κύπρος (122) και οι Νήσοι Μάρσαλ (61) – δύο χώρες που η ελληνική Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) αναγνωρίζει ως φορολογικούς παραδείσους. Ακολουθούν η Ρωσία (38) και η Λιβερία (34), η Ολλανδία (24) και το Ηνωμένο Βασίλειο (19). Επονται τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (14), που επίσης αποτελούν φορολογικό παράδεισο για το ελληνικό κράτος, η Νορβηγία (10) και το Λουξεμβούργο (8).

Πρώτος ο Βαρδινογιάννης

Χωρίζοντας τις 762 εταιρείες με βάση τα συμφέροντα στα οποία ανήκουν, προκύπτει πως 155 εξ αυτών είναι συμφερόντων Βαρδινογιάννη. Ακολουθούν οι εταιρείες συμφερόντων Μπάκου – Καϋμενάκη (132), σε μεγάλο βαθμό λόγω της πρόσφατης εξαγοράς της Ιντρακάτ και των δεκάδων θυγατρικών της από την οικογένεια Κόκκαλη, και ακολουθούν οι εταιρείες συμφερόντων Κυριακού (89), Μαρινάκη (87) και Μελισσανίδη (87), Σαββίδη (68), Ρέστη (62), Αλαφούζου (57). Στην τελευταία θέση, οι εταιρείες συμφερόντων Γιαννακόπουλου, που εντοπίσαμε 24.

Πρώτη η ναυτιλία

Διαχωρίζοντας τις εταιρείες σε 14 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, διαπιστώσαμε ότι η Ναυτιλία εξακολουθεί να καταγράφεται ως ο πλέον ισχυρός επιχειρηματικός τομέας δραστηριοποίησης των Ελλήνων ολιγαρχών με συνολικά 164 εταιρείες. Ακολουθούν τα Χρηματοοικονομικά (153), που περιλαμβάνουν από εταιρείες συμμετοχών μέχρι τράπεζες, funds και συμβουλευτικές, και η Ενέργεια (114), τα ΜΜΕ (94), το Real Estate (61), οι Κατασκευές (47) και η Βιομηχανία (46). Στις τελευταίες θέσεις ο Αγροτικός τομέας (7) και η Υγεία (3).

Ανεβαίνει η ενέργεια

Αποτυπώνεται το αυξανόμενο ενδιαφέρον των κορυφαίων επιχειρηματιών για επενδύσεις στην Ενέργεια τα τελευταία χρόνια. Από την οικογένεια Βαρδινογιάννη (με συνολικά 68 εταιρείες στην Ενέργεια), που ελέγχοντας παραδοσιακά τη Motor Oil επεκτείνεται στις πράσινες μορφές ενέργειας, ώς τους επιχειρηματίες Μπάκο - Καϋμενάκη - Εξάρχου (40 εταιρείες στην Ενέργεια) που πέραν της ιδιοκτησίας της Volton δραστηριοποιούνται σε φωτοβολταϊκά ανά την Ελλάδα και ελέγχουν ένα εκ των τεσσάρων διυλιστηρίων στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η ερευνητική δημοσιογραφική ομάδα του Solomon στην πολύμηνη έρευνά της με τίτλο «Ποιοι ελέγχουν τα media», καταγράφει δεδομένα ιδιοκτησίας για συνολικά 762 εταιρείες σε 32 χώρες, σε ένα διαδραστικό γράφημα, στη διεύθυνση https://whoownsthemedia.gr/ . Χωρίζοντας τις 762 εταιρείες με βάση τα συμφέροντα στα οποία ανήκουν, προκύπτει πως 155 εξ αυτών είναι συμφερόντων Βαρδινογιάννη. Ακολουθούν οι εταιρείες συμφερόντων Μπάκου - Καϋμενάκη (132), σε μεγάλο βαθμό λόγω της πρόσφατης εξαγοράς της Ιντρακάτ και των δεκάδων θυγατρικών της από την οικογένεια Κόκκαλη, και ακολουθούν οι εταιρείες συμφερόντων Κυριακού (89), Μαρινάκη (87) και Μελισσανίδη (87), Σαββίδη (68), Ρέστη (62), Αλαφούζου (57). Στην τελευταία θέση, οι εταιρείες συμφερόντων Γιαννακόπουλου (24)

Βαρδινογιάννης: Υπερκέρδη Motor Oil, χρέη Star και Alpha

Η οικογένεια Βαρδινογιάννη έχει βρεθεί στο επίκεντρο τα τελευταία δύο χρόνια λόγω των υπερκερδών που σημειώνει η Motor Oil εν μέσω ενεργειακής κρίσης (κέρδη 806,6 εκατ. ευρώ μόνο για το 2023). Την ίδια ώρα, οι τραπεζικές υποχρεώσεις των καναλιών που ελέγχει ξεπερνούν τα 110 εκατ. ευρώ: η εταιρεία Νέα Τηλεόραση Α.Ε. (Star Channel) του ομίλου Βαρδινογιάννη έχει σχεδόν 56 εκατ. ευρώ χρέη προς τις τράπεζες, ενώ ο Alpha (όπου επίσης συμμετέχει η οικογένεια Βαρδινογιάννη) έχει τραπεζικά χρέη ύψους περίπου 47 εκατ. ευρώ.

Ναυτιλία - ομάδα - ΜΜΕ

Η οικονομική κρίση του 2008 δημιούργησε ένα αποδυναμωμένο τοπίο στα Μέσα. Νέοι επιχειρηματίες αναζήτησαν ευκαιρίες να κυριαρχήσουν στην αγορά, εξαγοράζοντας πτωχευμένους ομίλους, όπως ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη (ΔΟΛ) και η Πήγασος Εκδοτική του Φώτη Μπόμπολα, και αναπτύσσοντας ένα μοντέλο συγκέντρωσης ιδιοκτησίας που θα μπορούσε σχηματικά να περιγραφεί με το τρίπτυχο ναυτιλία - ΜΜΕ - ομάδα.

Σήμερα, η τάση φέρεται να επιβεβαιώνεται: από τις εννέα περιπτώσεις κορυφαίων επιχειρηματιών που εξετάσαμε, μόλις τρεις δεν ήταν ταυτόχρονα ιδιοκτήτες κάποιας αθλητικής ομάδας (ενώ πέραν του Ολυμπιακού ο Βαγγέλης Μαρινάκης έχει τη Νότιγχαμ Φόρεστ στην Αγγλία και τη Ρίο Αβε στην Πορτογαλία). Μέσα από αυτό το πρίσμα μπορεί να ιδωθεί η περίπτωση του Μάριου Ηλιόπουλου: αφού πρόσφατα απέκτησε την ΑΕΚ, ο εφοπλιστής δεν απέκλεισε (για πρώτη φορά δημόσια) να αποκτήσει και κάποιο ΜΜΕ.

Αδιαφάνεια ιδιοκτητών

Κεντρικό ζητούμενο της έρευνας ήταν η ενίσχυση της διαφάνειας ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς κορυφαίων ΜΜΕ αλλά και των υπόλοιπων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων των ιδιοκτητών τους. Μήνες πριν από τη δημοσίευση, γνωστοποιήσαμε τα ευρήματά μας στους μιντιακούς ομίλους που εξετάζει η έρευνα, θέτοντας υπόψη τους τα στοιχεία που είχαμε συγκεντρώσει και ζητώντας τις επισημάνσεις τους σε περίπτωση που υπήρχε κάποια πρόσφατη εταιρική αλλαγή. Μόνο ο όμιλος DPG Digital Media του Δημήτρη Γιαννακόπουλου μας απάντησε, στέλνοντας προσθήκες τις οποίες ενσωματώσαμε στην έρευνα.

Στο αίτημα που αποστείλαμε στη «Ναυτεμπορική», ιδιοκτησίας Δημήτρη Μελισσανίδη, μας απάντησε η επικεφαλής του νομικού τμήματος της Aegean Shipping. Με επανειλημμένες επιστολές, που έκαναν λόγο για «προσωπικά δεδομένα» και μας απέτρεπαν να δημοσιεύσουμε, και με «επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματος» των εντολέων της Δημήτρη και Γιώργου Μελισσανίδη. Στις άλλες περιπτώσεις, παρά την τηλεφωνική διαβεβαίωση, δεν λάβαμε καμία απάντηση.

Ιβάν = Θεσσαλονίκη

Μέσα από την εξέταση των μετοχικών συνθέσεων και των οικονομικών καταστάσεων τεκμηριώνεται η ηγεμονία του Ιβάν Σαββίδη στη Βόρεια Ελλάδα. Από τον ΠΑΟΚ στη «Σουρωτή» και από τα ξενοδοχεία Μακεδονία Παλλάς και Πόρτο Καρράς μέχρι το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και επενδύσεις στη Χαλκιδική, αποτυπώνεται η κυριαρχία του στη συμπρωτεύουσα.

Τα παράδοξα

Επί 20 χρόνια, οι επιχειρηματίες Μπάκος και Καϋμενάκης εμφανίζονται υπεύθυνοι για την αναμόρφωση της ποδοσφαιρικής ομάδας του Αστέρα Τρίπολης, φτάνοντας από τις ερασιτεχνικές κατηγορίες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Σήμερα δεν εμφανίζονται στη μετοχική σύνθεσή του. Για τις εταιρείες συμφερόντων Ρέστη (π.χ. τηλεοπτικοί σταθμοί Nickelodeon και RISE), στείλαμε προς σχολιασμό τα ευρήματα της έρευνας στο email του τηλεοπτικού σταθμού Nickelodeon. Μας απάντησε ο Περικλής Γκιόλιας, εκδότης της Sportime, ότι ο Βίκτωρ Ρέστης ουδεμία σχέση έχει με την εφημερίδα Sportime. Οταν ρωτήσαμε με ποια ιδιότητα μας απαντάει, μας είπε ότι είναι υπάλληλος του επιχειρηματία και ότι διαχειρίζεται τους τηλεοπτικούς σταθμούς του.

«Κλειστό» το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων

Το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων θα μπορούσε να αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τέτοιου είδους δημοσιογραφικές έρευνες. Πρόκειται για ένα ψηφιακό, κεντρικό μητρώο, όπου καταγράφονται υποχρεωτικά οι πραγματικοί δικαιούχοι των εταιρειών καθώς και σχετικές μεταβολές. Ωστόσο, παρότι το Μητρώο έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί, δεν είναι προσβάσιμο στο κοινό.

Το υπουργείο Οικονομικών, παρότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προβλέπει ρητή εξαίρεση των δημοσιογράφων από τον αποκλεισμό πρόσβασης, εξακολουθεί να μη δίνει το ελεύθερο. Στο μητρώο έχουν πρόσβαση οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές και βασικός στόχος του είναι η καταπολέμηση/πρόληψη του οικονομικού εγκλήματος. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, υπολογίζεται ότι στο 70% των περιπτώσεων διαφθοράς γίνεται χρήση ανώνυμων εταιρειών.

Εταιρείες-μπάμπουσκες: Το παράδειγμα του Alpha

Οι μέτοχοι της Motor Oil Investments Limited, η οποία ελέγχει την πλειοψηφία της Motor Oil Holdings Ltd

Πιθανόν οι 762 εταιρείες τις οποίες ερευνήσαμε να ακούγονται πολλές, αλλά το πιθανότερο είναι πως αποτελούν ένα μέρος μόνο της συνολικής επιχειρηματικής δραστηριότητας των προσώπων που εξετάσαμε. Στο πλαίσιο της έρευνας «Who owns the media», αναζητήσαμε πληροφορίες, μεταξύ άλλων, στα μητρώα επιχειρήσεων σε Κύπρο, Νορβηγία, Λουξεμβούργο, Ηνωμένο Βασίλειο, Ρουμανία και αλλού. Κάποια απ’ αυτά τα μητρώα είναι προσβάσιμα (π.χ. Ελλάδα, Κύπρος), κάποια άλλα όχι (π.χ. Λιβερία, Νησιά Μάρσαλ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).

Αυτό ήταν και το πιο απαιτητικό κομμάτι της έρευνας, καθώς υπάρχει το εξής -σύνηθες- φαινόμενο:

● ως μέτοχος της εταιρείας Χ εμφανίζεται η εταιρεία Ψ (αντί κάποιου φυσικού προσώπου),
● ως μέτοχος της εταιρείας Ψ εμφανίζεται η εταιρεία Ζ,
● ως μέτοχος της εταιρείας Ζ μια άλλη εταιρεία κ.ο.κ.

Το πιο δύσκολο σημείο της έρευνας ήταν να εντοπίσουμε τη μετοχική σύνθεση των εταιρειών. Ας δούμε το παράδειγμα του τηλεοπτικού σταθμού Alpha.

Ο Alpha ανήκει στην εταιρεία Alpha Δορυφορική Τηλεόραση Ανώνυμος Εταιρία. Μέτοχοι της εταιρείας είναι: η Mediamax Holdings Limited κατά 25%, η Nevine Holdings Limited κατά 50% και η Martikorio Limited κατά 25%. Με τη σειρά τους, η Mediamax Holdings Limited ανήκει κατά 100% στη Μότορ Οϊλ (ΕΛΛΑΣ) Διυλιστήρια Κορίνθου Α.Ε. Μπορεί να είναι γνωστό ότι η Μότορ Οϊλ ανήκει στην οικογένεια Βαρδινογιάννη, αλλά για μας έχει σημασία να μπορούμε να το αποδείξουμε.

Ετσι, λοιπόν, η Μότορ Οϊλ ανήκει στην Petroventure Holdings Limited (40%), στη Motor Oil Holdings Ltd (0,97%) και σε λοιπούς μετόχους (56,77%). Με τη σειρά της η Petroventure Holdings Limited ανήκει στη Motor Oil Holdings Ltd. Τη Motor Oil Holdings Ltd έχουν οι:

MOTOR OIL INVESTMENTS LIMITED 56,2%
MOLPIGHIA LTD 13,8%
ΑΙΑΣ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ 9,2%
ΝΙΚΟΛΑΣ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ 9,2%
ΠΑΥΛΟΣ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗΣ 8%
CHARMPLUS TRADING LIMITED 3,7%

Και για να μη μείνει απορία για το ποιος έχει το μεγαλύτερο μερίδιο (56,2%), η MOTOR OIL INVESTMENTS LIMITED ανήκει στους:

ΓΕΩΡΓΙΟ Β. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ 32,7%
ΙΩΑΝΝΗ Β. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ 32,7%
ΝΙΚΟΛΑΟ B. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ 19,6%
SFAX OIL LTD (Παύλος Ν. Βαρδινογιάννης) 10,3%
ΧΡΙΣΤΙΑΝΝΑ Β. ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ 4,7%.

Με τα παραπάνω αποδείξαμε ότι το 25% της Alpha Δορυφορική Τηλεόραση Α.Ε., που ανήκει στη Mediamax Holdings Limited, έχει όλους τους παραπάνω ως πραγματικούς δικαιούχους.

Συνεχίζοντας, το 50% της Alpha Δορυφορική Τηλεόραση Α.Ε. ανήκει στη Nevine Holdings Limited. Αυτή ανήκει κατά 50% στη Mediamax Holdings Limited (που είπαμε ότι είναι συμφερόντων Βαρδινογιάννη) και 50% στην Primos Media S.a.r.l. (που δημοσιεύματα τη συνδέουν με τον Σέρβο επιχειρηματία Ντράγκαν Σόλακ). Ενδιαφέρον έχει ότι, ενώ υπό κανονικές συνθήκες το ΕΣΡ διαθέτει τη μετοχική σύνθεση των τηλεοπτικών σταθμών, και παρότι οι αλλαγές αυτές έχουν συμβεί από το 2022, ακόμη στο αρχείο του ΕΣΡ η μετοχική σύνθεση του Alpha δεν είναι επικαιροποιημένη.

Τέλος, το υπόλοιπο 25% ανήκει στην κυπριακή εταιρεία Martikorio Limited που σύμφωνα με τα στοιχεία έχει στο Δ.Σ. κοινά πρόσωπα με την Primos Media. Αυτό δείχνει ότι η οικογένεια Βαρδινογιάννη έχει κοινό έλεγχο του Alpha με τους ιδιοκτήτες των Primos Media και Martikorio Limited. Το παραπάνω φαινόμενο μπορεί καταχρηστικά να χαρακτηριστεί ως φαινόμενο «μπάμπουσκα», καθώς θα πρέπει κανείς να πλοηγηθεί διαδοχικά σε μια θάλασσα εταιρειών προκειμένου να φτάσει σε εκείνον που χαρακτηρίζουμε πραγματικό δικαιούχο.

Από την αρχή της έρευνας ήταν σε γνώση μας ότι σε ορισμένες περιπτώσεις θα είναι αδύνατο να φτάσουμε στον πραγματικό δικαιούχο, καθώς πολλές εταιρείες έχουν την έδρα τους σε χώρες όπου τα στοιχεία αυτά δεν είναι προσβάσιμα, όπως για παράδειγμα οι Νήσοι Μάρσαλ, η Λιβερία ή ο Παναμάς.

Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις ξένων δικαιοδοσιών, καταφέραμε να αποκτήσουμε πρόσβαση σε εταιρικές πληροφορίες με τη βοήθεια ξένων συναδέλφων από το διεθνές ερευνητικό δίκτυο OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) και το κυπριακό ερευνητικό δίκτυο Ciren, για τη συμβολή των οποίων είμαστε ευγνώμονες.

ΜΜΕ στην υπηρεσία επιχειρηματικών συμφερόντων

Ενα απόγευμα στα μέσα Απριλίου του 2022 ο τηλεοπτικός σταθμός MEGA παρουσιάζει ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για την «εξαπάτηση πελατών» από τη γνωστή πλατφόρμα διαδικτυακών αγορών Skroutz. «Η εταιρεία Skroutz βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο», αναφέρει το ρεπορτάζ, «καθώς από αυτές τις καταγγελίες καθίσταται πλέον σαφές ότι υπάρχει παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης για την πλατφόρμα».

Την ίδια ημέρα, σχετικό δημοσίευμα φιλοξενεί και η ιστοσελίδα in.gr, η διαδικτυακή έκδοση της εφημερίδας «Τα Νέα» και εκείνη της εφημερίδας «Το Βήμα». Ο μέσος αναγνώστης ή τηλεθεατής πιθανόν να μη γνωρίζει πως τα παραπάνω ΜΜΕ ανήκουν στον επιχειρηματία Βαγγέλη Μαρινάκη. Μπορεί επίσης να μη γνωρίζει πως το Shopflix, η ανταγωνίστρια πλατφόρμα διαδικτυακών αγορών της Skroutz, που είχε λανσαριστεί λίγες μόνο εβδομάδες πριν, διαφημίσεις της οποίας την ίδια μέρα βλέπει στα τηλεοπτικά διαλείμματα του MEGA ή δίπλα στα δημοσιεύματα που βάλλουν κατά της Skroutz, είναι επίσης συμφερόντων Μαρινάκη – και συγκεκριμένα ανήκει κατά 100% στον γιο του, Μιλτιάδη.

Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ενδεικτικό, αλλά όχι μοναδικό, του τρόπου με τον οποίο Μέσα Ενημέρωσης τίθενται στην υπηρεσία των επιχειρηματικών συμφερόντων των ιδιοκτητών τους. Για παράδειγμα, όταν ένας αναγνώστης, για να πιάσουμε το αντίπαλο αθλητικό δέος, διαβάζει τον Μάρτιο του 2021 στο newsbomb.gr επικριτικό άρθρο κατά των ιδιοκτητών της ΚΑΕ Ολυμπιακός («Χαλυβουργική: Οι Αγγελόπουλοι τη ρίξανε στα βράχια και ζητάνε και τα ρέστα»), είναι σε θέση να γνωρίζει πως την εμπορική εκμετάλλευση της συγκεκριμένης ιστοσελίδας έχει ο επιχειρηματίας Δημήτρης Γιαννακόπουλος, ιδιοκτήτης της ΚΑΕ Παναθηναϊκός;

 

Ο ζωγραφικός πίνακας που συμπληρώνει τη σελίδα ("Ο Υπνοβάτης") είναι έργο του Δημήτρη Αναστασίου.

ΑΠΟ ΑΝΤΙΦΩΝΟ

Posted on : Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2024 [ 0 ] comments Label:

Στη δίνη της φωτιάς στην Κορινθία: Τα νέα παιδιά του χωριού, χωρίς δεύτερη σκέψη, άφησαν τα πάντα πίσω και έτρεξαν να βοηθήσουν στην κατάσβεση της φωτιάς. Αυτά τα παιδιά έδειξαν τι σημαίνει αλληλεγγύη και προσφορά στην κοινότητα..

by : tinakanoumegk

 

Vassilis Pantazis



Το τριήμερο που μας πέρασε βρέθηκα αντιμέτωπος με μία από τις πιο δύσκολες καταστάσεις της ζωής μου. Στη δίνη της φωτιάς στην Κορινθία βρέθηκε και το χωριό μου, Σοφιανά. Με τον άνεμο να φυσάει ασταμάτητα, η κατάσταση γρήγορα βγήκε εκτός ελέγχου.
Τα νέα παιδιά του χωριού, χωρίς δεύτερη σκέψη, άφησαν τα πάντα πίσω και έτρεξαν να βοηθήσουν στην κατάσβεση της φωτιάς. Με απίστευτη ενεργητικότητα, θάρρος και αποφασιστικότητα, άρπαξαν τις μάνικες, κουβάλησαν νερό, και χωρίς να φοβηθούν τη δυσκολία της κατάστασης, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να σώσουν το χωριό.
Αυτά τα παιδιά έδειξαν τι σημαίνει αλληλεγγύη και προσφορά στην κοινότητα. Δεν τους απέτρεψαν οι κίνδυνοι, ούτε το μέγεθος της καταστροφής. Με αποφασιστικότητα και πίστη στη δύναμη της ομάδας, βοήθησαν στην κατάσβεση της φωτιάς και η συμβολή τους ήταν καθοριστική στο να περιοριστεί η ζημιά.
Νιώθω περήφανος που είμαι μέρος μιας κοινότητας όπου οι νέοι δείχνουν τόσο μεγάλη υπευθυνότητα και αγάπη για τον τόπο μας. Η συμμετοχή τους στη μάχη με τη φωτιά με γέμισε αισιοδοξία για το μέλλον, γιατί ξέρω ότι αυτός ο τόπος είναι στα χέρια ανθρώπων που τον αγαπούν και είναι έτοιμοι να τον υπερασπιστούν με κάθε μέσο. Σε μια περίοδο που η φωτιά απείλησε την ύπαρξη και την καθημερινότητα, οι νέοι του τόπου απέδειξαν έμπρακτα την αγάπη τους για το χωριό. Με αίσθημα ευθύνης και θάρρους, ανταποκρίθηκαν ακαριαία και οργανώθηκαν αυθόρμητα για να αντιμετωπίσουν τις φλόγες. Με αυτοσχέδια μέσα και χωρίς επαρκή υποστήριξη, έδωσαν τη δική τους μάχη για να προστατεύσουν τα σπίτια και τη φύση μας.
Αντίθετα, η καθυστέρηση της πολιτείας στην παροχή βοήθειας ανέδειξε για άλλη μια φορά τις αδυναμίες του συστήματος. Οι αρμόδιες αρχές, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για ενίσχυση, άργησαν να ανταποκριθούν, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να βρεθούν μόνοι τους απέναντι στον κίνδυνο. Όσο η κρατική μηχανή αργοπορούσε, οι νέοι δεν περίμεναν. Η αποφασιστικότητα και η αλληλεγγύη τους απέδειξαν ότι, όταν υπάρχει κοινό πνεύμα και διάθεση για προσφορά, ακόμη και οι μεγαλύτερες δυσκολίες μπορούν να ξεπεραστούν.
Αυτή η ενεργή συμμετοχή των νέων αποτελεί φωτεινό παράδειγμα του τι σημαίνει αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους του. Σε μια εποχή που το κράτος δείχνει να μην μπορεί να ανταποκριθεί έγκαιρα, είναι παρήγορο να γνωρίζουμε ότι οι νέες γενιές είναι έτοιμες να αναλάβουν δράση, να ηγηθούν και να προσφέρουν.

Όλες οι αντιδράσεις:
Posted on : [ 0 ] comments Label:

Το φως γητεύεται από το σκοτάδι * ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ & ΠΑΡΑΜΟΝΙΜΑ |Καιρικά σχόλια από τον ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ

by : tinakanoumegk

ΑΠΟ: ΝΕΟ ΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

*

Με μάζα 4.000.000 φορές μεγαλύτερη του Ήλιου, ο Τοξότης Α είναι η υπερμεγέθης μελανή οπή που καταλαμβάνει το κέντρο του Γαλαξία μας. Πάνω από 100 δισεκατομμύρια αστέρια περιστρέφονται γύρω του. Μια ακόμη ένδειξη, ίσως, ότι το φως πάντα γητεύεται από το σκοτάδι.

(Η φωτογραφία, πρόσφατη, απεικονίζει τις σπειροειδείς γραμμές του μαγνητικού του πεδίου.)

~.~

Η «στροφή» του Παπαδιαμάντη, η «στροφή» του Καβάφη, η «στροφή» του Παπαγιώργη… Για μια ορισμένη, ρομαντικών καταβολών θα έλεγα, αναγνωστική μερίδα, ο αναπροσανατολισμός ενός συγγραφέα είναι σημάδι ότι αναζήτησε και βρήκε επιτυχώς τον «πραγματικό» εαυτό του. Στην πράξη (αναφέρομαι και στην ωραία ομιλία του παπα-Βαγγέλη Γκανά στο Συμπόσιο της Σκιάθου), συγκυριακοί παράγοντες παίζουν ίσως τον μεγαλύτερο ρόλο.

Η μεγάλη ζήτηση λ.χ. των παπαδιαμαντικών διηγημάτων από τον Τύπο της εποχής, έπαιξε αδιαφιλονίκητα τον κύριο ρόλο στη «στροφή» του Παπαδιαμάντη προς το διήγημα. Τι θα γινόταν αν τα μυθιστορήματά του είχαν παρόμοια ζήτηση και έμενε πιστός στο είδος, δεν το γνωρίζουμε. Θα τον έκανε όμως κάτι τέτοιο «λιγότερο» Παπαδιαμάντη; Προφανώς όχι, θα τον έκανε έναν «άλλο» Παπαδιαμάντη για τον απλό λόγο ότι εαυτός μονότροπος και ενικός δεν υπάρχει. Όπως το δείχνουν τα παραδείγματα των μέγιστων (από τον Σαίξπηρ ώς τον Γκαίτε κι από τον Μπαλζάκ ώς τον Πεσσόα), το εγώ είναι πολυστρώματο, είμαστε με «τα» εγώ μας όπως γράφει ο Παλαμάς.

Κάθε συγγραφέας (και κάθε άνθρωπος…) στέκεται κάθε στιγμή σε μια πολύκλαδη διασταύρωση, οι δυνατότητες που έχει εμπρός του είναι πολλές. Συνήθως παίρνει κανείς τον πιο πολύφερνο δρόμο, τον δρόμο της ειδίκευσης, αυτόν που του υπόσχεται την καλύτερη αποδοχή. Αν ο πολεμογράφος νεαρός Παπαγιώργης είχε παρόμοια επιτυχία με τους ομολόγους του στο εξωτερικό, αν είχε στήλη λ.χ. όχι στο Πλανόδιον αλλά στο Βήμα, δεν θα έμενε πιστός σ’ αυτό το είδος γραφής; Αν δεν είχε κλονιστεί η υγεία του, θα στρεφόταν προς το συναξάρι των προσωπικών παθών; Αν ο Καβάφης είχε αναγνωριστεί με τα ποιήματα που έγραφε ώς τα σαράντα του, θα τα αποκήρυσσε αργότερα; Θα βδελυσσόταν ποτέ τόσο πολύ τον «ρομαντισμό», που όμως, όπως όλα δείχνουν, τόσο πολύ στα νιάτα του αγάπησε;

~.~

Με τη δοκιμασμένη λογική του «λαγού», οι Ολλανδοί δήλωσαν ότι επιτρέπουν απεριόριστη χρήση, ώς βαθιά στο έδαφος της Ρωσσίας, των όπλων με τα οποία εφοδιάζουν το Κίεβο. Σύντομα θα ακολουθήσει πιθανότητα και όλο το υπόλοιπο ΝΑΤΟ, οι αναφορές μιλούν ακόμη και για παράδοση πυραύλων τύπου Τόμαχωκ στους Ουκρανούς, βεληνεκούς 2000 χλμ.

Κανείς θα πει, γιατί όχι; Γιατί να μην μπορεί η εμπόλεμη Ουκρανία να πλήξει τον αντίπαλό της βαθιά στην ενδοχώρα του; Η απάντηση είναι απλή. Διότι η βαθιά ενδοχώρα της Ουκρανίας είναι οι νατοϊκές δυνάμεις και βάσεις πέριξ της. Αναγνωριστικά αεροσκάφη και πλοία, εφοδιοπομπές, κέντρα εκπαίδευσης και μυστικές υπηρεσίες που μετέχουν ευθέως στον πόλεμο, υπάρχουν σε πολλές νατοϊκές χώρες όμορες και μη της Ρωσσίας.

Αν η Ουκρανία έχει το δικαίωμα να πλήξει μια ρωσσική βάση στα Ουράλια λ.χ., έχει και η Ρωσσία το δικαίωμα να ανταποδώσει ισοπεδώνοντας μια βάση στην Πολωνία ή τη Ρουμανία ή καταρρίπτοντας ένα αμερικανικό αεροσκάφος στη Μαύρη Θάλασσα; Αν υπάρξει σοβαρή επίθεση στο Κρεμλίνο, δικαιούται η Μόσχα να χτυπήσει το Βερολίνο; Αυτά τα ερωτήματα τίθενται και δεν είναι φιλολογικού ενδιαφέροντος.

Έως τώρα Ρωσσία και ΝΑΤΟ είχαν μια άτυπη συμφωνία. Είμαστε μεν σε πόλεμο, αλλά κρατάμε την αντιπαλότητα εντός ορίων. Τώρα τα όρια θολώνουν. Και με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο ανίσχυρο, δεν είναι μόνο οι Ουκρανοί που βλέπουν στην άμεση εμπλοκή του ΝΑΤΟ τη μόνη σανίδα σωτηρίας. Είναι και πολλοί στις δυτικές πρωτεύουσες πρόθυμοι να πάρουν τον ίδιο δρόμο. Αρκεί να δει κανείς την εκτόξευση των πολεμικών δαπανών που ήδη έχει δρομολογηθεί. Τα συμφέροντα είναι τεράστια. Άσε δε που μια αυτοπροκληθείσα «κατάσταση ανάγκης» μπορεί να χρησιμεύσει τα μάλα στον αγώνα κατά του «ειρηνοποιού» Τραμπ. Ή, έστω, να του δέσει πισθάγκωνα τα χέρια.

~.~

Μοντερνισμός και μόδα συμφωνούν: η ομορφιά οφείλει να ’ναι ληξιπρόθεσμη. Τον αιώνα της κατανάλωσης, ο δημιουργός ενός αγαθού με ανθεκτική αισθητική αξία θα έμοιαζε μ’ εκείνον τον εργοστασιάρχη που τα προϊόντα του δεν χαλούν ποτέ – θα χρεοκοπούσε.

~.~

Μέχρι τώρα ξέραμε ότι μπορούν να ενεργοποιήσουν εν αγνοία μας τις κάμερες και τα μικρόφωνα στα κινητά και τις τηλεοράσεις μας και να μας παρακολουθούν ανεντόπιστοι. Αυτά είναι ξεπερασμένα πλέον. Προσεχώς κάθε κρατική ή υποκρατική ή τρομοκρατική ή εγκληματική οργάνωση θα μπορεί να παγιδεύει οποιαδήποτε συσκευή και να τινάζει όποιον θέλει στον αέρα κατά το δοκούν. Η τεχνολογία απελευθερώνει.

~.~

Ήμουν δεν ήμουν έναν χρόνο διδακτορικός φοιτητής στην Κολωνία, τη δεκαετία του 1990, όταν πέτυχα τον βοηθό του Doktorvater μου να ξεφυλλίζει την Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού του Κονδύλη. Το σχόλιό του μ’ αιφνιδίασε: Was für ein schlechtes Buch! Τι κακό βιβλίο! Και ο λόγος; «Δεν έχει ούτε μία υποσημείωση!!»

Το περιστατικό μού έγινε μάθημα. Υπάρχουν λογιώ και λογιώ «έθνη αναγνωστών» και καθένα τους σπεύδει να κρίνει με βάση τις δικές του ανάγκες. Ο Κονδύλης εν προκειμένω, αλλά και σε άλλα του κείμενα, το Ισχύς και Απόφαση κυρίως, όχι μόνο υποσημειώσεις και βιβλιογραφία δεν έχει, αλλά αποφεύγει να αναφέρει ονομαστικά ακόμη και τους συγγραφείς που οφθαλμοφανέστατα σχολιάζει!

Γιατί; Διότι γράφει με τρόπο δοκιμιακό. Το δοκίμιο, το λέει η λέξη, είναι ο στοχασμός που δεν έχει την πρόθεση να εξαντλήσει το θέμα του. Τις υποσημειώσεις και την τεκμηρίωση οι δοκιμιογράφοι τις αποφεύγουν, κάποτε και εντελώς. Οι σημαντικότεροι στοχαστές διαχρονικά έγραφαν και γράφουν έτσι, δοκιμιογραφικά. Οι συμβάσεις του ακαδημαϊκού λόγου είναι πολύ πρόσφατη εξέλιξη, και αφορούν μόνον αυτόν. Και παρότι αναγνωρίζω ότι σε αρκετά πεδία, εκείνο της ιστορίας των ιδεών λ.χ., οι συμβάσεις αυτές είναι ωφέλιμες, δεν είμαι διόλου βέβαιος αν η επικράτησή τους ωφελεί γενικά τη δημιουργική σκέψη.

Τώρα, διαβάζω καταδίκες του Γιανναρά βασισμένες πάνω στην ίδια μομφή, ότι δεν αναφέρει τον τάδε ή τον δείνα φιλόσοφο! Και θυμήθηκα και εκείνον τον κριτικό της FAZ που αποδοκίμασε το Περί μέθης του Παπαγιώργη όταν κυκλοφόρησε στα γερμανικά επειδή ο συγγραφέας δεν είχε περιλάβει στην ανάλυσή του μερικούς περιώνυμους μέθυσους τους οποίους ο κριτικός μας θεωρούσε εκ των ων ουκ άνευ για όποιον αποπειράτο καν να γράψει για το ζήτημα!

Μπορεί να θεωρούμε τα βιβλία του Κονδύλη ή του Γιανναρά ή του Παπαγιώργη κακά, ψυχρά κι ανάποδα, δικαίωμά μας. Αν όντως είναι τέτοια ωστόσο, τότε ασφαλώς όχι επειδή τους λείπει μια υποσημείωση.

~.~

«Νομίζω ότι είναι απολύτως σαφές πλέον πως η ισραηλινή κυβέρνηση του Νετανιάχου κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να προκαλέσει κλιμάκωση της έντασης στην Μέση Ανατολή και ανάμειξη ή αδιάφευκτη εμπλοκή των ΗΠΑ, χωρίς να υπολογίζει καμία μα καμία απολύτως συνέπεια. Στο μεταξύ η πολεμική μηχανή του Ισραήλ μόνο σε μία μέρα, προχτές, σε μία μόνον μέρα, σφαγίασε 558 ανθρώπους στον Λίβανο. Ας μην ακουστεί καν ψίθυρος γιατί κι αυτός θα είναι αντισημιτική προπαγάνδα.

Ακόμα κι ο Leon Panetta, πρώην διευθυντής της CIA, έχει χαρακτηρίσει ανοιχτά τις εκρήξεις των βομβητών ως μορφή τρομοκρατικής επίθεσης. Κι ας έχει κι αυτός επίσης προειδοποιήσει πως όλη αυτή η κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτα μεγαλύτερες, ανεξέλεγκτες και διεθνώς επικίνδυνες, πολεμικές συνέπειες. Καλύτερα να μη μιλάμε διόλου γιατί ό,τι κι αν πούμε θα είναι καθαρά αντισημιτική ρητορική.»

ΗΛΙΑΣ ΜΑΛΕΒΙΤΗΣ, fb, 26.9.

~.~

Ο πόλεμος των φύλων στις κάλπες. Τα νούμερα είναι εντυπωσιακά: μέχρι και 18 μονάδες προβάδισμα έχει σε ορισμένες δημοσκοπήσεις ο Τραμπ έναντι της Χάρρις μεταξύ ανδρών, ιδίως νέων, ψηφοφόρων. Και αντιστρόφως, η Χάρρις έχει προβάδισμα, μικρότερο, έως και 15 μονάδες μεταξύ γυναικών. Και αυτό δεν έχει να κάνει με το φύλο των υποψηφίων, αν και συμβάλλει κάπως. Ανάλογα ποσοστά βλέπουμε και στην Ευρώπη, στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας λ.χ., οι άντρες ψηφίζουν «δεξιά», οι γυναίκες «αριστερά» (με ό,τι αυτή η εντελώς έωλη διάκριση σήμερα σημαίνει: «δεξιά» ψηφίζουν λ.χ. οι εργάτες και οι άνεργοι, «αριστερά» οι μειονότητες και οι υψηλόμισθοι).

Αν ο δικαιωματισμός και ο φεμινισμός παραμείνουν στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να δούμε στην κονίστρα και κόμματα ή κινήματα που θα δηλώνουν και επισήμως «μασκουλινικά» και θα έχουν αίτημά τους προγραμματικό ποσοστώσεις υπέρ των ανδρών, λ.χ. στην γυναικοκρατούμενη εκπαίδευση. Το παίγνιο της ισότητας και της δικαιωματολογίας μπορεί να παιχτεί κι ανάποδα.

~.~

Κοίτα ό,τι γράφεις να μοιάζει με λόξυγγα βρέφους: να προξενεί στους πάντες ταυτόχρονα ανησυχία και γλυκασμό. Και να τους είναι αδύνατο να απαλλαγούν από δαύτον, όσο κι αν θέλουν.

(Απ’ την Ποιητική ενός βρεφοκόμου).

~.~

Καμία εντύπωση δεν προκαλεί η στήριξη του Ντίκ Τσέινυ στην Κάμαλα Χάρρις και τους Δημοκρατικούς. Ο αρχιτέκτονας του φιάσκου στο Ιράκ και το Αφγανιστάν αναμενόμενο είναι να συντάσσεται με τους μαθητές του, τους αρχιτέκτονες της τραγωδίας της Ουκρανίας σήμερα, και αύριο, αν τους επιτρεπεί, ποιος ξέρει τίνος: της Ταϊβάν, του Ιράν, κάποιου άλλου; Το κόμμα του πολέμου στις ΗΠΑ έχει ρίζες που απλώνονται πολύ πιο πέρα από τα παραταξιακά παρτέρια.

~.~

Όλοι στημένοι στη σειρά. Ζώα και παλιάτσοι,
κομπάρσοι, αστέρες τηλαυγείς και παπαράτσι,
της πασαρέλας οι εκλεκτοί και οι υποχθόνιοι ίσκιοι –
σαν αριθμοί προβλέψιμοι του Φιμπονάτσι.

~.~

Ο νέος ζηλωτισμός που κατακυριεύει την πολιτική και την κοινωνική ζωή στις Δυτικές χώρες είναι απ’ ευθείας τέκνο του δυτικού ατομοκεντρισμού. Είναι ψυχολογικός νόμος: όπου οι συλλογικές νόρμες υποχωρούν και οι βιοτροπίες πολλαπλασιάζονται, αυξάνει το αίσθημα της υποκειμενικής ανασφάλειας και του αποπροσανατολισμού. Το anything goes, η ευκολία του καταναλωτισμού και η πανσπερμία των λάιφ-στάιλ αποδιοργανώνουν και αγχώνουν, για τον λόγο ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη τις συμβάσεις, τις σταθερές, τα πάγια πιστεύω.

Τότε, στα όλο και πιο σύνθετα ερωτήματα που τους τίθενται, αναζητούν απλές απαντήσεις. Οι νέοι ζηλωτισμοί, από τον γουοκισμό ώς την alt right και από τους θρησκευτικούς φονταμενταλισμούς ώς τον αναρχοφιλελευθερισμό των αγορών είναι μερικές από αυτές τις απλές/απλοϊκές απαντήσεις στις οποίες προσφεύγει η εποχή μας για να κατανοήσει τον υπερσύνθετο κόσμο όπου ζούμε. Καθώς όμως κανείς απ’ αυτούς δεν είναι σε θέση να κατισχύσει, η σύγκρουσή τους επιτείνει έτι περαιτέρω το αίσθημα του αποπροσανατολισμού και της ανασφάλειας.

Οι μελετητές των συστημάτων λένε ότι ένα σύστημα καταρρέει όταν η πολυπλοκότητά του παύει πλέον να είναι βιώσιμη και λειτουργική. Τότε αποσυντίθεται θορυβωδώς και ξαναβρίσκει την ισορροπία του σε ένα πολύ κατώτερο, αλλά διαχειρίσιμο επίπεδο. Ποιο θα είναι αυτό, μόνο να εικάσουμε μπορούμε.

~.~

Η χελώνα ποτέ δεν ξεκίνησε. Κι ο Αχιλλέας ακόμα να φτάσει.

~.~

Δέκα-δεκαπέντε χρόνια πίσω, ένας Ντόναλντ Τζέι Τραμπ ήταν υπερήφανο μέλος των Δημοκρατικών, φίλος οικογενειακός των Κλίντον και χρηματοδότης της Κάμαλα. Πώς αλλάζουν οι καιροί.

*

* 

η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ του τινακανουμε


ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ www.tinakanoume.gr η γραφή είναι επεξεργασία εργαλείων αλλαγών. Είναι οικοδόμηση προϋποθέσεων συνείδησης πράξης Δεν επαρκούν οι αναλύσεις, η διαπίστωση συμπτωμάτων. Πολιτικός λόγος είναι η ανάγνωση των αιτίων, και η πρόταση που μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη μετασχηματισμών. Η ΧΩΡΑ είναι καταδικασμένη σε ανεπίστροφη πορεία από το ανεπαρκές, διεφθαρμένο, πολιτικό προσωπικό. Από την κομματοκρατία έως και την σημερινή έκφραση της αριστεροκαπηλείας, το παρακρατικό βάθος και διαπλοκή. Ένα προσωπικό άγνοιας, ιδιοτέλειας, μεταπρατισμού. Μαζί με την πολιτική χάθηκε ο δημόσιος χώρος του λόγου και της ευθύνης. Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ προοπτικής και νέων κομμάτων οφείλεται σε: 1.) κυριαρχία παρωχημένων και ψεύτικων εννοιολογήσεων, 2.) αναδιάταξη θέσεων του παλιού πολιτικού προσωπικού 3.) αντιλήψεις άμυνας κεκτημένων χωρίς στρατηγικό βάθος και 4.) άγνοια σχέσεων τεχνικών οικονομίας και πολιτικής διεύθυνσης. Ότι απαιτείται η κλασσική και φιλοσοφική παιδεία για την διαχείριση του πολιτικού και της πόλης, αυτά που η χρηματιστική ολιγαρχία και η δικτατορία των αγορών δεν θέλουν να συμβαίνει.

Η  Συνέχεια του κειμένου
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ