Ευθέως, με πάσα αλήθεια και φαινομενικά με καυστικό τρόπο, σχολιάζει σε συνέντευξή του στο NEWS 24/7 ο ελληνοαμερικανός καθηγητής John Ioannidis από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ το νέο τοπίο που αναμένεται να δημιουργηθεί μετά τις παρεμβάσεις Τραμπ στην Παιδεία και την Επιστήμη.
Ο καθηγητής αναλύει τι θα μπορούσε να συμβεί με τις κυβερνητικές περικοπές και ποιες είναι οι ιδεολογικές συγκρούσεις που έχουν διαμορφώσει ένα νέο σκηνικό αβεβαιότητας για τα αμερικανικά πανεπιστήμια, με τους επιστήμονες και τους ερευνητές να ανησυχούν για τις επιπτώσεις στη χρηματοδότηση και την ερευνητική υποδομή.
Ο κ. Ioannidis τονίζει παράλληλα την ανάγκη απομάκρυνσης της πολιτικής από την επιστήμη και προτείνει την προστασία της καινοτομίας και της προόδου σε έναν όλο και πιο πολωμένο κόσμο. Πώς σχολιάζει την κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά και τους φοιτητές, γόνους πολιτικών οικογενειών που σπούδασαν στο Χάρβαρντ.
Κύριε Ιωαννίδη, επειδή το τοπίο δεν είναι αρκετά ξεκάθαρο, τι είδους αλλαγές ή περικοπές αναμένεται να κάνει η κυβέρνηση Τραμπ στα αμερικανικά πανεπιστήμια;
- Το τοπίο δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο. Είναι άγνωστο ποιες από όλες τις πρωτοβουλίες της τωρινής κυβέρνησης θα πραγματωθούν. Eκτεταμένες δικαστικές μάχες εξελίσσονται ραγδαία μαζί με συνεχείς προστιθέμενες τριβές. Η σύγκρουση πάντως δεν είναι τόσο παράλογα ανεξήγητη όσο ίσως φαίνεται από έξω. Τα μεγάλα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν τεράστιες περιουσίες και ετήσια κέρδη από κληροδοτήματα που στο παρελθόν και τα δυο μεγάλα κόμματα επιθυμούσαν να φορολογήσουν, αλλά δεν τολμούσαν. Επίσης αριστερές δεξαμενές σκέψεις είχανε κάνει εκτεταμένες μελέτες για την ανάγκη περιορισμού της διοικητικής σπατάλης στα πανεπιστήμια, αλλά και πάλι υπήρχε ατολμία γιατί τα πανεπιστήμια είχαν εξελιχθεί σε φίλα κομματικά προπύργια.
Η νέα κυβέρνηση όχι απλώς τολμάει, αλλά προσθέτει επιθέσεις που μοιάζουν βρώμικα χτυπήματα σε βρώμικο κομματικό αντίπαλο, παρά σε ευγενή ιδρύματα. Οι κυβερνώντες θεωρούν ότι πολλά μεγάλα πανεπιστήμια δεν είναι ανιδιοτελή: δεν λειτουργούν αφιλοκερδώς για το δημόσιο συμφέρον, αλλά είναι βαμμένα κομματικά, προπαγανδιστικά, ιδιοτελή οχήματα. Δυστυχώς η πολιτικοποίηση της επιστήμης και της πανεπιστημιακής ζωής τα τελευταία χρόνια δίνει ικανές αφορμές σε όποιον θέλει να επιτεθεί. Το Χάρβαρντ, π.χ., που αποτελεί το σημαντικότερο πεδίο μάχης, είναι εύκολος στόχος. Πριν τον τωρίνο πρόεδρο (που είναι εξαίρετος επιστήμονας, μάλιστα φίλος και συνεργάτης μου από τον καιρό που ήταν καθηγητής στο Στάνφορντ), είχαν για πρόεδρο κάποια κυρία με σχεδόν μηδενική παρουσία στην επιστημονική βιβλιογραφία και με σαφή τεκμηρίωση πολλαπλής αντιγραφής εργασιών άλλων –κι όμως πολλοί καθηγητές του Χάρβαρντ εξακολούθησαν να την υποστηρίζουν μανιωδώς. Ακόμα και μετά την απομάκρυνσή της από την προεδρία εξακολουθεί να πληρώνεται 900.000 δολλάρια τον χρόνο.
Κορυφαίοι καθηγητές του Χάρβαρντ, ανάμεσά τους ο καλύτερος επιδημιολόγος του ιδρύματος Tyler VanderWeele, κυνηγήθηκαν πριν λίγα χρόνια με σοβιετικές μεθόδους από φανατικούς υπέρμαχους της woke κουλτούρας. Η στάση στην πανδημία πολλών πανεπιστημιακών ηγετών για την υποστήριξη παράλογων μέτρων (με κομματική ταυτότητα μάλιστα) γελοιοποίησε την επιστήμη. Τα βίαια επεισόδια στις πανεπιστημιουπόλεις ήταν θλιβερά. Πολλοί φοιτητές συγκεκριμένων εθνοτήτων ένιωσαν και νιώθουν υπό διωγμό, Επίσης αν και όντως τα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια επιλέγουν από το εξωτερικό τα καλύτερα μυαλά, ο κανόνας αυτός δεν είναι απαράβατος. Στο παρελθόν, επιλέγανε και λίγους ντενεκέδες επειδή ήταν γόνοι πλουσίων (πιθανών χορηγών) ή εξουσιαστών (ειδικά μάλιστα από χώρες όπου η εξουσία είναι κληρονομική, όπως η Ελλάδα). Τα τελευταία χρόνια, το κριτήριο εισαγωγής παραμορφώθηκε ευρύτερα από παρεμβάσεις που έχουν λίγη σχέση με αριστεία και περισσότερη με ιδεοληψίες. Ταυτόχρονα, ο μέσος αμερικανός νέος από μια αγροτική ρεπουμπλικανική κομιτεία έχει πρακτικά μηδενικές πιθανότητες να βρεθεί στο Χάρβαρντ. Άρα, αυτό που βλέπουμε είναι πλέον δυστυχώς μια κομματική ιδεολογική διαπάλη που λίγη σχέση έχει με την επιστήμη και τη γνώση, αλλά βλάπτει όλες τις πλευρές.
Όσον αφορά την απόσυρση του δικαιώματος υποδοχής ξένων φοιτητών στο Χάρβαρντ, οι περίπου 6.800 ξένοι φοιτητές, εκ των οποίων η πλειονότητα βρίσκεται σε μεταπτυχιακά προγράμματα, τι θα γίνουν, θα μπορούν για παράδειγμα να κάνουν αίτηση σε άλλο ερευνητικό ίδρυμα και τι θα κάνει το Χάρβαρντ με την έρευνά τους και χωρίς αυτούς;
Είναι εντελώς άγνωστο τι θα γίνει και πού θα πάνε αυτοί οι άνθρωποι. Οι δικαστικές και πολιτικές εξελίξεις είναι καταιγιστικές, κάθε μέρα μπορεί να προκύψει ένα νέο τοπίο. Ήδη κάποια πανεπιστήμια προτείνουν στους φοιτητές αυτούς να μετεγγραφούν, π.χ. στο Χονγκ Κόνγκ. Δεν ξέρω πόσοι θα το κάνουν.
Πώς αναμένεται να επηρεάσει η μείωση των κρατικών κονδυλίων τη δυνατότητα των πανεπιστημίων να προχωρήσουν σε νέα ερευνητικά προγράμματα;
- Δεν μπορώ να το απαντήσω αυτό, πρίν δούμε τι ακριβώς (και αν) θα περικοπεί. Συμβαίνει συχνά μια κυβέρνηση να προτείνει μεγάλες περικοπές, αλλά μετά από τη συζήτηση στο Κονγκρέσο, να επικυρώνονται ελάχιστες περικοπές ή και να προκύπτει αυξημένη χρηματοδότηση. Είναι σε εξέλιξη ένα παζάρι εντυπωσιασμού. Το βέβαιο είναι ότι σχεδόν όλες οι δυτικές χώρες έχουν ήδη κάνει τα τελευταία χρόνια εκτεταμένες περικοπές στην έρευνα και στην χρηματοδότηση των πανεπιστημίων μετατοπίζοντας κονδύλια σε έναν αναδυόμενο νέο μιλιταρισμό.
Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε αυτές τις δήθεν προοδευμένες χώρες έγραψαν ελάχιστα για αυτές τις περικοπές. Οι ταλαίπωροι γραφιάδες τους είναι δυστυχώς σε διατεταγμένη υπηρεσία να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα. Σίγουρα αυτή η λιτότητα καταρρακώνει ερευνητικά την Ευρώπη. Για παράδειγμα, ο Μακρόν μπορεί να απευθύνει γοητευτικές εκκλήσεις καλώντας τους Αμερικανούς να πάνε στην Γαλλία (που λατρεύω), αλλά οι μισθοί των καθηγητών στην Γαλλία είναι πλέον κάπου το ένα πέμπτο με ένα δέκατο από ότι είναι στις ΗΠΑ.
Ποιες αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις για τους νέους επιστήμονες και ερευνητές, όσον αφορά τις ευκαιρίες χρηματοδότησης;
- Οι όποιες περικοπές, είτε στην Αμερική είτε αλλού, πλήττουν περισσότερο τους νέους. Μαζί με τον περιορισμό των δυνατοτήτων για νέους επιστήμονες να κάνουν καριέρα στο εξωτερικό, μπορεί η κατάσταση να γίνει ασφυκτική. Ειδικά για την Ελλάδα, όπου διαχρονικά οι κομματικοί απατεώνες που τυραννούν τη χώρα έχουν μετατρέψει τους ερευνητές σε πτωχοποιημένους πληβείους και αφανείς ήρωες που επιβιώνουν σε αδιανόητα σκληρές συνθήκες, η μείωση των επιλογών διαφυγής είναι εφιαλτική.
Βλέπετε ήδη σημάδια αύξησης της μετανάστευσης επιστημόνων σε άλλες χώρες που προσφέρουν καλύτερες συνθήκες για έρευνα; Υπάρχουν ελκυστικές προστάσεις από χώρες της Ασίας σε συνάδελφους σας;
- Όχι ακόμα. Νομίζω ότι αν προκύψει κύμα μετανάστευσης, θα οφείλεται σε αίσθηση απώλειας της δημοκρατίας, παρά σε λιγότερες ευκαιρίες για έρευνα. Για παράδειγμα, τρεις καθηγητές του Yale, ιστορικοί και φιλόσοφοι με αριστερή ιδεολογία που έχουν γράψει μελέτες για το φασισμό, μετανάστευσαν στο Τορόντο. Ήμουν στον Καναδά πριν λίγους μήνες, όπου με τιμούσαν με έναν επίτιμο διδακτορικό τίτλο στο πανεπιστήμιο McMaster. Οι περικοπές στον Καναδά είναι ήδη μεγάλες, οι συνάδελφοί μου θρηνούσαν την κατάπτωση. Οι ΗΠΑ ήταν και είναι πολύ μπροστά από οποιαδήποτε άλλη χώρα σε ευκαιρίες, και, όπως είπα, μέχρι τώρα, οι μεγάλες περικοπές έχουν γίνει αλλού, όχι στις ΗΠΑ. Απλώς τα περισσότερα δήθεν σοβαρά ΜΜΕ έχουν χάσει πλήρως επαφή με την πραγματικότητα. Ειδικά για την Ασία, η Κίνα εδώ και καιρό επαναπατρίζει πολλούς επιστήμονές της που εκπαιδεύτηκαν στις ΗΠΑ. Αυτό θα συνεχιστεί και ίσως εντατικοποιηθεί, αλλά δεν βλέπω πολλούς Αμερικάνους να πηγαίνουν στην Κίνα, να ζήσουν σε ένα αυστηρά αυταρχικό καθεστώς. Όσο κι αν τα ΜΜΕ έχουν ενστερνιστεί αρκετούς αυταρχικούς παραλογισμούς των Κινέζων (να θυμίσω παράδειγμα τη λατρεία των μέτρων εγκλεισμού, που σήμερα φαίνονται τόσο παράλογα όσο το να πιστεύεις ότι η γη είναι επίπεδη), δεν νομίζω ότι εύκολα θα πάει κάποιος να ζήσει εκεί. Μια ασιατική χώρα που ίσως γίνει πιο ελκυστική είναι η Νότια Κορέα, αν και δεν νομίζω ότι μπορεί να απορροφήσει πολλούς. Ήμουν πρόσφατα τιμώμενος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Yonsei και έμεινα γοητευμένος από το πόσο αφοσιωμένοι είναι σε αριστεία, πρόοδο, κοσμιότητα, και σεβασμό των νόμων. Ως γνωστόν, πρόσφατα συλλάβανε και καθαιρέσανε τον πρόεδρο τους για παράβαση καθήκοντος και μάλλον θα φάει ισόβια. Στην Ελλάδα με δέκα φορές χειρότερες συμπεριφορές και πράξεις, ένας πολιτικός ηγέτης όχι μόνο δεν τιμωρείται, αλλά με αλαζονική θρασυδειλία ζητάει και τα ρέστα και επανεκλογή.
Ποιες είναι οι συνέπειες της μετακίνησης επιστημόνων σε άλλες χώρες για τη διαρθρωτική ανάπτυξη των ΗΠΑ στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας;
- Πρέπει να περιμένουμε να κατασταλάξει ο κουρνιαχτός. Το μεγαλύτερο ποσό της χρηματοδότησης της έρευνας και ανάπτυξης (R&D) στις ΗΠΑ έτσι κι αλλιώς δεν προέρχεται από την κυβέρνηση εδώ και πολλά χρόνια, αλλά από ιδιωτικούς φορείς. Το δημόσιο/κυβέρνηση προσέφερε το 60% του R&D πριν μισό αιώνα, αυτό έπεσε στο 30% το 2010 και κάτω από 20% πρόσφατα. Στην ευρύτερη εικόνα, που δεν είναι κάτι πρόσφατο, με φοβίζει η μεταμόρφωση της επιστήμης σε ακραιφνώς κερδοσκοπικό μοχλό, ακόμα και αν είναι τελικά επικερδής.
Ποιες συνέπειες θα έχει η μείωση της χρηματοδότησης για την ερευνητική υποδομή (εργαστήρια, εξοπλισμός κ.λπ.) σε μεγάλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα;
- Κι εδώ θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Η ερευνητική υποδομή στηρίζεται παραδοσιακά από το έμμεσο κόστος (indirect cost) της κρατικής χρηματοδότησης. Δεν είναι γνωστό πόσο θα περικοπεί αυτό, παρά την σκληρή κυβερνητική πρόταση για μείωση στο 15% του άμεσου κόστους (από 50-80% που είναι σήμερα σε μεγάλα πανεπιστήμια). Αν υπάρξει μείωση σημαντική, εξαρτάται πάλι πού ακριβώς θα αποφασίσουν περικοπές τα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, το Στάνφορντ μπορεί να αποφασίσει να περικόψει κάποια προγράμματα που πρέπει να παίρνουμε τακτικά όλοι οι καθηγητές και όπου διδασκόμαστε (και πρέπει μετά να απαντήσουμε σε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής για να «περάσουμε») ότι ο Αριστοτέλης ήταν κατάπτυστος ρατσιστής και μισογύνης – ή να περικόψει ζωτικές ερευνητικές υποδομές.
Υπάρχει περίπτωση να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο οι ερευνητές θα επιλέγουν τα ερευνητικά τους αντικείμενα, αν δεν υπάρχουν τα απαραίτητα κονδύλια;
- Φυσικά, πολλοί ερευνητές διαλέγουν αντικείμενο με βάση πού υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα. Κάθε κυβέρνηση διαλέγει χώρους που θέλει να τονώσει και άλλους που θέλει να ατροφήσει. Σε τοξικές καταστάσεις πόλωσης, όταν υπάρχει αλλαγή κυβέρνησης η νέα κυβέρνηση χτυπάει ειδικά τα «σήματα κατατεθέντα» της παλιάς. Π.χ., στις ΗΠΑ η προηγούμενη κυβέρνηση προώθησε πολύ τη θεματολογία DEI (diversity, equity, inclusion). Δημιουργήθηκε ένα στρατός «ειδικών» DEI και αν έστελνες πρόταση για χρηματοδότηση έπρεπε να σκεφτείς σοβαρά να συμπεριλάβεις αυτή τη νομενκλατούρα για να είσαι αρεστός. Η νέα κυβέρνηση σιχαίνεται αυτές τις λέξεις γιατί τις βλέπει σαν σήμα των αντιπάλων και καταργεί τις χρηματοδοτήσεις που έχουν ειδικά αυτές τις λέξεις. Ή άλλο παράδειγμα, το σύνδρομο long COVID. Η προηγούμενη κυβέρνηση έριξε δισεκατομμύρια σε αυτόν τον χώρο – και δυστυχώς δεν βρήκαμε σχεδόν τίποτε χρήσιμο. Η νέα κυβέρνηση δεν θέλει να ακούσει τίποτε για αυτό. Ελπίζω η τοξική πόλωση να ξεπεραστεί, αλλά δεν βλέπω αισιόδοξα σημεία ηπιότητας από καμιά πλευρά.
Επειδή τα τελευταία χρόνια έχουμε δει στην κλινική πράξη σημαντικά άλματα στην διάθεση νέων φαρμάκων για νοσήματα που μέχρι σήμερα οι ασθενείς «πάλευαν» με τα συμπτώματα, όπως για παράδειγμα στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, εκτιμάτε θα μειωθεί η ταχύτητα εφεύρεσης νέων φαρμάκων και στόχων για σοβαρές ασθένειες;
Προσωπικά σαφώς είμαι υπέρ της ενίσχυσης (τόσο χρηματικής όσο και ηθικής) της επιστήμης και της έρευνας. Φυσικά, η επιστήμη κάνει προόδους και μπορεί να σώζει ζωές. Οι επιστημονικές δράσεις όμως δεν είναι μονοσήμαντα ευεργετικές. Για παράδειγμα, στην πανδημία η επιστήμη (ή μάλλον η κατάχρησή της) προκάλεσε παγκόσμιες καταστροφές με παράλογα μέτρα, όπως ο εγκλεισμός. Μπορεί να ευθύνεται ακόμα και για την ίδια τη δημιουργία του SARS-CoV-2. Ταυτόχρονα γνωρίζουμε ότι ένα μεγάλο μέρος των δημοσιεύσεων είναι λανθασμένες ή ακόμα και βλαβερές, αν παρθούν τις μετρητοίς. Ανεξαρτήτως αν μπορέσουμε να πάρουμε περισσότερα χρήματα (μακάρι), πρέπει να δουλέψουμε για να διορθώσουμε αυτά τα προβλήματα.
Πώς θεωρείτε ότι θα επηρεαστεί η καινοτομία και η πρόοδος στην επιστήμη σε περίπτωση που συνεχιστεί αυτή η τάση περικοπών;
- Όπως είπα παραπάνω, μακάρι να μην γίνουν τελικά περικοπές. Αν γίνουν, εξαρτάται τι ακριβώς θα περιορίσουν. Αν κοπούν άχρηστα και βλαβερά τμήματα, αυτό θα είναι θετικό. Αν περικοπεί η σοβαρή έρευνα, θα είναι καταστρεπτικό.
Ποιες προτάσεις θα κάνατε στους υπεύθυνους για την έρευνα και την ανάπτυξη προκειμένου να προστατευθεί η καινοτομία και η ανάπτυξη του τομέα της έρευνας στις ΗΠΑ;
Πιστεύω πώς όλες οι πλευρές θα πρέπει να θάψουν το τσεκούρι του κομματικού πολέμου και της τοξικής μάχης ιδεολογικού εντυπωσιασμού και να αφήσουν την επιστήμη στην ησυχία της, μακριά από σκοπιμότητες. Καθόλου εύκολο ομολογουμένως εδώ που έχουμε φτάσει.
Posted on :
Σάββατο 14 Ιουνίου 2025
[
0
] comments
Label:
ποιόςκάτιπου
Μοϊκανός: Μια επίκαιρη ταινία για τον υπερτουρισμό ή πώς γεννιούνται οι λαϊκοί ήρωες Ο Γ. Γκροσδάνης γράφει για μια βαθιά συγκινητική και οργισμένη ταινία για τη βία, τη γη, την κοινότητα, αλλά και τους μύθους που γεννιούνται όταν κάποιος επιμένει να αντιστέκεται.
Κάποτε, οι ιστορίες γύρω από τη φωτιά, το χαμηλό μουρμουρητό που γεννούσε μυστήριο και μύθους, τα λαϊκά τραγούδια και οι μπαλάντες ήταν τα μέσα με τα οποία διαμορφωνόταν η μορφή του ήρωα. Σήμερα, οι ήρωες μπορούν να γεννηθούν μέσα σε λίγες ώρες, χάρη στην ταχύτητα και την απήχηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Στη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, ο Κορσικανός σκηνοθέτης Φρεντερίκ Φαρούτσι αφηγείται την ιστορία ενός απλού βοσκού που, χωρίς να το επιδιώξει, μετατρέπεται σε σύμβολο αντίστασης απέναντι στον καπιταλισμό και τη μαφία. Η άρνησή του να πουλήσει τη γη του σε επενδυτές που σχεδιάζουν να μεταμορφώσουν το νησί σε τουριστικό παράδεισο, τον φέρνει αντιμέτωπο με οργανωμένα συμφέροντα και τον οδηγεί σε μια πορεία φυγής, με όλες τις διαστάσεις του σύγχρονου δράματος. Η ταινία γοητεύει γιατί ισορροπεί ανάμεσα στα είδη: ένα κοινωνικό δράμα εξελίσσεται σε ένα σύγχρονο γουέστερν με νουάρ αποχρώσεις, με φόντο τα εντυπωσιακά τοπία της Κορσικής. Το θέμα της είναι η αντίδραση μιας κοινότητας στην άγρια τουριστική εκμετάλλευση, όμως δεν διστάζει να κοιτάξει κατάματα και τον ρομαντικό μύθο του λαϊκού ήρωα, εξετάζοντας τα όριά του. Ταυτόχρονα, η ταινία διατηρεί τον ρυθμό και την ένταση ενός στιβαρού θρίλερ. Χωρίς να εντάσσεται σε κάποιο εμφανές κινηματογραφικό ρεύμα, ο «Μοϊκανός» ξεχωρίζει χάρη στην αυθεντική του απεικόνιση: η ζωή των βοσκών παρουσιάζεται με σεβασμό και ακρίβεια, μέσα από έναν εθνογραφικό φακό που καταγράφει έναν κόσμο που χάνεται. Αυτή η προσέγγιση έχει ενισχύσει τη φεστιβαλική του πορεία, από τη Βενετία μέχρι το Βραβείο Κοινού στη Θεσσαλονίκη. Ο Αλεξίς Μανεντί, γνωστός από τη συνεργασία του με τον Λατζ Λι («Οι Άθλιοι»), ενσαρκώνει τον Ζοζέφ με μια ανεπιτήδευτη φυσικότητα, σαν να έχει ζήσει ο ίδιος απομονωμένος στα βουνά. Η χρήση της τοπικής διαλέκτου ενισχύει ακόμη περισσότερο την αίσθηση αληθοφάνειας. Ο Ζοζέφ είναι ο τελευταίος βοσκός σ’ ένα νησί που κατακλύζεται από τουρίστες. Είναι μοναχικός, οικείος με τα κατσίκια του και απρόθυμος να συναναστραφεί με ανθρώπους. Όταν δέχεται πίεση και απειλές για να παραχωρήσει τη γη του, αντιστέκεται. Η άρνησή του προκαλεί μια αλυσίδα γεγονότων που τον μετατρέπουν σε στόχο – και τελικά σε ήρωα εν αγνοία του. Η φυγή του περνά μέσα από τοπόσημα τουρισμού – ιδιωτικές βίλες, πισίνες, παραλίες – που λειτουργούν ως σύμβολα του κόσμου που θέλει να καταπιεί τον δικό του. Καθώς καταφεύγει στα βουνά, δύο σύμπαντα – αντιφατικά μεταξύ τους – συναντιούνται: από τη μία, οι παλιοί, ριζωμένοι Κορσικανοί που τον κρύβουν και τον φροντίζουν, και από την άλλη, η σύγχρονη ψηφιακή κοινωνία που τον «χτίζει» σαν φιγούρα επανάστασης. Η νεαρή ανιψιά του, Βανίνα, που επιστρέφει από το Παρίσι, του δίνει το ψευδώνυμο «Μοϊκανός» και, μέσω των social media, γεννά ένα κίνημα γύρω του. Ο Ζοζέφ γίνεται εικόνα, σύμβολο, θρύλος: το πρόσωπό του εμφανίζεται ζωγραφισμένο σε πέτρες και πινακίδες, και ένα τοπικό συγκρότημα γράφει τραγούδι για εκείνον. Παρότι η αφήγηση ρέπει προς τον μύθο, ο Φαρούτσι δεν εξιδανικεύει. Ο Ζοζέφ παραμένει φθαρτός ως άνθρωπος: φυγάς, κυνηγημένος, πληγωμένος, εξαντλημένος. Οι συμμάχοί του είναι οι άλλοι βοσκοί, λιγομίλητοι και σκληροτράχηλοι, που δε μιλούν για ηρωισμούς αλλά για παραδοσιακές ράτσες κατσικιών – μιλούν δηλαδή για τη γη και έναν τρόπο ζωής που πλέον χάνεται. Η ταινία ευτυχώς αποφεύγει τις ρητορικές υπερβολές και δεν γίνεται ούτε διδακτική, ούτε φολκλορική. Ο «Μοϊκανός» είναι μια βαθιά συγκινητική και οργισμένη ταινία για τη βία, τη γη, την κοινότητα, αλλά και για τους μύθους που γεννιούνται όταν κάποιος επιμένει να αντιστέκεται. Στην καρδιά της είναι μια πολιτική ιστορία – που θυμίζει τη γραφή του Κεν Λόουτς ή του Κώστα Γαβρά – και είναι παρήγορο ότι καταφέρνει να μιλήσει πολιτικά χωρίς διδακτισμό, σε μια εποχή που αυτό σπανίζει. Πάνω απ’ όλα, είναι μια ανθρώπινη ματιά στο τί σημαίνει να μείνεις πιστός στις ρίζες, στις αξίες και στον εαυτό σου, όταν όλα γύρω σου μοιάζουν να καταρρέουν. . Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://parallaximag.gr/parallax-view/moikanos-mia-epikairi-tainia-gia-ton-ypertoyrismo-i-pos-gennioyntai-oi-laikoi-iroes?fbclid=IwY2xjawK6o4ZleHRuA2FlbQIxMQBicmlkETBzc0FuMGllUmc3ZEVQamRvAR7WyuCUnOYHs3p06FmPzyFT_HdtqKjOsl9BgGh25dwCuK1UVvd21gLQeb2BBg_aem_h7r7rrUe4uKPduUCZEFWyg
Για μια ψυχιατρική της χειραφέτησης, για το νέο βιβλίο του Θ. Μεγαλοοικονόμου - (23/05/2025) -
Άσπα Μπινιώρη-
Ο ψυχίατρος Θόδωρος Μεγαλοοικονόμου είναι γνωστός για τη συμβολή του στο αιρετικό για την κυρίαρχη ψυχιατρική πείραμα αποϊδρυματοποίησης στο Ψυχιατρείο της Λέρου, την ενεργό συμμετοχή στην Πρωτοβουλία για ένα Πολύμορφο Κίνημα για την Ψυχική Υγεία, και τη σταθερή του παρουσία στα κινήματα γενικά.
Στο τελευταίο βιβλίο του Ποια ψυχική υγεία και ποια ψυχιατρική, σε ποια κοινωνία από τις Εκδόσεις των Συναδέλφων, πρωταγωνιστής είναι ο άνθρωπος (ως μοναδική αξία «είτε υγιής είτε άρρωστος») και η ψυχική δυσφορία και οδύνη που βιώνει εντός ενός όλο πιο επιθετικού και βάρβαρου ολοκληρωτικού καπιταλισμού. Γιατί όπως σημειώνεται στην εισαγωγή του βιβλίου «κάθε ψυχική εμπειρία δεν μπορεί να νοηθεί παρά μόνο σε ένα πλαίσιο διαπροσωπικών και κοινωνικών σχέσεων που διέπουν τη συγκρότησή της, τόσο από άποψη μορφής όσο και περιεχομένου».
Στο βιβλίο γίνεται εκτενή αναφορά στην καταλυτική επίδραση που ασκούν στον ψυχισμό, οι πόλεμοι, η οικονομία, οι νέες εργασιακές σχέσεις, η καταστολή και τα απότοκά τους: η φτωχοποίηση, η αστεγία, η προσφυγιά, οι πανδημίες τύπου Covid. Σε αυτό το περιβάλλον τρόμου, όπου κυριαρχούν η απώλεια ζωής, συγγενών και φίλων, κατοικίας λόγω των ιμπεριαλιστικών πολέμων, ο ξεριζωμός, η προσφυγιά και τα απέραντα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου καταργείται κάθε έννοια ανθρώπινου δικαιώματος σε μια μόνιμη κατάσταση «έκτακτης ανάγκης», η εργασιακή ανασφάλεια και η «αλλαγή σημασίας του μέλλοντος: από μέλλον-υπόσχεση σε μέλλον-απειλή», η κρατική καταστολή, τα ατιμώρητα κρατικά εγκλήματα και τα οικονομικά σκάνδαλα, η ψυχική οδύνη και η αγωνία ενός ατόμου «αντανακλά πιο πολύ τη διάχυτη κοινωνική δυσφορία που χαρακτηρίζει την εποχή μας», όπου «το άτομο είναι θύμα μιας διάχυτης έλλειψης νοήματος, αισθηματικών δεσμών και προοπτικών». Αυτή η ψυχική δυσφορία («φυσική απάντηση σε αφύσικες ψυχοπιεστικές καταστάσεις») εκφράζεται πολλές φορές μέσω διαφόρων συμπτωμάτων και ψυχικών διαταραχών. Στο μάτι του κυκλώνα βρίσκονται βέβαια «της γης οι κολασμένοι», οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι πρόσφυγες και μετανάστες, οι άστεγοι, οι τοξικοεξαρτημένοι και οι ψυχικά ευάλωτοι.
Η κυρίαρχη ψυχιατρική παθολογικοποιεί την ψυχική δυσφορία, εστιάζοντας στις ενδοψυχικές διεργασίες και στην ατομική ευθύνη
Ποια είναι όμως η απάντηση της κυρίαρχης ψυχιατρικής; Παθολογικοποίηση της ψυχικής δυσφορίας, εστίαση στις ενδοψυχικές διεργασίες και στην ατομική ευθύνη, παραβλέποντας τις κοινωνικές συνθήκες και το πλαίσιο, άκρατος βιολογισμός, καταστολή και εγκλεισμός για τους ψυχικά πάσχοντες και ειδικά γι’ αυτούς που θεωρούνται επικίνδυνοι ή «δύσκολα διαχειρίσιμοι» και πλήρης εγκατάλειψη των «ακίνδυνων». Όπως μας θυμίζει ο συγγραφέας η κυρίαρχη ψυχιατρική ήταν πάντα «ο εντολοδόχος της κρατικής εξουσίας για τη διαχείριση και τον έλεγχο της “κοινωνικής αταξίας” της τρέλας και γενικά των “διαφορετικών”». Ο νόμος 5129 που ψηφίστηκε πρόσφατα υπό τον τίτλο «ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» έρχεται εκ νέου να επικυρώσει αυτό το μοντέλο συνδυάζοντας παράλληλα τη δραστική περικοπή των δαπανών για την ψυχική υγεία και την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών.
Στον αντίποδα -κι εδώ βρίσκεται η γοητεία του βιβλίου- αντιπροτείνεται η ψυχιατρική και η ψυχοθεραπευτική πρακτική που βάζει στο κέντρο τον άνθρωπο και τις ολόπλευρες ανάγκες του, εντός του κοινωνικού πλαισίου που αυτός κινείται. Η αναφορά στην ανολοκλήρωτη προσπάθεια αποασυλοποίησης στο ψυχιατρείο της Λέρου, όπου επιδίωξη ήταν ο ασθενής να γίνει το υποκείμενο της αλλαγής του, αλλά και τα αποτελέσματα όπως αποτυπώθηκαν «στην καινούρια κοινωνική ζωή των πρώην εγκλείστων, στην ανάκτηση της υποκειμενικότητάς τους, στα βιώματα και τα νέα νοήματα και τους στόχους που μπήκαν στη προσωπική τους ζωή», είναι ενδεικτική. Παραπάνω από εμφανής εδώ είναι η επιρροή του Franco Basaglia, ιταλού ψυχιάτρου, πρωτοπόρου της εναλλακτικής ψυχιατρικής, στον οποίο ο συγγραφέας ανατρέχει συχνά στο βιβλίο του. Ο Θ. Μεγαλοοικονόμου εμπεριστατωμένα επαναφέρει την πρόταση ενός κοινοτικού μοντέλου ψυχιατρικής, με τομείς ανά περιοχές και υπηρεσίες που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες του πάσχοντα, παίρνοντας υπόψη όλα τα στοιχεία (ταξικά, πολιτισμικά κλπ) της ταυτότητάς του, με σεβασμό στα δικαιώματα και τη διαφορετικότητα, μακριά από κάθε είδους εγκλεισμό ή προσπάθεια νουθεσίας και χειραγώγησης. Γιατί η ελευθερία τελικά είναι θεραπευτική.
Το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο και κυρίως σε ειδικούς ψυχικής υγείας. Απευθύνεται σε καθένα και καθεμία που παλεύει για την κοινωνική χειραφέτηση, θυμίζοντάς μας πως η «ψυχολογία της αντίστασης» κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα, «ήταν ο κύριος παράγοντας που προστάτευσε το υποκείμενο από τη διάλυση και την εκμηδένιση», την απόσυρση και την ψυχική διαταραχή.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν στο φύλλο 17-18 Μάη 2025
* Σε μια πόλη που θέλει να λέγεται πρωτεύουσα, ο ρόλος του πολίτη, της πολιτικής και της παιδείας είναι αλληλένδετος και καθοριστικός για τη διαμόρφωση μιας ζωντανής δημοκρατικής κοινωνίας.
* H Διεθνής συνάντηση του Ινστιτούτου Τσίπρα. Οι παρουσίες των ξένων ομιλητών και η απουσία των Ελλήνων.
* Ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί ,δεν δικαιούται να εμφανίζεται ως εγγυητής της δημοκρατίας γιατί ο ίδιος την ακύρωσε το καλοκαίρι του 2015.
* Η συνάντηση φίλων του ΠΑΣΟΚ στην Κόρινθο και η περιφερειακή διάσκεψη στην Τρίπολη..
* Η ειρηνευτική διαδικασία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία παραμένει αργή και γεμάτη αβεβαιότητες.Παίζουμε με την φωτιά προειδοποιεί ο οικονομολόγος Jeffrey D. Sachs.
* Η γενοκτονία στη Γάζα συνεχίζεται χωρίς τέλος, με τραγικά αποτελέσματα για τον παλαιστινιακό πληθυσμό.
* Ξενοφών Κοντιάδης: είμαστε περιττοί οι συνταγματολόγοι για την κυβέρνηση. * Συνομιλούμε με τον περιφερειακό σύμβουλο Ιωάννη Σιάτο.
Οι αναφορές στα μέσα ενημέρωσης τόσο της Τουρκίας, όσο και της Ελλάδας ήταν σχεδόν πανομοιότυπες: Το περασμένο τριήμερο κατά το οποίο οι Τούρκοι εόρτασαν το Μπαϊράμι, τα νησιά του νότιου και ανατολικού Αιγαίου καθώς και η Αλεξανδρούπολη, υπήρξαν και πάλι ο κορυφαίος προορισμός για τους τουρίστες από την Τουρκία.
Ο τουρκικός τουρισμός στην Ελλάδα έχει γνωρίσει σημαντική άνοδο τα τελευταία χρόνια, αποτελώντας πλέον μια σημαντική πηγή εσόδων για την ελληνική οικονομία αφού η Visa-Express, η απλουστευμένη διαδικασία έκδοσης βίζας, που εφαρμόζεται σε Ρόδο, Λέσβο, Λήμνο, Χίο, Σάμο, Λέρο, Κάλυμνο, Κω, Σύμη, Καστελλόριζο, και πλέον και Πάτμος και Σαμοθράκη, επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να επισκέπτονται τα νησιά για έως και επτά ημέρες με ευκολία. Το 2024, πάνω από 104.700 Τούρκοι τουρίστες αξιοποίησαν την visa express, ενώ το ίδιο έτος ο αριθμός των Τούρκων τουριστών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα ξεπέρασε τα 1,2 εκατομμύρια, ενώ η Τουρκία έχει αναρριχηθεί στην 5η θέση στην κατάταξη των χωρών που επισκέπτονται περισσότερο την Ελλάδα.
Τα έσοδα από τον τουρισμό από την Τουρκία για το 2024 διαμορφώθηκαν σε 436 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση από τα 296 εκατ. ευρώ του 2023. Για το 2025, η Ένωση Ξενοδόχων Τουρκίας προβλέπει ότι περίπου 1,4 εκατομμύρια Τούρκοι τουρίστες αναμένεται να επισκεφθούν την Ελλάδα και η συμβολή τους στην ελληνική οικονομία εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει το 1 δισ. ευρώ.
Αξίζει όμως να μνημονευθεί το δεδομένο ότι οι μεταφορές προς στα ελληνικά νησιά γίνονται αποκλειστικά με τουρκικές ακτοπλοϊκές εταιρείες. Όπως γράφει η εφημερίδα Sözcü «με την έναρξη της τουριστικής περιόδου στο Αιγαίο, η τουρκική παρουσία στις ακτοπλοϊκές συνδέσεις με τα ελληνικά νησιά έχει αυξηθεί εντυπωσιακά, προκαλώντας προβληματισμό στις ελληνικές τουριστικές επιχειρήσεις. Οι τουρκικές εταιρείες όπως η İDO, Turyol, Sky Marine, Meander Travel, Yesil Marmaris Lines, Bodrum Express Lines, Jalem Tur και Dentur Avrasya εκτελούν πλέον το 75% των δρομολογίων από την Τουρκία προς 12 ελληνικά νησιά. Οι γραμμές περιλαμβάνουν δημοφιλείς προορισμούς όπως Ρόδος, Κως, Σάμος, Λέσβος, Λέρος, Κάλυμνος, Καστελόριζο, Σύμη, Πάτμος και Αγαθονήσι, μεταφέροντας κάθε χρόνο περίπου 150.000 Τούρκους τουρίστες μέσω της διαδικασίας εύκολης βίζας (visa on arrival). Η τελευταία προσθήκη είναι η έναρξη δρομολογίων της İDO στις 31 Μαΐου 2025, με υπερσύγχρονο ταχύπλοο χωρητικότητας 450 επιβατών προς τη Ρόδο, γεγονός που ενίσχυσε την ανησυχία των ελληνικών πρακτορείων. Ο ανταγωνισμός έχει καταστήσει ελληνικές εταιρείες όπως οι Sea Dreams, Exas Shipping και μερικοί μικρότεροι τοπικοί φορείς, μειοψηφία με μόλις 25% του συνολικού μεριδίου».
Καταληκτικά, η soft τουρκική πολιτική έχει δημιουργήσει υπερβολική εξάρτηση από τον τουρκικό τουρισμό καθιστώντας τη Θράκη και τα νησιά ευάλωτα ή/και εξαρτημένα από την Τουρκία.
2. Τουρκοφωνία
Ο αείμνηστος καθηγητής μας Νεοκλής Σαρρής έλεγε πως ένα από πιο σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με την Τουρκία είναι η γνώση της. Να γνωρίζεις, να ξέρεις, να πληροφορείσαι, να αναλύεις, έτσι ώστε να μπορείς να σχεδιάσεις και υλοποιήσεις πολιτικές. Ένα από τα βασικά εργαλεία για όλα τα παραπάνω, μας έλεγε, είναι η γνώση της γλώσσας. Έτσι προσεγγίσαμε την τουρκική, για να προσεγγίσουμε τα υπόλοιπα.Φαίνεται όμως η γνώση της τουρκικής, η τουρκοφωνία από μέσο γνώσης και ανάλυσης του τουρκικού προβλήματος, όπως προσέγγισε το ζήτημα ο άλλος καθηγητής μας αείμνηστος Μιχάλης Χαραλαμπίδης, έγινε για πολλούς αντικείμενο μίας ιδιαίτερης πολιτικής: από στελέχη του Υπουργείου Εξωτερικών, τους Φαναριώτες της «σωστής πλευράς της ιστορίας» και τους Δραγουμάνους των «ήρεμων νερών», μέχρι αυτοδιοικητικούς που προσκαλούνται σε θρησκευτικές τελετές παρουσία διπλωματών της Τουρκίας! Τι σχέση βεβαίως έχει η ομιλία στην τουρκική γλώσσα με άσκηση πολιτικής παρουσία μάλιστα εκπροσώπων του Τουρκικού Υπουργείου εξωτερικών σε οικονομικά φόρουμ και θρησκευτικές εορτές σε ακριτικά νησιά του Αιγαίου, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα …..
Η τουρκοφωνία εντάσσεται σε ευρύτερες «ιδεολογίες» όπως ο «Παντουρκισμός» ή ο «Νεο-Οθωμανισμός» παλαιότερα και τώρα «Στρατηγικό Βάθος» και «Γαλάζια Πατρίδα», «ιδεολογίες» οι οποίες επιδιώκουν την επέκταση της τουρκικής επιρροής σε περιοχές όπου υπάρχουν τουρκόφωνοι πληθυσμοί ή όπου υπήρχε οθωμανική κυριαρχία.
Η Τουρκία, μέσω τουρκικών σχολείων, πολιτιστικών κέντρων (όπως το Ινστιτούτο Yunus Emre) και της τηλεόρασης/κινηματογράφου και βεβαίως των πολιτικών, επιχειρηματικών, πολιτισμικών και αυτοδιοικητικών πρωτοβουλιών, προωθεί τη τουρκική γλώσσα και τον τουρκικό πολιτισμό.
Έτσι γίνεται προσπάθεια επηρεασμού της κοινής γνώμης, δημιουργίας πολιτισμικών δεσμών και ενδεχομένως ως όχημα για την άσκηση πολιτικής επιρροής μακροπρόθεσμα.
Η soft πολιτική της Άγκυρας από τον τουρισμό μέχρι τη ναυτιλία και την τουρκοφωνία δεν είναι απλώς ένα οικονομικό ή ένα γλωσσολογικό ζήτημα. Είναι ένα πολύπλοκο θέμα που αγγίζει την ιστορία, την ταυτότητα, τον εθνικισμό και τις γεωπολιτικές επιδιώξεις. Μια διαρκής πρόκληση, τόσο για την εξάρτηση που αναπτύσσεται για τον τουρκικό τουρισμό ως πανάκεια για τη «σωτηρία» ακριτικών και τουριστικών περιοχών, όσο και για την άποψη ότι η ομιλία στην τουρκική γλώσσα σε ένα συνέδριο ή σε ένα πανηγύρι, φέρνει τους δύο λαούς πιο κοντά…..
Για ζητήματα που αφορούν τους ανθρώπους, τα κράτη και τον πλανήτη είναι χρήσιμο και συμφέρον να υπάρχει στοιχειώδης έστω γνώση και επίγνωση των αιτίων των παθογενειών. Στα θεμέλια πολλών παθογενειών όπως οι κλιματικές αλλαγές, η απομάκρυνσης από την φύση και το φυσιολογικό και τον εν γένει τρόπο ζωής βρίσκονται προσεγγίσεις των δύο τελευταίων αιώνων που εξ αντικειμένου επηρεάζεται τόσο υλικά όσο και πνευματικά. Αναφερόμαστε στην άκριτη αστικοποίηση που κυριολεκτικά «φυλάκισε» και «καταδίκασε» τους πολίτες να στερηθούν σε μεγάλο βαθμό την φύση και το φυσιολογικό, καθώς επίσης στην ακόμη πιο άκριτη και βαθύτατων προεκτάσεων μαζικοπαραγωγή και μαζικοκατανάλωση που αποτέλεσαν, κατά κάποιο τρόπο, «χαριστική βολή» κατά της υψηλών βαθμίδων φυσικής διατροφής. Όχι κατά όλων, επειδή κάποιοι αντιστέκονται όσο μπορούν ιεραρχώντας υψηλά την φύση, το φυσικό και το φυσιολογικό. Τα ζητήματα αυτά τα αναλύσαμε εκτενώς σε πολλές δημοσιεύσεις. Εδώ, αφενός θα αναφερθούν και τονιστούν μερικές πτυχές και αφετέρου θα υπογραμμιστούν τόσο οικονομικές όσο και πνευματικές προεκτάσεις. Συζητώντας επί μακρόν αυτά τα ζητήματα και παραπέμποντας στα εμβληματικά έργα του Παναγιώτη Κονδύλη για τις μεταμοντέρνες τάσεις, τυγχάνουν περιγραφής και ερμηνείας οι βαθύτατων προεκτάσεων συνέπειες για την πολιτικοανθρωπολογική συγκρότηση των πολιτών, τα πολιτειακά ζητήματα που τίθενται και τις επιπτώσεις κυριαρχίας μηδενιστικών παραδοχών. Χαρακτηριστικά, στο τέλος του κειμένου παρατίθενται μερικά σοκαριστικά για κάθε πολιτισμένο άνθρωπο αποσπάσματα των συνεπών μηδενιστών όπως ο Μαρκήσιος de Sade και ο La Mettrie οι οποίοι είναι βασικά οι πρόδρομοι της συγκαιρινής μεταμοντέρνας παρακμής σε μερικά κράτη. Για να γίνουν κατανοητές οι παθογένειες και τα αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου, υπογραμμίζεται και τονίζεται ξανά, απαιτείται γνώση των αιτίων. Τα ζητήματα αυτά, πάντως, στο πλαίσιο κοσμοϊστορικών συγκρίσεων και με κύριο σκοπό να αναζητηθούν οι παθογένειες και τα αδιέξοδα του σύγχρονου εθνοκρατοκεντρικού συστήματος αναλύθηκαν σε προγενέστερα βιβλία και άρθρα αλλά εκτενώς στο βιβλίο «ΤΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός. Μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός» (Εκδόσεις Ποιότητα – www.piotita.gr).Υπό ένα διαφορετικό πρίσμα και με συγκλίνοντα συμπεράσματα τα αίτια εξετάζονται και στο Κοσμοθεωρία των Εθνών. Συγκρότηση και συγκράτηση των κρατών, της Ευρώπης και του κόσμου(Εκδόσεις Ποιότητα)
Εισερχόμενοι στον 19 και 20 αι. λόγω αστικοποίησης οι ανθρωποι σταδιακά έφυγαν απότα ωραία βουνίσια ή παραθαλάσσια περιβάλλοντα και εξωθούνται στην προσαρμογή τους με τις προϋποθέσεις που δημιούργησαν οι δομές της μαζικοπαραγωγής και της μαζικοκατανάλωσης. Να προσαρμοστούν διατροφικά, πνευματικά, ψυχικά, αισθηματικά, ερωτικά και με κάθε άλλο τρόπο που θα εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες ενός, κατά βάση, κοινωνικοπολιτικά αθέσπιστου εκμηχανισμένου κόσμου. Το πιο θλιβερό εντός ενός κράτους είναι εάν οι άνθρωποι δεν έχουν επίγνωση για να μεριμνήσουν, όπως γίνεται ήδη σε πολλά κράτη, να αλλάξουν όσο μπορούν τις προϋποθέσεις που διαμορφώνουν τον τρόπο ζωής τους εντός των αστικών κέντρων.
Εξ αντικειμένου είναι θλιβερό εάν λόγω αστικοποίησης, μαζικής παραγωγής και μαζικής κατανάλωσης πολλοί άνθρωποι βρέθηκαν να «ζουν» κυριολεκτικά στιβαγμένοι μέσα στους τέσσερεις τείχους των τσιμεντένιων πόλεων. Δεν το επέλεξαν τους επιβλήθηκε λόγω αστικοποίησης και άκριτης και συχνά ανεξέλεγκτης και κοινωνικοπολιτικά αθέσπιστης εκμηχάνισης. Έφυγαν από τους παραδείσους και τώρα βασικά «φυλακισμένοι» μέσα σε άχαρα, άχρωμα και άοσμα διαμερίσματα η αισθητική τους διαστρέφεται. Οι προτιμήσεις τους, η θέασή τους και δυστυχώς συχνά και η ψυχή τους δεν θέλουν το φυσιολογικό, το ωραίο και το αισθητικά υψηλό.
Στο σημείο αυτό, βέβαια, διευκρινίζεται ότι η τεχνολογία, η εκμηχάνιση, η παραγωγικότητα και η αφθονία αγαθών δεν είναι πρόβλημα και ποτέ δεν ήταν. Το ζήτημα που τίθεται είναι η κοινωνικοπολιτική και διακυβερνητιοκή θέσπιση των όρων και των προϋποθέσεων της εκμηχάνισης και της παραγωγής με όρους που διασφαλίζεται η ποιότητα των αγαθών που παράγονται (κάλλιστα μπορεί να είναι και μεγαλύτερη η παραγωγή αρκεί να υπάρξει μέριμνα για αυτό όπως ολοένα και περισσότερο επιδιώκεται σε κάποια κράτη), η υγιηνή ζωή και που δεν κινδυνεύει η πολιτική και η εν γένει ανθρωπολογική υπόσταση των πολιτών. Ως προς αυτά και πολλά άλλα το κατά πόσο ο πολίτης έχει εύρωστο πνεύμα, είναι πολιτικά σμιλευμένος και διαθέτει υψηλή πολιτική υπόσταση σχετίζεται με τις δημοκρατικές βαθμίδες. Ενώ ιδεατές δημοκρατίες ποτέ δεν υπήρξαν και ποτέ δεν θα υπάρξουν -Οδύσσεια είναι όλα τα επίγεια, υποστηρίξαμε συχνά σε εκτενέστερα κείμενα- όσο περισσότερο ο πολίτης διαθέτει υψηλή πολιτική υπόσταση τόσο περισσότερο ενισχύεται ο ρόλος του ως εντολέας της εκάστοτε εξουσίας και κατά συνέπεια τόσο περισσότερο υψηλές βαθμίδες δημοκρατίας μπορούμε να έχουμε.
———————————
Σημ. Οι εικονιζόμενες ελιές μαζεύτηκαν από «παραμελημένη» ελιά στα παράκτια βουναλάκια του Σαρωνικού. Ερώτημα: Αφού δεν είναι «ψεκασμένες» και παρά τα προβλήματα με τις βροχοπτώσεις γιατί είναι χωρίς προβλήματα (και ασφαλώς πολύ εύγεστες)
———————————————–
Πάντως, ισχύει σε μεγάλο βαθμό ότι όσων έχει πληγεί η η φυσική και φυσιολογική τους ζωή με το να εθιστούν στην κατάσταση που δημιούργησε η εν πολλοίς αθέσπιστη εκμηχάνιση των δύο τελευταίων αιώνων, τόσο περισσότερο λειτουργούν με τρόπους που αντιβαίνουν σε αυτό που διαχρονικά όλοι θεωρούσαν ως φυσικό και φυσιολογικό. Υπάρχουν ακόμη και φαινόμενα που άτομα εντός πόλεων επειδή έτυχε να υπάρχουν δέντρα γύρω τους κρύβονται κατατρομαγμένοι μήπως φυσήξει ο αέρας και από τα λίγα δέντρα που έμειναν φύγει κανένα φύλο και τους … πλακώσει το κεφάλι. Τα δε φύλλα που πέφτουν κάτω δεν γνωρίζουν, δυστυχία τους, ότι είναι το καλύτερο το καλύτερο λίπασμα και ταυτόχρονα ένα από τα καλύτερα βιολογικά λιπάσματα. Παίρνουν τα φύλλα και τα πετάνε στα σκουπίδια. [Ευτυχώς στον Δήμο όπου κατοικώ φαίνεται κάτι ξέρουν και τα μαζεύουν, κάνουν λίπασμα και τα διανέμουν δωρεάν στους Δημότες].
Δεν ειναι άγνωστο φαινόμενο εαν μέσα στα τσιμεντένια αστικά κλέντρα μερικοί άνθρωποι να αγνοοούν ή να αδιαφορούν για το τι είναι το φυσικό, το φυσιολογικό και το υγιές. Μερικοί μάλιστα τείνουν να αντιπαθούντην φύση, το φυσιολογικό και το μη μεταλλαγμένο και διαστρεμμένο. Με γεια τους με χαρά τους, θα έλεγε κάποιος. Αυτό όμως δεν ισχύει εάν η βλάβη είναι τόσο μεγάλη ούτως ώστε φτάνει ο φορέας τέτοιων αντιλήψεων επιχειρεί ποικιλοτρόπως να «απαγορεύσει» στους άλλους να ζουν φυσιολογικά επειδή κάποιοι αντιστέκονται και επιχειρούν να μειώσουν τις αρνητικές συνέπειες της εκμηχάνισης και της αστικοποίησης. Πολλοί «μεταλλαγμένοι» λόγω αστικοποίησης προτιμούν πλέον το σκέτο τσιμέντο από τον κορμό ενός δέντρου, ενός κλήματος ή τα φύλλα ενός φυτού που όταν ξεραθούν πέφτουν.
Δεν αποκλείεται σύντομα ακόμη και να αναζητηθεί τρόπος να σταματήσουν οι άνεμοι ούτως ώστε οι αστικοποιημένοι, φυλακισμένοι και ανθρωπολογικά συρρικνωμένοι να μην κινδυνεύουν από κανένα φύλλο των λιγοστών δέντρων που «θα το πάρει ο άνεμος» όπως λέμε και θα το ρίξει στο κεφάλι τους ή στην αυλή τους (και τι δυστυχία θα αναγκαστούν να το μαζέψουν). Ξεριζώστε λοιπόν τα δέντρα, μην φυτέψετε στην αυλή σας, μην αφήσετε τίποτα να αναρριχηθεί στους τοίχους και στις ταράτσες. Ίσως μάλιστα εάν άτομα τέτοιας νοοτροπίας γίνουν πλειοψηφία να εκλέγουν Δημάρχους και κυβερνήτες της κεντρικης εξουσίας που να απαγορεύουν την ύπαρξη δέντρων. Μην και κανένα φύλλο ξεπέσει και διαταράξει την τσιμεντένια και βιομηχανοποιημένη ζωή τους.
Ελπιδοφόρο πάντως παραμένει το γεγονός ότι σε πολλά κράτη αναπτύσσονται αντιστάσεις. Αντιστάσεις κάθε είδους στην μεταμοντέρνα συρρίκνωση, η οποία, κυρίως στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, είναι πολλές και ολοένα πιο έντονες μεταξύ των οποίων και η ανάπτυξη κηπουρικής σε κάθε άνοιγμα των πόλεων, στις ταράτσες ή ακόμη και πλευρικά στους τοίχους. Ως προς αυτό ακολουθούν μερικές περιγραφές και παρεμβάλλονται μερικές φωτογραφίες.
Πάντως, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός οι φωτογραφίες που παρατίθενται εμβόλιμα στο παρόν κείμενο δεν είναι παρά μόνο ενδεικτικές ενός πολύ μεγάλου πλέον κινήματος των αστικοποιημένων ανθρώπων που δεν θέλουν να αποκοπούν από την φυσιολογική ζωή. Τουτέστιν, το ανθρώπινο ένστικτο εντείνει και οξύνει τις αντιστάσεις στην «υλική και πνευματική κακοποίησή του». Όσοι δεν επιστρέφουν στην φύση –καλά θα ήταν εάν υπάρχουν οι προϋποθέσεις ευημερίας, υγείας και παιδείας σε όλη την Επικράτεια ενός κράτους αλλά αυτό συχνά δεν ισχύει– οι άνθρωποι έχουν συμφέρον να αντιστέκονται στις αρνητικές προεκτάσεις της εκμηχάνισης, της αστικοκοποίησης και της μαζικής παραγωγής / μαζικής κατανάλωσης και ακόμη και εντός αστικών περιοχών να δημιουργούν στοιχειώδεις προϋποθέσεις φυσιολογικής ζωής. Ταράτσες, πλευρικά τείχη, ανοίγματα μεταξύ κτιρίων και κάθε γωνιά των αστικών τόπων γίνεται προσπάθεια να μετατραπούν σε οάσεις πρασίνου, φρούτων και λαχανικών. Στα κοινά πεδία, επίσης, όπως ίσχυε στην κλασική εποχή, φύτευση καρποφόρων δένδρων Ανάλογη και αντίστοιχη είναι η αντίσταση στα πεδία του πολιτισμού, της τέχνης, των γραμμάτων και της οργάνωσης της συλλογικής ζωής για να θωρακιστούν οι άνθρωποι κατά της απομόνωσης και τις κοινωνικές σχέσεις.
Δεν είναι του παρόντος να επεκταθούμε για αυτά τα ζητήματα καθότι οι ανθρωπολογικές συνέπειες της μεταμοντέρνας κατάστασης όπως ήδη αναφέρθηκε αναλύονται σε εκτενέστερα κείμενα και σε μερικές πρόσφατες παρεμβάσεις (βλ. για παράδειγμα σύντομες παρεμβάσεις: ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΡΟΚΑΝΙΖΟΥΝ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΛΗΓΟΥΝ ΣΕ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ ΤΩΝ ΣΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΟΜΟΡΡΩΝ http://wp.me/p3OlPy-1kS ΤΑ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΟΔΟΜΑ ΚΑΙ ΓΟΜΟΡΡΑ, Η «ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ» και συνθήκες που την κατεδαφίζουν. http://wp.me/p3OqMa-1n1 ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΙΣΜΟΣ, ΔΕΣΠΟΤΕΙΑ VERSUS ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ / ΙΣΧΥΡΕΣ… http://wp.me/p3OlPy-10O ). Και αυτό που εξετάζει ζητήματα τα οποία διόλου τυχαία γίνονται αντικείμενο ολοένα και περισσότερων συζητήσεων Φύλο, εκμηχάνιση, τεχνολογία, πολιτικός πολιτισμός, πολιτική υπόσταση και δημοκρατικές βαθμίδεςhttps://wp.me/p3OqMa-304 ….
Προκαλεί θλίψη εάν και όταν στην πόλη όπου ο καθένας μας ζει βλέπει ζωντανά την ανεπίγνωστη ανθρωπολογική αναπηρία που προκαλεί η συρρίκνωση πολλών σύγχρονων ανθρώπων λόγω αθέσπιστης εκμηχάνισης και λόγω της αστικοποίησης όπως εξελίχθηκε τους δύο τελευταίους αιώνες.
Ασφαλώς αυτά λέγοντας δεν κάνουμε, επαναλαμβάνεται, κάποιες αξιολογικού χαρακτήρα επισημάνσεις κατά οποιουδήποτε. Είμαι ο τελευταίος που θα προσωποποιήσω την ανθρωπολογική καταστροφή και την συχνά ανεπίγνωστη δυστυχία που προκάλεσε η μαζικοπαραγωγή, η μαζικοκατανάλωση και η αστικοποίηση συν όλα τα συμπαρομαρτούντα που έβλαψαν την φύση και το περιβάλλον και που εξ αντικειμένου και εξόφθαλμα υποβάθμισαν την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων.
Πολλοί άνθρωποι τους δύο τελευταίους αιώνες, θέλουν δεν θέλουν, απλά μπήκαν σε ένα ποτάμι που τους παρασύρει σε ολοένα χαμηλότερες ποιοτικές βαθμίδες στα πεδία της διατροφής, της ψυχικής κατάστασης, της αισθητικής, της ερωτικής ζωής, των οικογενειακών σχέσεων, των πολιτικών σχέσεων και κάθε άλλης διάστασης του οργανωμένου πολιτικού βίου των ανθρώπων.
Ούτε αφορούν οι πιο πάνω επισημάνσεις, βέβαια, κάποιο θεολογικής έμπνευσης προσδιορισμό «καλών τρόπων ζωής» ή κακών τρόπων ζωής, κάποια υποκειμενική τοποθέτηση για το τι δίνει «ευχαρίστηση» ή προκαλεί απέχθεια και κάποια υπόδειξη για τα «είδη της ηδονής» ή τους «τρόπους απόλαυσης» των υλικών και των πνευματικών. Αυτά και όλα τα συνώνυμα ή συμπαρομαρτούντα ανήκουν ή εντάσσονται στην ανεξερεύνητη ανθρώπινη ιδιοσυστασία. Ενώ βαθιά μέσα στην άβυσσο της ανθρώπινης ύπαρξής της ενώ η ιδιοσυστασία κάθε ανθρώπου ενδέχεται να είναι διαστρεμμένη, ζωώδης ή αντίστροφα ενάρετη και αγγελική, σημασία έχει να φωτίζουμε το κατά πόσο με πάγια και διαχρονικά πολιτικά και πνευματικά κριτήρια και πάγιους προσανατολισμούς των ανθρώπων η κάθε ανθρώπινη φύση είναι πολιτικά ενταγμένη, φυσιολογικά δομημένη και προσανατολισμένη προς υψηλότερες βαθμίδες ανθρωποκεντρικού πολιτικού πολιτισμού και κατά πόσο όσον αφορά την πολιτικοανθρωπολογική υπόσταση κινείται ανοδικά ή κατά πόσο αντίθετα κατηφορίζει.
Γιατί μέσα σε ένα πολιτικά πολιτισμένο βίο από καταβολής κόσμου οι άνθρωποι επιδίδονται στο κυνήγι υψηλότερων ποιοτικών βαθμίδων, αναζήτησης του αισθητικά ωραίου –διαφορετικά δεν θα κτιζόταν ο Παρθενώνας, δεν θα τον αναπαρήγαν χιλιάδες, δεν θα είχαμε τους πίνακες του Ελ Γκρέκο, δεν θα διαβάζαμε Καβάφη ή Ελύτη και δεν θα μας άρεσε ο Μόζαρτ ή ο Μπετόβεν με τα αναρίθμητα μελωδικά κύματα γεμάτα πνεύμα, ουσίες και νοήματα. Αντί αυτών θα βολευόμασταν στον μηδενισμό, στην άπληστο ωμό-κτηνώδη μηχανιστικό ηδονισμό, στην άσκηση αθέσμιστης ισχύος, στον βιασμό αντί στον έρωτα και στην «μηχανική τροφή» αντί στα ωραία βιολογικά προϊόντα.
Είναι εν τέλει ο προσανατολισμός μας η Ιθάκη των υψηλών βαθμίδων φυσιολογικής, καλλιεργημένης και αισθητικά ωραίας ζωής ή κατηφορίζουμε προς την ανθρωπολογική εκμηδένισή μας, την αποκτήνωσή μας και σύντομα την μηχανοποίησή μας, όπως με έγραφαν τον 17ο και 18ο αιώνα, οι συνεπείς μηδενιστές LaMettrie και Μαρκήσιος deSade.
Είναι ο προσανατολισμός η ωραία Ιθάκη του κόσμου μας, των πολιτισμικών παραδόσεων, της οικογένειας, των πολιτικών παραδόσεων, των μνημών, των ουσιών και των νοημάτων; Είναι η φυσιολογική ζωή και το διαφυλαγμένο φυσικό περιβάλλον; Ή μήπως αντίστροφα η προσανατολισμός και καταληκτικός προορισμός είναι τα Σόδομα και τα Γόμορρα του Μαρκήσιου deSade (μερικές θέσεις παρατίθενται και πιο κάτω).Συνταγές» που να ικανοποιούν κάθε προσωπική κατάσταση δεν υπάρχουν. Υπάρχει όμως προσανατολισμός και οι προϋποθέσεις εντός αυτού του προσανατολισμού και μια αντικειμενική ανάλυση οφείλει να μιλά γι’ αυτά διακρίνοντας τον προσανατολισμό προς την Ιθάκη από τον προσανατολισμό προς τα Σόδομα και τα Γόμορρα.
Όπως και σε πολλά άλλα κείμενα αναφερόμαστε σε μια τυπολογία και ένα εκκρεμές της ανθρώπινης ζωής που ταλαντεύεται. Κάνοντας σταθμούς και παλινδρομήσεις αναρίθμητων ενδιάμεσων περιστάσεων και αποχρώσεων της ανθρώπινης κατάστασης. Κατάσταση όπου οι ατομικές περιστάσεις αναζητούν το βέλτιστο κινούμενοι προς τον αντίστοιχο πόλο ή αναζητούν το μηδενιστικό βρώμικο που εντοπίζεται στον ακριβώς αντίθετο πόλο.
Αυτό για το οποίο μιλάμε, εν τέλει, είναι η ποιότητα ζωής με εξόφθαλμα αντικειμενικά κριτήρια. Τρως σταφύλι από τον κήπο σου ή βιολογικό ή εξίσου βιολογικό από την βεράντα σου; Μήπως προτιμάς το σταφύλι να το τρως όταν είναι βομβαρδισμένο με βλαβερές χημικές ουσίες μέσα σε εκτάσεις χιλιάδων στρεμμάτων μαζικής παραγωγής! [ως προς αυτό, βέβαια, σε μερικά κράτη υιοθετούνται αποφάσεις βιολογικών προϊόντων μεγάλης παραγωγής] Είναι αυτά υπόθεση ανάγκης ή επιλογής; Τι αντικειμενικό υπάρχει, εν τέλει, σε αυτή την άκρως ουσιαστική και βαθύτατων προεκτάσεων συζήτηση για το φυσικό, το φυσιολογικό και το υγιές που σχετίζονται με αντικειμενικά κριτήρια και παράγοντες. Όπως και να το κάνουμε και όποιες ατομικές προτιμήσεις και εάν προτάξουμε μιλάμε για φυσιολογική ανθρώπινη κατάσταση, καλλιεργημένη και υψηλή ανθρώπινη υπόσταση εξόφθαλμα και εξ αντικειμένου φυσιολογική-ομαλή versus εξ αντικειμένου βλαβερών προεκτάσεων αντίληψη των πραγμάτων για το αισθητικά ωραίο, το διατροφικά υγιές, το ερωτικά απολαυστικό και το περιβαλλοντολογικά ωραίο.
Τουτέστιν, το ζήτημα που τίθεται δεν είναι εάν κανείς θα πει αφοριστικά: «Εμένα κύριε μου αρέσουν τα Σόδομα και τα Γόμορρα εσένα τι σε νοιάζει!». Με γειά του με χαρά του αυτού του κυρίου ή κυρίας πάνω στην κεφαλή των οποίων αργά ή γρήγορα θα επιπέσουν φωτιές και όχι κατ’ ανάγκη με την βιβλική έννοια του όρου. Το ίδιο ισχύει εάν αυτός ο ιδιώτης ή κάποιος άλλος κραυγάσει:«εμένα κύριε μου αρέσει η διαστροφή και τα βρωμόνερα όχι τα ωραία δέντρα, τα ωραία λουλούδια, η φυσιολογική τροφή και θαλάσσια ή λιμνάζοντα νερά που δεν έχουν ρυπανθεί!».Του απαντάς αυτού του εξ αντικειμένου δύστυχου και παρακμασμένου ατόμου: «εντάξει είσαι στην άλλη άκρη του εκκρεμούς αλλά οι περισσόεροι άνθρωποι θέλουν να είναι προσανατολισμένοι προς τον αντίθετό σου πόλο του φυσικού, φυσιολογικού και αισθητικά ωραίου».
Το ζήτημα μπορείς να του αντιτάξεις δεν είναι υποκειμενικό αλλά αντικειμενικό: Ο φυσιολογικός και πολιτισμένος άνθρωπος επιθυμεί τις απολαύσεις κάθε είδους αλλά δεν ενδιαφέρεται να βουλιάζει μέσα στα Σόδομα και τα Γόμορρα και δυστυχία του εάν λόγω ατυχίας ή άγνοιας πάθει κάτι τέτοιο όπως δυστυχώς πολλοί πλέον παθαίνουν στην μεταμοντέρνα εποχή.
Αναμφίβολα, είναι δυστυχία, συμφορά και διαστροφή όταν βρισκόμαστε στην ανάγκη να υπερασπιζόμαστε το ωραίο από το άσχημο, το μολυσμένο από τα υγιές, το διεστραμμένο από το φυσιολογικό και το αισθητικά αηδιαστικό από το αισθητικά ωραίο.
Συμφορά μας και δυστυχία μας, επίσης, εάν όπως είμαστε φυλακισμένοι μέσα στα τσιμεντένια κουτιά μιας πόλης αρχίζουμε να έχουμε διαφορές γιατί κινούμαστε προς διαφορετικούς πόλους πάνω στο Εκκρεμές της ζωής όπου στον ένα πόλο είναι το φυσικό και το φιολογικό και στον άλλο το αφύσικο, το βλαβερό και καταληκτικά ενδεχομένως και το διεστραμμένο.Προς την μια κατεύθυνση κινείται η χαμηλή τσιμεντένια μηχανοποιημένη αισθητική και αυτοκτονική ανθρωπολογική συρρίκνωση της οποίας κάθε έτσι κινούμενος με συνέπεια έχει ίνδαλμα τον deSade.Προς την άλλη κατεύθυνση προσανατολίζεται όποιος επιθυμεί και προασπίζεται … δέντρα που φυτεύει σε κάθε γωνιά, … φύλλα που πέφτουν και γίνονται λίπασμα, … κλήματα που σκεπάζουν την ταράτσα του,… σταφύλια ή μηλιές να κρέμονται από τα παράθυρά του και … σαλάτες που δεν είναι χημικά βομβαρδισμένες.Αυτά, εκτιμάται εδώ, δεν είναι υποκειμενικές θέσεις: Είναι αντικειμενική περιγραφή της ανθρωπολογικής συρρίκνωσης και των αντιστάσεων στον κατήφορο.
Την μεαμοντέρνα εποχή κάπως έτσι κινούμαστε και όλοι έχουν συμφέρον να έχουν γνώση και επίγνωση. Στην μια πλευρά είναι η φύση και το φυσιολογικό στην άλλη το αφύσικο και ενδεχομένως και το διεστραμμένο. Με καθαρά αντικειμενικούς όρους της ιστορικής διαχρονίας για τους οποίους εν τούτοις πρέπει να παλέψουμε συζητώντας ή γράφοντας κείμενα όπως το παρόν.
Είτε έχουμε την δυνατότητα να επιστρέψουμε στην φύση και στον φυσιολογικό και πολιτικά πολιτισμένο βίο είτε όχι, πάντως, υποχρεωτικά θα το παλεύουμε κινούμενοι προς τον διαχρονικά αντικειμενικά σωστό πόλο αφήνοντας την διαστροφή και την ανωμαλία να προσανατολίζεται προς τον αντίθετο πόλο, του μηδενισμού, των Σοδόμων και των Γομόρρων, των διαστροφών, της μηχανοποιημένης ζωής, της επίπεδης αντίληψης των πραγμάτων, των διαταραγμένων και κατακερματισμένων ατόμων και των εξυμνήσεων του βρώμικου, του ανθυγιεινού και του αρρωστημένου.
Δύο δηλαδή διαφορετικές αντιλήψεις της ζωής, δύο διαφορετικοί προσανατολισμοί του ανθρώπου. Ο ένας κρύβεται από τα φύλλα που θα πάρει ο άνεμος κινδυνεύοντας να πέσουν στο … κεφάλι του,και ο άλλος τα μαζεύει με ευλάβεια, τα επεξεργάζεται και τα θάβει για να έχουν τα δέντρα λίπασμα φυσιολογικό και αβλαβές.Ο ένας καταβροχθίζει σταφύλια βομβαρδισμένα με φυτοφάρμακα και … ηδονίζεται, ο άλλος οσφραίνεται τις ωραίες γεύσεις και τα μυρωδικά του βιολογικού αμπελιού του ή το ενός ή δύο κλημάτων του ή μηλιών του που κατάφερε να μεγαλώσει στον μικρό του κήπο ή ακόμη και στην βεράντα του ή την στέγη του σπιτιού του εντός αστικών πεδίων.
Ο ένας βλέπει τα δέντρα και τα φύλλα και έντρομος ψάχνει τρύπα να κρυφτεί και ο άλλος … μιλάει στα δέντρα γιατί πιστεύει ότι διαχρονικά και αιώνια μόνο και μόνο η θέασή τους είναι αισθητικά ωραία. Τα κλαδεύει «ερωτευμένος» μαζί τους, κόβει από το νερό του για να τα ποτίσει και ψηλώνει ψυχικά όταν τα βλέπει να μεγαλώνουν και να επιβιώνουν εις πείσμα των καιρών.
Δύο διαφορετικές «τρέλες» εν τέλει, θα πει κανείς. Ναι θα έλεγε κάποιος άλλος. Μια «»τρέλα»-έρωτας» για την φυσική και φυσιολογική ζωή που αφορά αντίσταση και προσανατολισμό στους πατροπαράδοτους τρόπους ζωής. Όπου και να βρίσκεται και ότι και να αντιμετωπίζει ο φυσιολογικός άνθρωπος επιδιώκει αυτή την ποιότητα ζωής κουβαλώντας την μες τη ψυχή του και μεταδίδοντάς την στους απογόνους του. Όχι για συναισθηματικούς λόγους αλλά για λόγους καθαρά ανθρώπινου ορθολογισμού που αφορούν τον πολιτισμένο βίο.
Καθότι όπως εξελίσσονται δομικά τα πράγματα ιδιαίτερα μετά την εισβολή της αθέσπιστης εκμηχάνισης με τρόπους που αποσταθεροποιεί την ανθρώπινη φύση, η αντίσταση και η υπεράσπιση του φυσιολογικού και του «ανθρώπινου» δεν είναι συναισθηματισμός. Είναι ανάγκη, επιταγή και προϋπόθεση μη αποκτήνωσης και μη εκμηδένισης. Αγάπη για τα δέντρα, τα φύλλα και τα φρούτα στον κήπο ή στην βεράντα versus μίσος γι’ αυτά, φυλλο-φοβία, δεντρο-φοβία και φυση-φοβία. Είναι αυτά ζητήματα αντικειμενικών ή υποκειμενικών επιλογών, στάσεων και συμπεριφορών.
Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι πλέον ζουν μέσα σε πόλεις τα ζητήματα που τίθενται δεν αφορούν λίγους αλλά πολλούς. Οι επιλογές αφορούν όχι μερικούς αλλά όλους. Έτσι, η πιο πάνω συζήτηση θα μπορούσε να επεκταθεί ενδεικτικά για να μπορούμε ευκολότερα εντός των πόλεων να επιλέγουμε … στρατόπεδα. Έτσι, για παράδειγμα, είναι διαφορετικό να ανοίγεις το παράθυρο και να βλέπεις δένδρα ή σταφύλια ή μήλα να κρέμονται από
δένδρα από το να ανοίγεις και να βλέπεις τοίχο ή ένα κακόγουστο σκουπιδότοπο του ενός ή άλλου είδους. Είναι διαφορετικό να τρως σταφύλια από την αυλή σου που φρόντισες να είναι βιολογικά από το να καταβροχθίζεις τα φυτοφάρμακα όλου του πλανήτη με τα οποία κάποιοι ασυνείδητοι βομβαρδίζουν φρούτα και λαχανικά. Είναι διαφορετικό να έχεις στον μικρό σου κήπο φυσιολογικά καλλιεργημένες ντομάτες και πιπεριές από το να έχεις αρχοντοχωριάτικο γρασίδι. Είναι διαφορετικό να έχεις άχρωμους και άοσμους εισαγμένους παλιόθαμνους που καμιά σχέση δεν έχουν με το ελληνικό περιβάλλον από το να έχεις φρουτοπαραγωγικά δένδρα σε κάθε γωνιά του μικρού σου κήπου.Είναι διαφορετικό να βλέπεις μια σιδερένια σωλήνα να περνάει δίπλα στη βεράντα
σου για να στηρίζει κάτι και είναι διαφορετικό να βλέπεις 3-4 κορμούς κλήματος να ανεβαίνουν προς την ταράτσα για να δημιουργήσουν μια ωραία καλοκαιρινή παχιά σκιά μαζί και παραγωγή 5-6 ειδών δικών σου σταφυλιών.Είναι διαφορετικό στις γωνιές του κήπου, στις ταράτσες και σε κάθε ανοικτό
χώρο ακόμη και στους πλευρικούς τοίχους, να φυτεύεις κλήματα, μηλιές, φασολιές, βότανα κάθε είδους, σαλάτες και φρούτα κάθε είδους από το να εισάγεις όπως διαπιστώνει κανείς σε κάθε Ελληνικό σουπερμάρκετ φασόλια από την Μαλαισία, μήλα από την Ολλανδία, λεμόνια από την Ισπανία, ελιές και λάδι από την Βραζιλία και σύκα από την Τουρκία. Για σκεφτείτε αυτά γιατί έχουν σχέση με την συμφορά που βρήκε τους Έλληνες.
Και τα λοιπά μύρια που θα μπορούσαν να γραφτούν για να περιγράψουν το μίζερο και αξιοθρήνητο μεταμοντέρνο άτομο το οποίο βασικά εκδιώχθηκε από την φύση και τους πατροπαράδοτους τρόπους ζωής λόγω μαζικής παραγωγής και μαζικής κατανάλωσης που έφερε την κατασταλτική αστικοποίηση, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, την υποβάθμιση των ποιοτικών βαθμίδων της ανθρώπινης ζωής και την ανθρωπολογική εκμηδένιση του ατόμου.
Ο καπιταλισμός ήδη από τα πρώιμα στάδιά του δεν έλαχε να μεριμνήσει για την ισόρροπη ανάπτυξη (Ποιος;Το «αόρατο χέρι» της Δαρβινιστικά νοούμενης οικονομικής αυτορρύθμισης ή η πεζή και γραμμική αντίστοιχη «κομμουνιστική / καπιταλιστική δομή» των διεθνιστικών «διαστροφών»;).
Ισόρροπη ανάπτυξη που θα διαφύλασσε την φύση και το περιβάλλον, δεν θα έπληττε την ανθρώπινη υπόσταση, δεν θα μαζικοποιούσε προϊόντα και μαζί τους ανθρώπους, δεν θα καταπολεμούσε πατροπαράδοτους τρόπους ζωής, τον πολιτισμό των εθνών και τις πολιτικές τους παραδόσεις, δεν θα εκδίωκε τους ανθρώπους από τα φυσικά τους λίκνα, δεν θα διέστρεφε ψυχές πλήττοντας την αισθητική των ανθρώπων και δεν θα τους συρρίκνωνε από άποψη πολιτισμού, γνωστικής ανάπτυξης και πολιτισμικών ενασχολήσεων.
Έτσι, αντί Όμηρο ή Αριστοτέλη ή άντε Πλάτωνα διαβάζουν ευτελή εκμηδενιστικά πορνογραφήματα για τις διάφορες αποχρώσεις του γκρι.Έτσι διαβάζουν μοντερνιστικές ασυναρτησίες μηδενιστικών και αδιέξοδων εκδοχών αντί να αποκτούν δύναμη από τον Ρίτσο ή τον Ελύτη που λυγίζει και ατσάλι όταν γράφει «Μπροστά στην ράχη της Σέριφος όταν ανεβαίνει ο ήλιος τα πυροβόλα όλων των κοσμοθεωριών παθαίνουν αφλογιστία».Έτσι αντί να ακούσουν Θεοδωράκη, Τσιτσάνη, Καζαντζίδη ακούνε τους Ουρουκουγάγκους (εκείνους τους μονότονους αποβλακωτικούς ντουνγκ, ντουντάκ ουρακουτάγκ που δολοφονούν κάθε ίχνος μουσικής ή άλλης αισθητικής και των οποίων το συγκρότημα «ουρακουτάγκοι» διόλου τυχαία σε κάποια διαοργάνωση κέρδισε το πρώτο βραβείο στην … Γιουροβίζιον).
Έτσι αντί να μελετήσουν για την Πόλη, τις προϋποθέσεις του πολιτισμένου πολιτειακού βίου και την γνωσιολογία σύγχρονων πολιτικών στοχαστών για την Κλασική εποχή, την Βυζαντινή Οικουμένη και την σύγχρονη εποχή αποχαυνώνονται διαβάζοντας συνταγές-οδηγίες εκμηδενισμένου βίου του ενός ή άλλου μηδενιστή La Mettrie ή Μαρκήσιου de Sade (δεν γνωρίζουν ίσως πως εάν ακολουθήσουν με συνέπεια τις μηδενιστικές συνταγές του τελευταίου ή και μερικών ακόμη πιο σύγχρονων πλην πολύ διαδεδομένων θα πρέπει για να είναι συνεπείς και να είναι κοπρομανείς και να κολυμπάνε μέσα στα περιττώματα αντί μέσα σε γαλάζια και πεντακάθαρα νερά!). Συγνώμη εάν με το τελευταίο πλήττω την αισθητική των πολλών αλλά ας ρωτήσουν να μάθουν πόσα αντίτυπα τέτοιων ρυπογόνων βιβλίων πωλούνται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της Ευρώπης τα οποία εάν διαβάζουν de Sade να φροντίσουν να αντέξουν στις βρώμικες περιγραφές και φράσεις.
Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα, κυρίως από τον Κονδύλη και το βιβλίο μου «Κοσμοθεωρία των Εθνών» για την μεταμοντέρνα κατάσταση. Όπως ήδη αναφέρθηκε εκτενής συμπληρωματική ανάλυση αλλά και έμφαση σε κρίσιμα ζητήματα είναι και στο ΤΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός. Μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός (Εκδόσεις Ποιότητα) https://wp.me/p3OqMa-2IW βλ. περιγραφή κάποιων ζητημάτων στοΦύλο, εκμηχάνιση, τεχνολογία, πολιτικός πολιτισμός, πολιτική υπόσταση και δημοκρατικές βαθμίδεςhttps://wp.me/p3OqMa-304
«Ο πνευματικός κόσμος των πολιτών ήταν πάντοτε ο πλούτος της πολιτικής και κυριαρχούσε στη συγκρότηση του Πολιτικού και στη διαιώνισή του. Αυτό είναι πάγια ιδιότητα της πολιτικής και σε αυτό ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός πάσχουν εγγενώς και ανίατα. Μόνο αλλαγή κοσμοθεωρητικού παραδείγματος, υποστηρίξαμε ήδη, μπορεί να διασώσει τα όποια επιτεύγματα της νεοτερικότητας.
Ακριβώς, ένας τρόπος για να δούμε τον μοντερνισμό, όπως ήδη υποστηρίξαμε, είναι ως έναν υλιστικό προσανατολισμό που προκλήθηκε εξ αιτίας της Ρωμαιοκαθολικής θεοκρατικής ακρότητας. Είναι τραύμα ψυχικό και συνάμα πολιτικό που τροχοδρόμησε τις κυρίαρχες τάσεις της νεοτερικότητας προς αντιπνευματικές κατευθύνσεις. Είναι ένα μέγιστο ανθρωπολογικό ελάττωμα που εμπεριέχεται σε κάθε ιδεολογία, επειδή παραβλέπει έτσι τις διακριτές ανθρωπολογικές προϋποθέσεις –και τις πολιτικές προεκτάσεις– απόρροια της ανθρωπολογικής ετερότητας κάθε κοινωνικής οντότητας. Είναι ένα τεράστιο ελάττωμα, το οποίο διαμορφώθηκε σταδιακά στο μυαλό πολλών κυοφορώντας την τερατώδη-απάνθρωπη επινόηση της επιδίωξης ενός Κοινωνικού αποστειρωμένου από το ανθρώπινο πνεύμα, μιας δηλαδή υλιστικής δημόσιας σφαίρας, που πρεσβεύει κάθε συνεπής υλιστική ιδεολογία.
Για να επιτύχει η εκπνευμάτωση-επιπεδοποίηση της προσωπικότητας που θα επιτρέψει να είναι οι άνθρωποι αντικαταστάσιμοι, μετακινήσιμοι και ανταλλάξιμοι μέσα στις ανθρωπολογικά στενόχωρες υλιστικές θεσμικές κατασκευές, απαιτείται να μεταλλάξει τον ανθρωπολογικό πυρήνα του πολιτικού όντος. Τις ηθικές του αντιλήψεις, τη θρησκεία του, τις εν γένει πνευματικές του ιδιότητες, τις καταναλωτικές του συνήθειες, τα συλλογικά νοήματα και τις ποιοτικές προτεραιότητες που είναι συνδεδεμένες με το πολιτισμικό του υπόβαθρο. Όλα αυτά και πολλά άλλα, όπως γνωρίζουμε, αφορούν στις κοινωνικοπολιτικές ιεραρχίες και στην εν γένει οργάνωση του κοινωνικοπολιτικού βίου καθώς επίσης και στη διανεμητική δικαιοσύνη.
Στο σημείο αυτό, ανεξάρτητα του κατά πόσο οι δράστες της κατεδάφισης της ανθρωπολογικής ετερότητας λειτουργούν συνειδητά ή ανεπίγνωστα, είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι η ελευθεριότητα, η διαστροφή και ο άκρατος ηδονισμός στην ιδιωτική σφαίρα ευνοούνται. Έτσι μόνο μπορούν να τον ελκύσουν μακριά από αστάθμητες πολιτικές συμπεριφορές και να τον καταστήσουν χρήσιμη λειτουργική μονάδα, πειθήνια και υπάκουη. Οι λόγοι είναι πολλοί, συγκλίνοντες και σε λογική συνέπεια με τον κεντρικό πυρήνα των υλιστικών παραδοχών.
Η ελευθεριότητα στο εσωτερικό περιφρουρημένων ατομιστικών φρουρίων δημιουργεί επίφαση ελευθερίας αντί αξιώσεων κοινωνιοκεντρικά σμιλευμένης πολιτικής ελευθερίας: Το άτομο απομακρύνεται από την εξουσία με αντίτιμο την ελευθεριότητα στην ιδιωτική σφαίρα, τον ηδονισμό και την ικανοποίηση κάθε μύχιας θηριώδους ορμής. Ενώ υπό συνθήκες δημοκρατίας ο μετασχηματισμός του ατόμου από «θηριώδες ζώο» σε πολιτισμένο «πολιτικό ον» επιτυγχάνεται στο πλαίσιο του πολιτικού βίου, ο μεταμοντερνισμός υπόσχεται ζωώδη ελευθεριότητα στην ιδιωτική σφαίρα για να διασφαλίσει επίπεδες ωφελιμοκρατικές και χρησιμοθηρικές συμπεριφορές. Αμφότερα θέλουν ομαλότητα, πλην όμως διαφορετική: Η δημοκρατία συγκροτεί μία ανθρωπολογία πνευματικά σμιλευμένη, ενώ ο μεταμοντερνισμός μία ανθρωπολογία ευθύγραμμη και ισοπεδωμένη. Το άτομο στην ιδιωτική του σφαίρα, λέγεται, μπορεί να είναι πνευματώδες, θρήσκο ή οτιδήποτε άλλο θέλει. Ένας τέτοιος ισχυρισμός, όμως, είναι ηχηρή υπεραπλούστευση και ύβρις κατά της λογικής. Η διαδρομή του υλισμού τους τελευταίους αιώνες και ιδιαίτερα την ύστερη εποχή, όταν έγινε φορέας των μεγάλων ηγεμονικών δυνάμεων, προκάλεσε τη δημιουργία διανοουμένων-δολιοφθορέων του ανθρωπολογικού πυρήνα, που σκοπό έχουν να τον εκμηδενίσουν όχι μόνο στη δημόσια αλλά και στην ιδιωτική σφαίρα.
Επιπλέον, ο μαζικοπαραγωγικός και μαζικοκαταναλωτικός ανθρώπινος συντελεστής, που συνωστίζεται στα αστικά κέντρα αποκομμένος από τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, ελάχιστες δυνατότητες έχει να απολαύσει τον πνευματικό πλούτο του έθνους στο οποίο ανήκει, μιας και στην κουλτούρα, στο θέατρο, στις τέχνες και στα γράμματα όλα συντείνουν να τον προσαρμόσουν στις υλικές δομές.104»
«Επανερχόμενοι στη σχέση της δημόσιας με την ιδιωτική σφαίρα, συμβατότητα των δύο σύμφωνα με όλα τα υλιστικά-ιδεολογικά δόγματα του υλισμού σημαίνει, εντέλει, λειτουργική και ιδεολογική ομοιομορφία: Εκτοπίζεται και καταπολεμείται οτιδήποτε θα μπορούσε να διαταράξει την τεχνόμορφη και ευθύγραμμα κινούμενη κανονιστική ρύθμιση της ζωής. Διώκεται συστηματικά και εξεζητημένα η μεταφυσική πίστη, εξοστρακίζονται τα οντολογικά ερωτήματα, κατασκευάζεται εξισωτική ιστορική μνήμη, εξορκίζονται τα ανθρώπινα ψυχόρμητα, διαπομπεύονται οι εθνικές ταυτότητες και γελοιοποιούνται όσα ήθη, έθιμα και παραδόσεις συγκροτούν τις εθνικές ανθρωπολογικές προϋποθέσεις.
Στόχος είναι κάθε ειδοποιός ανθρώπινη ιδιότητα, που υποστασιοποιεί την ανθρώπινη ετερότητα και τα πνευματικά της ερείσματα. Σκοπός είναι να συρρικνώνεται ολοένα και περισσότερο η ανθρώπινη υπόσταση για να διευκολύνεται η αποτελεσματική συγκρότηση μιας λειτουργιστικά, εξομοιωτικά και εξισωτικά νοούμενης κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης. Η κοινωνική συναίνεση υπηρετεί αποουσιοποιημένες λειτουργικές ανάγκες. Για λόγους ευρυθμίας και ευταξίας τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική σφαίρα τίποτα άλλο δεν πρέπει να κυριαρχεί.
Για να εξυπηρετηθεί αυτός ο σκοπός δημιουργείται μία ιδεολογικοπολιτική ορθότητα και μία επιστημονική ορθότητα, που εξυπηρετείται από τις στρατιές προπαγανδιστών, που παράγουν τα ιδεολογικοπολιτικά εκπαιδευτήρια των δυτικών πανεπιστημίων. Όποιος θέλει να ουσιαστικοποιήσει και να νοηματοδοτήσει οντολογικά τον εαυτό του και το έθνος του διώκεται ποικιλοτρόπως από πνευματικούς τρομοκράτες και στην καλύτερη περίπτωση διαπομπεύεται από μηχανισμούς, που λογικότατα και αναμενόμενα υπηρετούν και προστατεύουν μία αποκλειστικά υλιστικά νοούμενη δημόσια σφαίρα. Ιδεολογικά επιστρατευμένοι αυστηροί «χωροφύλακες» στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ενός έθνους, όταν διαβρωθεί, δεν λείπουν. Αντίθετα αφθονούν και ενίοτε υπερτερούν αριθμητικά.
Το «δικαίωμα» του απέραντου ηδονισμού που θρέφει τον μηδενισμό, τη φιλαυτία, τον φιλοτομαρισμό, την εγωπάθεια, τα έκκλητα ήθη, τον ατομικισμό και την ιδιωτεία, την καλλιεργούν πλέον όσοι πειθαρχούνται από την πολιτική και επιστημονική ορθότητα. Στρατιές προπαγανδιστών επιδίδονται στο φορμάρισμα του ανθρώπου για να τον προσαρμόσουν στις ανάγκες της μαζικής παραγωγής και της μαζικής κατανάλωσης. Αν το ρομποτικό άτομο μετά το τέλος της λειτουργικά νοούμενης δημόσιας ζωής μεταβαίνοντας στην ιδιωτική του σφαίρα κολυμπά μέσα στη λάσπη ή είναι ακραία διεστραμμένος, όπως ο deSade ίσαμε τις λογικές συνέπειες του μεταμοντερνισμού, αυτός είναι ένας ανθρωπότυπος λειτουργικά τέλειος. Ίσαμε τις λογικές απολήξεις του αυτός είναι, εντέλει, ο μεταμοντερνισμός.
Για να είμαστε πιο ακριβείς, το «τέλειο» μεταμοντέρνο άτομο –ο ανθρωπότυπος δηλαδή που είναι συμβατός με την υλιστική δημόσια σφαίρα, τη μαζική παραγωγή, τη μαζική κατανάλωση και την πλανητική εποχή– είναι αυτό το οποίο είναι ψυχικά ισοπεδωμένο και εκμηδενισμένο. Δεν ενδιαφέρεται για ποιότητες, νοήματα, ουσίες, οικογένειες, εκκλησίες, ιεραρχίες και ταυτότητες. Παράγει, καταναλώνει, μετακινείται, προσαρμόζεται και ίσαμε τις λογικές συνέπειες αυτών των αναγκών, αν ήταν και ρομπότ, ακόμη καλύτερα. Μία τέτοια κατάληξη της ανθρώπινης κατάστασης δεν είναι μόνο συνειδητά ή ανεπίγνωστα επιδιωκόμενη από όλο το σύστημα των διεθνιστικών-υλιστικών μεταμοντέρνων ιδεολογιών, αλλά ο συνεπής μεταμοντέρνος υλισμός τη θέτει και την προτάσσει ως προϋπόθεση ενός μεταμοντέρνου κόσμου. Και πάλι, όπως ήδη αναφέραμε πιο πάνω, αν κάποιοι συνοδοιπόροι των μεταμοντέρνων ιδεολογημάτων και των αποδομητικών εκστρατειών τους δεν γνωρίζουν ότι αυτό είναι ακριβώς το ανθρωπολογικό τέλμα που θέλουν οι Κυρίοι τους, καλά θα κάνουν να το μελετήσουν λίγο πιο προσεκτικά για να το κατανοήσουν.
Εντέλει, εμείς εδώ περιγράφουμε και ερμηνεύουμε. Αν μη τι άλλο για αισθητικούς τουλάχιστον λόγους ελάχιστα πολιτικά συναρτημένους δεν εκφράζουμε συμπάθεια για τα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα και την αισθητική ετερότητα του deSade, που ενσαρκώνει με ακρίβεια τη μεταμοντέρνα ανθρωπολογία ίσαμε τη λογική της απόληξη. Είναι στάση ανθρώπινη που δεν επηρεάζει τις επιστημολογικές επιλογές, οι οποίες είναι προσκολλημένες στην όσο το δυνατόν πιο ακριβή περιγραφή και ερμηνεία των υλιστικών παραδοχών ίσαμε τις λογικές τους εκβάσεις. Φροντίζουμε, δηλαδή, η ακρίβεια των περιγραφών να μην φορτίζεται αξιολογικά. Όποιος δεν θέλει τα Σόδομμα και Γόμορρα, η στάση του αυτή δεν αποτελεί καν αξιολογική ή κανονιστική απόφαση.118
Τώρα, όποιοι έλκονται από «νοήματα» των «Σοδόμων και Γομόρρων», κανένας δεν μπορεί να τους εμποδίσει να τα υιοθετήσουν για τον εαυτό τους, την οικογένειά τους και τα παιδιά τους. Κανένας δεν μπορεί να τους εμποδίσει, ακόμη και να «αγωνιστούν» για να επιβάλλουν αυτά τα νοήματα στην κοινωνία και στον πλανήτη. Πολλοί ιδεολογικά πιστοί του υλισμού κατά καιρούς αυτό κάνουν. Μπορούμε να το πούμε και διαφορετικά: Η δική μας εκτίμηση από τη μελέτη του φαινομένου αυτού είναι ότι όσο πιο συνειδητός υλιστής είναι κανείς τόσο περισσότερο διολισθαίνει προς τον κόσμο του μαρκήσιου deSade. Όσον αφορά τους μη συνειδητούς, δηλαδή τους απερίσκεπτους οπαδούς του υλισμού, αυτούς τους παίρνει το ρέμα της πολιτικοοικονομικής ορθότητας. Οι τελευταίοι, ας προσέξουν όλως ιδιαιτέρως την ανάλυση στις σελίδες που προηγήθηκαν και σ’ αυτές που έπονται, καθότι η περιγραφή της διαδρομής, των προσανατολισμών, των παραδοχών και των εσχάτων συνεπειών του μεταμοντερνισμού είναι ακριβέστατη και διυποκειμενικά αληθέστατη.
Πάντως, αν μερικοί πολύ ποθούν ένα κόσμο φιλαυτίας, φιλοτομαρισμού, μηδενισμού και ηδονισμού, καλά θα κάνουν να τον προετοιμάζουν πιο εντατικά και πιο μεθοδευμένα, γιατί λογικά πολλοί είναι αυτοί που θα αντισταθούν. Και θα αυξάνονται και θα πληθύνονται, ενόσω θα κατανοούν τι θα πάθουν. Σ’ αυτή την παρακμή του ανθρώπου, της πολιτικής και της δημοκρατίας βαίνει πάντοτε αντίρροπα η εθνική κοσμοθεωρία. Το αντίδοτο στην ανθρωπολογική και πολιτική παρακμή είναι τα πνευματικά ερείσματα κάθε έθνους.»
«Σε μία προσπάθεια να τετραγωνίσουμε τον κύκλο συνοψίζοντας και οριοθετώντας τις μεταμοντέρνες τάσεις της ύστερης εποχής θα μπορούσαμε να πούμε τα εξής:
α) Ο μεταμοντερνισμός είναι μία ρευστή κατάσταση πραγμάτων που σχετίζεται με τη μαζική παραγωγή, τη μαζική κατανάλωση και την πλανητικοποίηση των οικονομικών και πολιτικών φαινομένων. Αυτή η κατάσταση πραγμάτων επηρέασε βαθύτατα τον τρόπο ζωής των βιομηχανοποιημένων κρατών, αλλά κατ’ επέκταση και όλων των υπολοίπων σε πλανητικό επίπεδο λόγω αλληλεξάρτησης, τεχνολογίας και πλανητικοποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων.
β) Αυτή η κατάσταση πραγμάτων σπρώχνει τον άνθρωπο σε έναν τρόπο ζωής και σε μία προσαρμοστική συμπεριφορά με τρόπο που αγγίζει τον σκληρό υπαρξιακό πυρήνα των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων των κοινωνιών που επηρεάζονται. Όπως πάντοτε ίσχυε και επειδή η εθνική κοσμοθεωρία δεν έχει ακόμη τύχει αδιασάλευτης καθολικής και οικουμενικής παραδοχής, ο μεταμοντερνισμός, όπως και αν εκδηλώνεται αποπροσανατολίζει τους ανθρώπους, ροκανίζει την ανθρωπολογική ετερότητα και με φωνές αποδομητικών Σειρήνων τους καλεί να αυτο-εκμηδενιστούν.
γ) Συναρτημένες με αυτές τις παραδοχές γεννιούνται έτσι αναρίθμητες επιστημονικά μεταμφιεσμένες ιδεολογικές τάσεις, που εξυπηρετούν σεκταριστικά συμφέροντα, πλανητικές αξιώσεις ισχύος των ηγεμονικών δυνάμεων και εθνομηδενιστικές αξιώσεις. Οι αξιώσεις αυτές υπέβοσκαν πάντοτε στο υπόβαθρο των κοινωνιών και μετουσιώνονταν σε δήθεν επιστημονικές απόψεις, που κήρυτταν επιστημονικά μεταμφιεσμένοι αιθεροβάμονες, νεφελοβατούντες και φαντασιόπληκτοι. Κυρίως όμως, ασθενείς ψυχές, επιρρεπείς σε εύκολο πλουτισμό, ψευδεπίγραφες καταξιώσεις στις ιδεολογικοπολιτικές πασαρέλες και εκτόνωση θηριωδών συνδρόμων, που στις μέρες μας μπορούν να απολαύσουν μέσα στα εξωπολιτικά και εξωκοινωνικά διεθνικά καταγώγια. Αν και σίγουρα υπάρχουν αναρίθμητα παραδείγματα, ένα από τα χαρακτηριστικότερα της μεταψυχροπολεμικής εποχής είναι το μεταμοντέρνο σχέδιο Ανάν για την Κύπρο και η εξεζητημένη παραβίαση των θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου στο Κόσοβο.
δ) Κανείς απαιτείται να κατανοήσει ότι πολιτικός πολιτισμός χωρίς Κοινωνικό και Πολιτικό γεγονός δεν υπάρχει και ότι έκλειψη της πολιτικής σημαίνει επιστροφή στη βαρβαρότητα. Μία τέτοια επιστροφή στη βαρβαρότητα συντελείται στον αχανή διεθνικό κόσμο, όπου σχοινοβατούν ασθενείς ψυχές, εγωπαθείς, αναρριχητές, ψυχασθενείς, τρομοκράτες, εγκληματίες, γυρολόγοι, κερδοσκόποι και καιροσκόποι. Συνεπικουρούνται από αξιωματούχους ποικίλων υπηρεσιών ηγεμονικών κρατών, χρηματοδοτήσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων λιγότερο ή περισσότερο υποψιασμένες για τις πολιτικές προεκτάσεις και κερδοσκόπους, όπως ο GeorgeSoros.129 Κανείς δεν έχει παρά να επισκεφτεί το διαδίκτυο σε ένα οποιοδήποτε από τα άυλα και άπιαστα μεταμοντέρνα διεθνικά ιδρύματα για να δει ποιοι ανερυθρίαστα ομολογούν ότι συμμετέχουν, χρηματοδοτούν και υπηρετούν πολιτικούς σκοπούς βαθύτατων διανεμητικών προεκτάσεων. Δεδομένου του κοινωνικά ανεξέλεγκτου και εξωπολιτικού χαρακτήρα των διεθνικών δράσεων κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κεκαλυμμένους τρομοκράτες καθώς και κάθε άλλο εγκληματικό στοιχείο. Κινούμενοι μέσα σε εξωπολιτικά και εξωκοινωνικά καταγώγια όλοι όλο και κάτι βρίσκουν που εξυπηρετεί ιδιοτελείς σκοπούς πλουτισμού, ευδαιμονισμού και ηδονισμού. Διεθνικές δομές σημαίνει απουσία νομιμοποιημένων και κοινωνικά επικυρωμένων πολιτικών δράσεων και αυτό αποτελεί επιστροφή σε προπολιτικές και ανορθολογικές καταστάσεις.
Η οντολογική αναβάθμιση της ύλης και των διεθνιστικοϋλιστικών παραδοχών κατά τη διάρκεια των Νέων Χρόνων ανέδειξε συνάμα και τη λογική απόληξή τους. Η οξυδερκής επιστημονική ματιά του Παναγιώτη Κονδύλη130 την αναζητά εκεί που πρέπει, σε εκείνους δηλαδή τους στοχαστές και ακτιβιστές του μοντερνισμού, οι οποίοι είτε λόγω επιχειρηματολογικής συνέπειας είτε λόγω στάσης ζωής ως επιστήμονες και συνάμα ως καθημερινοί άνθρωποι έσπρωξαν τη λογική των νεοτερικών αντιπνευματικών και φυσιοκρατικών αντιλήψεων ίσαμε τα ακραία τους όρια131: Τον συνεπή μηδενισμό, τον συνεπή ευδαιμονιστικό ηδονισμό και τον συνεπή ανθρωπολογικό εκμηδενισμό που απαιτούν οι μεταμοντέρνες προϋποθέσεις ίσαμε τα λογικά όριά τους.
Μιλώντας, βεβαίως, για τον μηδενισμό γνωρίζουμε ότι σχοινοβατούμε μεταξύ περιγραφής και δημιουργίας λανθασμένων εντυπώσεων, αν κανείς πιστέψει ότι εδώ υιοθετούμε κάποιο κανονιστικό-Δέον. Όπως ήδη υποστηρίξαμε, κυρίως εντός σημειώσεων, δεν αποτελεί αξιολογική κρίση η κριτική αποτίμηση του ανθρωπολογικού εκμηδενισμού, δηλαδή των ανθρωπολογικών Σοδόμων και Γομόρρων. Αυτό που πρωτίστως ενδιαφέρει σ’ ένα κείμενο όπως το παρόν είναι η συνεπής περιγραφή των προσανατολισμών και των λογικών απολήξεων των συνεπών μηδενιστικών παραδοχών. Ενδιαφέρει επίσης η περιγραφή του γεγονότος πως, παρά το ότι οι μεταμοντέρνες προϋποθέσεις είναι ξάστερα ευδιάκριτες, οι ιδεολογικοί φορείς που τις διαλαλούν είτε δεν τις κατανοούν λόγω μιας κραυγαλέας προπετούς ημιμάθειας είτε πιστεύουν σ’ αυτές ακράδαντα ιδεολογικά, επειδή έχουν οι ίδιοι εκμηδενιστεί ανθρωπολογικά.
Όποιος θέλει να καταλάβει τον μοντερνισμό και το νόθο τέκνο του –ή καλύτερα τη λογική του μετεξέλιξη– τον μεταμοντερνισμό, απαιτείται να κατανοήσει έστω και στοιχειωδώς τον εγγενώς μηδενιστικό χαρακτήρα κάθε συνεπούς υλιστικής νοηματοδότησης του ανθρώπου, του κράτους και του κόσμου. Κυρίως, όμως, να κατανοήσει: α) τη νοηματοδότηση της πολιτικής με όρους ισχύος στην οποία αναφερθήκαμε στην προηγούμενη ενότητα, β) την απόληξη στον συνεπή μηδενισμό, που θα τονίσουμε εδώ, γ) την εσχάτη συνέπεια του ανθρωπολογικού εκμηδενισμού ως προϋπόθεση ενός υλιστικού δημόσιου βίου και δ) τη φυσική συνέπεια όλων αυτών που είναι ο δεσποτισμός και ο ολοκληρωτισμός στην ενδοκρατική και διακρατική ζωή.132 Για να είμαστε πιο ακριβείς, πολιτικοστοχαστικά φτάνει τα όρια του ιλαροτραγικού, όταν επιστημονικά μεταμφιεσμένοι ιδεολόγοι, πολιτικά πρόσωπα και ανυποψίαστοι συνοδοιπόροι συνωστίζονται σε «επιστημονικά» περιοδικά, βιβλιοπαρουσιάσεις, συνέδρια και δημόσιες συζητήσεις αναζητώντας έναν παραδεισένιο κόσμο την ίδια στιγμή που προπαγανδίζουν υπέρ μεταμοντέρνων ιδεολογημάτων, τα οποία εκμηδενίζουν ανθρωπολογικά τους πολίτες.
Τα τρία κύρια χαρακτηριστικά του μοντερνισμού στο σύνολό του –όπως ρητά διατυπώνονται από τα κυρίαρχα μοντερνιστικά ρεύματα σκέψης και όπως τελικά κατατείνουν στην πολιτικοστοχαστική εκδοχή τους– είναι ο υλισμός, ο διεθνισμός και ο μηδενισμός. Ουσιαστική συζήτηση για τον μοντερνισμό και τη φυσική μετεξέλιξή του τον μεταμοντερνισμό, απαιτεί να θιγούν τα ζητήματα που βρίσκονται στον πυρήνα τους, τα αίτιά τους και η λογική τους απόληξη.
Κυρίως, απαιτείται να αναζητηθούν οι προϋποθέσεις της υλικότητας ως δημόσιας παραδοχής και να περιγραφούν οι ιδιότητες και οι συμπεριφορές του «συνεπούς υλιστή». Θα εστιάσουμε την προσοχή σε δύο νεοτερικούς στοχαστές, οι οποίοι, παρά το γεγονός ότι δεν είναι οι μόνοι συνεπείς υλιστές της πολυδαίδαλης νεοτερικότητας, σκέφτηκαν και έγραψαν τις θεμελιώδεις ιδιότητες του υλισμού και έσπρωξαν τα επιχειρήματα στα έσχατα και λογικά όριά τους.133 Είναι οι LaMettrie και μαρκήσιος deSade.
Μπορεί κανείς να συμπαθεί, να αντιπαθεί ή και να αηδιάζει τα ανθρωπολογικά πρότυπα του LaMettrie και του deSade, αλλά ο μελετητής των διεθνιστικών-υλιστικών φαινομένων απαιτείται να ερμηνεύσει σωστά τα πορίσματά τους και να εκτιμήσει επακριβώς τις προεκτάσεις της επιστημονικής τους συνέπειας στη διαδρομή του μοντερνισμού και του μεταμοντερνισμού.
Μιας και όποιος είναι συνεπής υλιστής είναι συνεπακόλουθα συνεπής διεθνιστής και συνάμα συνεπής μηδενιστής, αυτό που ενδιαφέρει έναν σοβαρά σκεπτόμενο πολιτικό επιστήμονα είναι, ακριβώς, η λογική απόληξη του υλισμού και οι ενδιάμεσοι σταθμοί του. Θα λέγαμε ότι η εσχάτη κατάληξη του μηδενισμού είναι ο deSade και ο προτελευταίος σταθμός είναι ο LaMettrie. Εκεί στον προτελευταίο σταθμό, ή μερικούς σταθμούς πιο πίσω, ανεπίγνωστα ή συνειδητά στέκονται αμήχανα πολλοί συγκαιρινοί υλιστές προσπαθώντας να δικαιολογήσουν εύθραυστες και επισφαλείς ιδεολογικές κατασκευές.
«Δεν ηθικολογώ, δεν κηρύσσω, ούτε ρητορεύω. Εξηγώ», 134 γράφει ο LaMettrie. Εξηγώντας λοιπόν τους ανελέητα συνεπείς υλιστικούς λογισμούς του δεν μένει καμία αμφιβολία ότι από τη μηδενιστική παραδοχή στην ανθρωπολογική εκμηδένιση η απόσταση είναι πολύ κοντά. Ένα ον που εκμηδενίζει το πνεύμα και αναβαθμίζει την ύλη για να είναι συνεπές με τις νέες του ιδιότητες εχθρεύεται τη θρησκεία, τις εθνικές κοσμοθεωρίες και τα πνευματικά επιτεύγματά τους, κάθε κοινωνικοπολιτικά προσδιορισμένη ηθική αντίληψη και την πολιτικά οργανωμένη ζωή, δηλαδή το κράτος.
Η μισανθρωπία είναι μια ακόμη λογικότατη απόληξη των υλιστικών ιδεολογιών. Ο LaMettrie θεωρεί τους ανθρώπους εκ γενετής κακούς, ανήθικους, ίδιους με τους σκύλους, μηχανές, άκρατα φίλαυτους και ατομιστές. Όπως και ο deSade, ο LaMettrie δεν θέλει να εξαφανίσει τους ζώντες οργανισμούς. Θέλει να τους καταστήσει συνεπείς με την υλιστική τους φύση. Γράφει: «Ξέρετε γιατί δεν έχω ακόμη ξεγράψει τους ανθρώπους; Επειδή στα σοβαρά τους θεωρώ μηχανές. Αν δεν ήταν έτσι, ελάχιστους γνωρίζω που θα άξιζε η συντροφιά τους. Ο υλισμός είναι το αντίδοτο της μισανθρωπίας».135
Ο Κονδύλης, αναφερόμενος στην απελπισμένη προσπάθεια των μαρξιστών να διασώσουν αυτή την εκμηδενιστική ανθρωπολογία του υλιστή LaMettrie, επισημαίνει σωστά ότι ο συνεπής υλισμός και η συνεπής αφαίρεση του πνεύματος δεν μπορεί να αμφισβητηθεί εύκολα: «Από τον υλισμό και τη φυσιοκρατική ανθρωπολογία θα μπορούσαν να προκύψουν μηδενιστικές συνέπειες, και μάλιστα με τρόπο λογικά άψογο».136
Εδώ θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι οι πιο πάνω λογικά άψογες θέσεις του La Mettrie ενσαρκώνουν τις παραδοχές του μεταμοντερνισμού ίσαμε τις λογικές του συνέπειες, όταν κατοπτρίζοντας την ολοένα και πιο μηχανοποιημένη συγκαιρινή εποχή της μαζικής παραγωγής και της μαζικής κατανάλωσης παλεύει να εκτοπίσει από τη δημόσια πολιτική τα στοιχεία εκείνα που συγκροτούν την ανθρωπολογική ετερότητα: Τη μεταφυσική πίστη, τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής, τα εθνικά πολιτισμικά πρότυπα, τις ιστορικές μνήμες, τις εθνικές ταυτότητες, τα ιστορικά σύμβολα, τα διαχρονικά εθνικά πνευματικά κτίσματα, τις εθνικές κοσμοθεωρίες, τις οικογενειακές παραδόσεις και κάθε τι άλλο, το οποίο οικοδομεί και συγκροτεί την εθνική κοινωνία στην ιστορική διαχρονία.
Τη συνεπή εκμηδενιστική φύση των υλιστικών παραδοχών εκφράζουν συχνά οι συνεπέστεροι «κριτικοί κονστρουκτιβιστές» (ή οι πιο αφελείς εξ αυτών), όταν θέλουν όχι μόνο να κατεδαφίσουν και να αποδομήσουν τον πολίτη από τις πνευματικές του ιδιότητες, αλλά επιπλέον να κατακερματίσουν τις πολιτειακές του δομές.137 Στο εκκρεμές των υλιστικών ταλαντεύσεων σημασία έχει όχι η βαθμίδα υλιστικών παραδοχών αλλά ο προσανατολισμός προς τον οποίο κινούνται. Για να είναι συμβατές με τη συνεπή υλιστική κοσμοθέαση και τις θεμελιώδεις υλιστικές παραδοχές ο λογικός προσανατολισμός οδηγεί στην πλήρη εκμηδένιση του πνεύματος και στην απόληξη σ’ ένα ανθρωπολογικά εκμηδενισμένο τέλμα, στα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα.
Η διαφορά των La Mettrie και de Sade συγκρινόμενοι με τους περισσότερους άλλους, παλαιότερους και συγκαιρινούς, είναι, ενδεχομένως, ότι κατάλαβαν καλύτερα τι σημαίνει εκδίωξη των πνευματικών από τον δημόσιο βίο και οργάνωσή του πάνω σε αποκλειστικά υλικά θεμέλια. Αυτό είναι το καίριο ζήτημα που ενδιαφέρει επιστημονικά όχι οι ημιμάθειες, οι σχοινοβασίες, οι αντιφάσεις και οι ιδεολογικοπολιτικές εκλογικεύσεις των πολεμιστών των ιδεολογιών του 20ού αιώνα. Αυτό που ενδιαφέρει επιστημονικά και πολιτικά, δηλαδή, είναι οι θεμελιώδεις παραδοχές των υλιστικών ιδεολογιών, οι οποίες (παραδοχές)προσδίδουν και τη θεμελιώδη φυσιογνωμία όλων των εποικοδομημάτων.
Οι πολεμικού χαρακτήρα ιδεολογικές κραυγές διαιωνίζονται και μεταλλάσσονται σύμφωνα με τις εκατέρωθεν ανάγκες των διεθνιστικοϋλιστικών ιδεολογικών πολέμων κάθε εποχής, στο περιεχόμενο των οποίων προσαρμόζονται εύκολα και ευέλικτα. Στη διαδρομή του νεοτερικού υλισμού οι «μετριοπαθείς» υλιστές μηχανεύτηκαν τις ιδεολογίες για να φορμάρουν την «κακή ανθρώπινη φύση» σε «ορθολογιστικά» πλαίσια, ενώ οι πιο συνεπείς από αυτούς, όπως ο La Mettrie και ο deSade, τους θέλουν μηχανές ως λογικό επακόλουθο της ανθρώπινης φύσης.138
Όλες αυτές οι εκτρωματικές πολιτικές σκέψεις γεννιούνται λόγω αντιαριστοτελικής υλιστικής ιδεολογικής εμμονής, η οποία αρνείται τα πνευματικά στον δημόσιο βίο και απορρίπτει προγραμματικά τη συναρτημένη με τον Αριστοτελισμό κοινωνιοκεντρική διαμόρφωση των ανθρωπολογικών προϋποθέσεων. Η Αριστοτελική νοηματοδότηση συμπεριλαμβάνει και τον μεταφυσικό κόσμο των ανθρώπων, στο πλαίσιο μιας κατά την εκτίμησή μας μοναδικής αρμονίας και αδιατάρακτης συμμετρικότητας πνευματικών και αισθητών, ζήτημα ως προς το οποίο θα επανέλθουμε.
Ακόμη πιο σημαντικό για τη συζήτησή μας εδώ, η Αριστοτελική κίνηση και η διαλεκτική σχέση του «ακίνητου και άφθαρτου» με τα «κινούμενα και φθαρτά» σκοπό είχε την αντίκρουση του υλισμού και τη διασφάλιση του πνευματικού κόσμου των ανθρώπων στον πολιτικό τους βίο.139 Αντίθετα, η νεοτερική οντολογική αναβάθμιση της φύσης και της ύλης είχε ως άδηλο ή δηλωμένο σκοπό να πληγεί όχι μόνο η επουράνια θεότητα αλλά και κάθε ανθρώπινη πνευματική ενατένιση πέραν της ύλης.
Η μεταμοντέρνα κατάληξη σε μία επίπεδη ανθρωπολογία ωφελιμιστών, ατομιστών και ηδονιστών έχει, λοιπόν, συγκεκριμένες αφετηρίες και μία γνωστή και ήδη τραυματικά δοκιμασμένη υλιστική διαδρομή. Σχηματικά σημειώνουμε ξανά ότι αρχικά τον 15ο και 16ο αιώνα ντροπαλά και φοβισμένα αντιπαρατάχθηκαν στη θεοκρατία. Βασικά, επί πολλούς αιώνες οι αντιθρησκευτικές, αντιμεταφυσικές και κρυπτοϋλιστικές παραδοχές εκκολάπτονταν περισσότερο με υπονοούμενα και λιγότερο ρητά και εμπεριστατωμένα.140 Για να το πούμε διαφορετικά, αφετηριακά είχαμε κρυπτοϋλιστικούς ψιθύρους και μουρμουρητά, που σιγά σιγά εξελίχθηκαν σε αντιθεολογικά και αντιθρησκευτικά συνθήματα και την ύστερη εποχή σε μεταμοντέρνες αντιπνευματικές κραυγές. Ίσαμε τη λογική τους κατάληξη σημαίνει ότι η δημόσια σφαίρα πρέπει να είναι αμιγώς υλιστική.
Για τη μοντέρνα και τη μεταμοντέρνα σκέψη το ανθρώπινο πνεύμα, είναι ανορθολογικό και αστάθμητο και αν αφεθεί να παρεμβαίνει σε ένα ανομοιογενές ανθρωπολογικό περιβάλλον διαταράσσει τις εξωπολιτικά εμπνευσμένες κανονιστικές ρυθμίσεις και παρεμποδίζει την εσχάτη επιδίωξη μιας διεθνιστικής-υλιστικής παγκόσμιας ενότητας.
Όπως ήδη σημειώσαμε, αμέσως μετά τον Μεσαίωνα η απουσία διαμορφωμένων ευρωπαϊκών εθνών προικισμένων με μακραίωνες εθνικές κοσμοθεωρίες, που θα επέτρεπαν ένα συμβατό με αυτές Πολιτικό γεγονός υπό συνθήκες δημοκρατίας και πολιτικής ελευθερίας, προκάλεσε τη γένεση αυτών των διεθνιστικοϋλιστικών παρακρούσεων και τις γενοκτονικές εθνοσοβινιστικές αντιλήψεις, που καμία σχέση δεν έχουν με την κλασικά νοούμενη έννοια του έθνους.141 Τα μεγάλα τραύματα, που προκάλεσαν στη δυτική πολιτική σκέψη οι εξάρσεις της Ρωμαιοκαθολικής θεοκρατίας, στην ύστερη φάση του Μεσαίωνα είναι, λοιπόν, το κύριο αίτιο των πιο πάνω ελλειμμάτων και αντιφάσεων της μοντερνιστικής πολιτικής σκέψης. Οικοδομήθηκε έτσι μία ολοένα και πιο επίγεια και συνάμα αντιπνευματική νοηματοδότηση τόσο της πολιτικής όσο και της ατομικής ζωής.
Τα φοβικά σύνδρομα που προκάλεσε η θεοκρατία αρχικά προκάλεσαν αντίσταση και στη συνέχεια αντεπίθεση και συστηματική προσπάθεια εξοστρακισμού όχι μόνο της μεταφυσικής, αλλά και του πνεύματος πρώτα από τη δημόσια σφαίρα και στη συνέχεια από την ιδιωτική.142 Για να το θέσω με τους όρους του Crocker, στον οποίο αναφερθήκαμε ήδη (βλ. σημ. 132, σ. 460), η δυτική σκέψη εγκλωβίστηκε σε μία ταλάντευση μεταξύ του τραύματος που τους προκάλεσε η θεοκρατία και των μορφικά πανομοιότυπων υλιστικών υπερεμπειρικών ιδεολογιών, που βρίσκονται στον αντίποδα της θεοκρατίας. Πάνω σ’ αυτό το εκκρεμές είναι που κρατιούνται και ταλαντεύονται όλες ανεξαιρέτως οι διεθνιστικοϋλιστικές ιδεολογίες.»
Κονδύλης και μαζικοποιημένο-διαλυμένο αστικοποιημένο άτομο
(Βρίσκεται στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών» σημείωση τέλους αρ. 50) «Το κατά Κονδύλη μαζικοποιημένο άτομο. «Δεν υπάρχουν ουσίες ή πάγια πράγματα, παρά μονάχα έσχατα συστατικά στοιχεία, τα οποία εντοπίζονται με τη συνεπή ανάλυση, σημεία ή άτομα των οποίων η υφή και η ύπαρξη συνίσταται απλώς και μόνο στη λειτουργία τους, δηλαδή στην ικανότητά τους να σχηματίζουν διαρκώς νέους συνδυασμούς μαζί με άλλα σημεία ή άτομα». Οι σχέσεις δεν μπορεί να είναι σταθερές, συνεχίζει, αλλά να συνδυαστικές: «Τα πάντα μπορούν και επιτρέπεται να συνδυαστούν με τα πάντα, γιατί τα πάντα βρίσκονται πάνω στο ίδιο επίπεδο και δεν υπάρχουν οντολογικές προϋποθέσεις που θα εξασφάλιζαν το προβάδισμα ορισμένων συνδυασμών απέναντι σε άλλους». Πιο κάτω, εξηγεί, γιατί η μαζική κοινωνία απαιτεί ισοπέδωση του αστικού ιδεώδους, εκμηδένιση των οντολογιών που στηρίζουν τις εθνικοαστικές ανθρωπολογικές προϋποθέσεις και απέραντη κινητικότητα που επιτυγχάνει διαρκείς αναδιανομές ρόλων και ανεβοκατεβάσματα στις κλίμακες των εξουσιαστικών ιεραρχιών: Απαιτείται να είναι ανά πάσα στιγμή επιτεύξιμοι «άπειροι συνδυασμοί των οποίων η ποικιλομορφία και συνάμα η παροδικότητα παραμερίζει ολοκληρωτικά την ιδέα της ουσίας και στη θέση της βάζει λειτουργικά κριτήρια και μόνον», Η παρακμή του αστικού πολιτισμού, ό.π. σ. 64, 65.
Ακόμη πιο σημαντικό, μια πλανητικά νοούμενη μεταμοντέρνα δομή (η μόνη εναλλακτική στις εθνοκρατικές δομές τάξης και δικαιοσύνης πλην ανέφικτη παρά μόνο με πλανητική γενοκτονία) ίσαμε τις λογικές λειτουργιστικές και ωφελιμιστικές συνέπειές της απαιτείται να αποτελείται από άτομα με διαλυμένες προσωπικότητες. Απαιτείται να είναι εθνομηδενισμένο. Να στερείται ταυτότητας, οικογενειακών δεσμών, ιστορικοσυναισθηματικών δεσμών, πατροπαράδοτων αισθητικών αντιλήψεων, παραδοσιακών διατροφικών συνηθειών, υψηλών καλλιτεχνικών προτιμήσεων και ασφαλώς της μεταφυσικής πίστης (που λογικά για να δουλεύει το σύστημα πρέπει να εξαφανιστεί όχι μόνο από τη δημόσια αλλά και την ιδιωτική σφαίρα: ο άθεος είναι το τέλειο άτομο και γι’ αυτό εκθειάζεται):
«Η διάλυση του ουσιαστικού πυρήνα του προσώπου σε μεταβλητές λειτουργίες καταλήγει σε εξάλειψη του προσώπου ως προσώπου. Ό,τι προηγουμένως ήταν πρόσωπο εμφανίζεται τώρα ως απλό σημείο κινούμενο κατά μήκος μιας γραμμής, η οποία από την πλευρά της τέμνεται δίχως αναγκαίο λόγο με άλλες τέτοιες γραμμές. Θεωρούμενο εκ των έσω, το σημείο που αντιπροσωπεύει το πρόσωπο παραμένει φορτισμένο με όνειρα, μυθικούς και γενετήσιους συνειρμούς, φαντασίες ή νευρώσεις. Καθοριστική όμως είναι τώρα η θεώρηση εκ των έξω, και αυτή θέλει πρόσωπα έτσι φορτισμένα, δηλαδή διαλυμένα, μόνο σημεία αποτελούν, όταν κανείς τα βλέπει όχι μεμονωμένα, παρά στην ολότητα των αμοιβαίων σχέσεων. Τότε η κοινωνία των εσωτερικά διαλυμένων προσώπων φαίνεται στον παρατηρητή σαν σωρός μυρμηγκιών που κινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις σχηματίζοντας διαφορετικές διατάξεις και διάφορους συνδυασμούς», ό.π. σ. 130-1.»
Κονδύλης και δικές μου επισημάνσεις στο «Κοσμοθεωρία των Εθνών» ενότητα 5.10. Εκτενέστερα σχόλια και στο «Το Εθνοκρατοκεντρικό Σύστημα τον 21 αιώνα»
«Ο Παναγιώτης Κονδύλης, από τον οποίο κατά κύριο λόγο αντλεί και εμπνέεται ερμηνευτικά η περιγραφή των μεταμοντέρνων προϋποθέσεων, μοναδικά διεισδυτικός και με απολαυστικό χιούμορ, γράφει:
«Η ανατροπή παραδοσιακών ιεραρχιών και βιολογικών ιδιοτήτων στο επίπεδο των φύλων και η τάση προς ηδονιστικές αντιλήψεις «δεν σημαίνει βέβαια ότι η μαζικοδημοκρατική καθημερινή πρακτική σ’ αυτό το ζήτημα βρίσκεται πάντοτε στο ύψος της ισότητας και της συντροφικότητας ή ότι από τη μία στιγμή στην άλλη παραμερίσθηκαν οι βιολογικοί παράγοντες και τα «κατάλοιπα» της παραδοσιακής συμπεριφοράς. Κάθε άλλο. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τους αδιόρθωτους «φαλοκράτες», αλλά και για γυναίκες που θέλουν να θεωρούνται «χειραφετημένες». Η πρώτη χειραφετημένη γυναίκα ήταν, εκτός από την bohemienne, ή femme fatale, η οποία ήξερε να χρησιμοποιεί τα κλασσικά γυναικεία όπλα ενάντια «στον άνδρα», κι επομένως χρειαζόταν «τον άνδρα» ως συναγωνιστή και εταίρο. Όμως η μοντέρνα χειραφετημένη γυναίκα θέτει ως σκοπό της να γκρεμίσει αυτήν ακριβώς την εικόνα του άνδρα, και για να το πετύχει συχνότατα δεν διστάζει να επιστρατεύσει, εκτός από τα όπλα της χειραφέτησης, και τα δοκιμασμένα θηλυκά όπλα, αποκτώντας έτσι ένα διπλό πλεονέκτημα. Η femme fatale εξαφανίζεται, όμως το οπλοστάσιό της περνάει σε χέρια που δεν ξέρουν να το χειρισθούν με την ίδια φινέτσα. Την εταίρα της αστικής εποχής τη διαδέχεται έτσι το πορνίδιο της μαζικοδημοκρατικής».
Προσθέτω μερικές ανάλογες ποιοτικές διαβαθμίσεις που μπορεί κανείς να κάνει σε πολλά άλλα επίπεδα της δημόσιας και ατομικής σφαίρας ενός μεταμοντέρνα κυλιόμενου κόσμου:
α) Ο πολυπράγμων και ευρυμαθής αστικοφιλελεύθερος πολιτικός στοχαστής αντικαθίσταται από τον ημιμαθή ή παντελώς αγράμματο αλλά στολισμένο με τίτλους ακαδημαϊκό.
β) Ο προσεκτικός και βαθύτατα καταρτισμένος ιστοριογράφος-κατασκευαστής του αστικού και αστικοφιλελεύθερου εθνικισμού που πληρωνόταν από το κράτος αντικαθίσταται από τον ιδεολογικά μανιασμένο ειδικό της ιστοριογραφικής ανεκδοτολογίας που πληρώνουν διεθνικοί κερδοσκόποι όπως ο GeorgeSoros.
γ) Ο πολιτικός ηγέτης των ηγεμονικών αξιώσεων συρρικνώθηκε σε σπιθαμιαίου αναστήματος διαχειριστή του υλιστικού κράτους που άγεται και φέρεται από επιστημονικά μεταμφιεσμένους διεθνικούς ανεκδοτολόγους, από ειδικούς στη φτηνή προπαγάνδα, από εθνικά διαμεσολαβούντα συμφέροντα και από διεθνικά κινούμενους κερδοσκόπους.
δ) Ο νοικοκύρης επιχειρηματίας που στήριζε τα προνόμιά του στην ευρωστία της οικονομίας και του αστικού του έθνους για την οποία και αυτός συνεισέφερε και ο οποίος νοιαζόταν για την οικογένειά του και τους υπαλλήλους του, αντικαταστάθηκε από τον κερδοσκόπο ή τον αεριτζή ειδικό της χρηματοοικονομικής φούσκας.
ε) Οι ασκητικοί ακαδημαϊκοί του 18ου ή 19ου αντικαθίσταται από ακαδημαϊκά μεταμφιεσμένους γυρολόγους δουλειά των οποίων είναι η συσκότιση της αλήθειας, η ωραιοποίηση του μακάβριου, η συγκάλυψη της αμάθειας ή ημιμάθειας και το σερβίρισμα με τον πιο εξεζητημένο και εκλεπτυσμένο τρόπο της ιδεολογικοπολιτικής προπαγάνδας που εκμισθωμένα ή εκ πεποιθήσεως υπηρετούν.
Και τα λοιπά και τα λοιπά που ο καθείς βλέπει παρατηρώντας την καθημερινότητα των τελευταίων δεκαετιών. Όπως εύστοχα το έθεσε ένας μεγάλος επιστήμονας που γνώριζε όσο κανείς άλλος την πολιτικοστοχαστική πορεία των Νέων Χρόνων, το αποτέλεσμα μιας γνήσιας στοχαστικής προσπάθειας γίνεται κατανοητό με την απάντηση στο ερώτημα «πόσο και πόσα σημαντικά εμπειρικά φαινόμενα, πόση ζωντανή ιστορία κατάφερα να κάνω πιο κατανοητή. Το ερώτημα τούτο, μπορεί να ηχεί αφελές στα άκρως εκλεπτυσμένα αυτιά των σύγχρονων επιστημολόγων και μεθοδολόγων, όμως εγώ θα επιθυμούσα να κρατηθώ σε ερωτήματα αφελή και στοιχειώδη».
ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ www.tinakanoume.gr η γραφή είναι επεξεργασία εργαλείων αλλαγών. Είναι οικοδόμηση προϋποθέσεων συνείδησης πράξης Δεν επαρκούν οι αναλύσεις, η διαπίστωση συμπτωμάτων. Πολιτικός λόγος είναι η ανάγνωση των αιτίων, και η πρόταση που μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη μετασχηματισμών.
Η ΧΩΡΑ είναι καταδικασμένη σε ανεπίστροφη πορεία από το ανεπαρκές, διεφθαρμένο, πολιτικό προσωπικό. Από την κομματοκρατία έως και την σημερινή έκφραση της αριστεροκαπηλείας, το παρακρατικό βάθος και διαπλοκή. Ένα προσωπικό άγνοιας, ιδιοτέλειας, μεταπρατισμού. Μαζί με την πολιτική χάθηκε ο δημόσιος χώρος του λόγου και της ευθύνης.
Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ προοπτικής και νέων κομμάτων οφείλεται σε: 1.) κυριαρχία παρωχημένων και ψεύτικων εννοιολογήσεων, 2.) αναδιάταξη θέσεων του παλιού πολιτικού προσωπικού 3.) αντιλήψεις άμυνας κεκτημένων χωρίς στρατηγικό βάθος και 4.) άγνοια σχέσεων τεχνικών οικονομίας και πολιτικής διεύθυνσης. Ότι απαιτείται η κλασσική και φιλοσοφική παιδεία για την διαχείριση του πολιτικού και της πόλης, αυτά που η χρηματιστική ολιγαρχία και η δικτατορία των αγορών δεν θέλουν να συμβαίνει.
