.png)
(Όπως σημειώνει, «H στήλη αυτή στόχο έχει να αναδείξει το ανθρώπινο πρόσωπο της Πληροφορικής. Ή, αν το προτιμάτε, τις ψυχοθεραπευτικές της δυνατότητες όταν καλλιεργεί και ενισχύει την δημιουργικότητα. Η στήλη θα προσπαθήσει να αναδείξει αυτή τη διάσταση της Πληροφορικής μέσα από ανθρώπινες ιστορίες που λειτουργούν ως παραβολές αφήνοντας τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Κάποιες από τις ιστορίες αυτές είναι πραγματικά περιστατικά με τροποποίηση ονομάτων προσώπων και άλλων λεπτομερειών για να μην αποκαλύπτονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Άλλες ιστορίες θα βασίζονται στη μυθοπλασία…»).
….. - …. - …
Ο Άρης, ένας προγραμματιστής με δεκαετίες εμπειρίας, ένιωθε τελευταία μια παράξενη, βαθιά εξάντληση. Δεν ήταν η συνηθισμένη κούραση από τις ατελείωτες ώρες μπροστά σε μια φωτεινή οθόνη, αλλά μια ψυχική κόπωση, μια αίσθηση ότι ο κώδικας, που κάποτε τον γέμιζε με ενθουσιασμό και δημιουργική φλόγα, είχε μετατραπεί σε μια ατελείωτη σειρά από προβλήματα προς επίλυση. Κάθε γραμμή που έγραφε, κάθε bug που διόρθωνε, ήταν απλώς μια ακόμη ενέργεια σε μια ρουτίνα χωρίς ψυχή. Τα έργα διαδέχονταν το ένα το άλλο, οι προθεσμίες ήταν ασφυκτικές, και η ικανοποίηση, όταν ερχόταν, ήταν φευγαλέα, σαν μια γραμμή κώδικα που εκτελείται και εξαφανίζεται στην οθόνη, χωρίς να αφήνει κανένα αποτύπωμα στην ψυχή του.
Η δημιουργικότητα, ο λόγος που είχε αγαπήσει την πληροφορική, είχε στερέψει. Ένιωθε σαν ένα μηχάνημα που εκτελεί εντολές, χωρίς να μπορεί να συνδεθεί με το νόημα ή τον αντίκτυπο αυτού που έκανε. Το "Peopleware" – η ανθρώπινη πλευρά του λογισμικού – ήταν μια έννοια που είχε διαβάσει σε βιβλία, αλλά στην καθημερινότητά του, οι άνθρωποι ήταν απλώς χρήστες, και ο ίδιος, ένας γρανάζι σε μια τεράστια, απρόσωπη μηχανή.
Μια μέρα, η γιαγιά του, η κυρία Ελένη, τον κάλεσε στο χωριό. Η φωνή της στο τηλέφωνο ήταν γεμάτη ανησυχία. Ο κήπος της, κάποτε καταπράσινος, γεμάτος με κάθε λογής λαχανικά, φρούτα και πολύχρωμα λουλούδια, είχε παραμεληθεί λόγω της προχωρημένης ηλικίας της και ενός πρόσφατου προβλήματος υγείας. «Άρη μου, ο κήπος μου μαραζώνει», του είπε με μια θλίψη που τον άγγιξε. «Δεν μπορώ πια να τον φροντίσω μόνη μου. Μήπως θα μπορούσες να έρχεσαι τις επόμενες εβδομάδα να τον περιποιείσαι. Μια μέρα κάθε βδομάδα είναι καλά για αρχή και μόλις τον συνεφέρεις μπορείς να αραιώσεις τις επισκέψεις.»
Ο Άρης, αν και διστακτικός αρχικά – τι σχέση είχε η πληροφορική με τη γεωργία; τα χέρια του ήταν συνηθισμένα στα πλήκτρα, όχι στο χώμα – δέχτηκε. Η ανάγκη να ξεφύγει από την ασφυκτική ρουτίνα του γραφείου ήταν πιο επιτακτική από την αμηχανία του.
Τις πρώτες φορές στο χωριό, ένιωσε εντελώς εκτός τόπου. Τα χέρια του, συνηθισμένα στην άνεση του πληκτρολογίου, πονούσαν από το σκάψιμο, το ξεχορτάριασμα και το κουβάλημα. Η πρόοδος ήταν αργή, σχεδόν αόρατη. Το έδαφος ήταν σκληρό, γεμάτο πέτρες και ρίζες ζιζανίων που έμοιαζαν να έχουν ριζώσει για πάντα. Ένιωθε σαν να προσπαθούσε να διορθώσει ένα bug σε ένα τεράστιο, άγνωστο σύστημα, χωρίς κανένα debug tool, χωρίς κανένα εγχειρίδιο χρήσης. Η γιαγιά Ελένη, καθισμένη στο καρεκλάκι της, τον παρακολουθούσε με ένα χαμόγελο, δίνοντας του συμβουλές για το πώς να ξεχωρίζει τα ζιζάνια από τα χρήσιμα φυτά, πώς να προετοιμάζει το χώμα και πώς να φυτεύει.
Όμως, σιγά σιγά, κάτι άρχισε να αλλάζει μέσα του. Καθώς αφαιρούσε τα ζιζάνια, παρατηρούσε τα μικροσκοπικά μπουμπούκια που περίμεναν υπομονετικά να ανθίσουν. Καθώς πότιζε, έβλεπε το χώμα να απορροφά το νερό και τα φυτά να αναζωογονούνται μπροστά στα μάτια του. Κάθε μικρή νίκη – ένα νέο φύλλο, ένα ανθισμένο λουλούδι, ένας μικρός καρπός που άρχιζε να σχηματίζεται – του έδινε μια αίσθηση ολοκλήρωσης που είχε καιρό να νιώσει στον κώδικα. Η διαδικασία ήταν αργή, απαιτούσε υπομονή και συνεχή φροντίδα, αλλά το αποτέλεσμα ήταν απτό, ζωντανό.
Συνειδητοποίησε ότι ο κήπος ήταν σαν τον κώδικα, αλλά με μια κρίσιμη διαφορά. Στον κώδικα, έγραφες εντολές και περίμενες ένα άμεσο, λογικό αποτέλεσμα. Στον κήπο, φύτευες έναν σπόρο, έκανες υπομονή, φρόντιζες, και έβλεπες τη ζωή να ξεδιπλώνεται με τον δικό της ρυθμό, συχνά με απρόβλεπτη ομορφιά. Η δημιουργία δεν ήταν μόνο η εκτέλεση εντολών, αλλά η καλλιέργεια, η φροντίδα, η αναμονή, η αποδοχή της φύσης των πραγμάτων.
Ο Άρης άρχισε να βλέπει τον κώδικα με νέα μάτια. Δεν ήταν πια μόνο μια σειρά από εντολές, αλλά ένα οικοσύστημα που χρειαζόταν φροντίδα, καθαρισμό, και χώρο για να αναπτυχθεί. Άρχισε να αφιερώνει χρόνο όχι μόνο στην επίλυση προβλημάτων, αλλά και στην "καλλιέργεια" του κώδικα: στην αναδιάρθρωση, στην προσθήκη σχολίων, στην απλοποίηση, στην αναζήτηση της κομψότητας και της βιωσιμότητας.
Ενώ ο κήπος άρχιζε να παίρνει ξανά ζωή, μια απρόσμενη απειλή εμφανίστηκε. Μια βόλτα στον κήπο αποκάλυψε μια καταστροφή. Τα φύλλα των ντοματιών ήταν γεμάτα μικροσκοπικές τρύπες, τα κολοκυθάκια είχαν αρχίσει να μαραίνονται, και μια παράξενη, κολλώδης ουσία κάλυπτε τα τριαντάφυλλα. Μια επιδημία εντόμων, αφίδες και κάποια άλλα άγνωστα παράσιτα, είχε χτυπήσει τον κήπο με μανία.
Η γιαγιά Ελένη, αν και προσπάθησε να τον καθησυχάσει, ήταν φανερά απογοητευμένη. «Αυτά συμβαίνουν, Άρη μου», είπε με μια πικρή γεύση στη φωνή της. «Η φύση έχει τους δικούς της νόμους. Μερικές φορές χάνουμε τη μάχη». Εικόνα: Pexels
Αλλά ο Άρης δεν ήταν διατεθειμένος να παραδοθεί. Η νέα του οπτική στον κώδικα, ως ένα ζωντανό σύστημα, του έδωσε μια ιδέα. Αντιμετώπισε την επιδημία ως ένα "bug" στο οικοσύστημα του κήπου. Άρχισε να ερευνά. Όχι πλέον σε τεχνικά εγχειρίδια προγραμματισμού, αλλά σε βιβλία κηπουρικής, σε άρθρα στο διαδίκτυο για βιολογικές λύσεις, σε φόρουμ για φυσικούς τρόπους αντιμετώπισης παρασίτων.
Δημιούργησε ένα "σύστημα" παρακολούθησης: χαρτογράφησε τις περιοχές που είχαν πληγεί περισσότερο, κατέγραψε τα είδη των εντόμων, και άρχισε να πειραματίζεται με διάφορες "λύσεις". Δοκίμασε διαλύματα από σαπούνι και νερό, φύτεψε φυτά που απωθούν τα έντομα, και έφερε ακόμη και πασχαλίτσες – τους "φυσικούς εχθρούς" των αφίδων – από ένα κοντινό φυτώριο. Ήταν σαν να έκανε debugging σε πραγματικό χρόνο, παρατηρώντας τις αντιδράσεις του "συστήματος" και προσαρμόζοντας την προσέγγισή του.
Η διαδικασία ήταν εξαντλητική και απαιτούσε συνεχή προσοχή. Υπήρχαν μέρες που ένιωθε ότι έχανε τη μάχη, ότι τα παράσιτα ήταν πιο έξυπνα από αυτόν. Αλλά το χαμόγελο της γιαγιάς του, του έδιναν δύναμη. Ήταν μια μάχη όχι μόνο για τον κήπο, αλλά και για την ψυχή του.
Μετά από εβδομάδες επίπονης προσπάθειας, η ανατροπή ήρθε. Τα φυτά άρχισαν να ανακάμπτουν. Οι αφίδες υποχωρούσαν, οι πασχαλίτσες έκαναν τη δουλειά τους, και τα νέα φύλλα ξεπρόβαλαν, υγιή και δυνατά. Ο κήπος ξαναβρήκε την παλιά του αίγλη, ίσως και περισσότερη, καθώς ο Άρης είχε εφαρμόσει νέες τεχνικές, πιο βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον.
Όταν ο κήπος της γιαγιάς Ελένης άνθισε ξανά, πιο πλούσιος και ζωντανός από ποτέ, ο Άρης ένιωσε μια βαθιά, ολοκληρωτική ικανοποίηση. Δεν ήταν απλώς η ολοκλήρωση μιας εργασίας, αλλά η δημιουργία ζωής, η συμβολή σε κάτι που θα συνέχιζε να αναπτύσσεται. Είχε συνειδητοποιήσει ότι η πληροφορική, όπως και η κηπουρική, δεν ήταν μόνο η εκτέλεση εντολών ή η επίλυση προβλημάτων. Ήταν η καλλιέρ γεια, η φροντίδα, η υπομονή, η προσαρμογή, και πάνω απ' όλα, η σύνδεση με το ζωντανό, αναπτυσσόμενο σύστημα – είτε αυτό ήταν κώδικας, είτε ένας κήπος, είτε η ανθρώπινη ψυχή. Ο κώδικας δεν ήταν πια μόνο λογική, αλλά και τέχνη, ένας κήπος που περίμενε να καλλιεργηθεί, και ο ίδιος, ένας κηπουρός του ψηφιακού κόσμου.
………………………………………………..
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΜΟΥΜΟΥΤΖΗΣ (Nektarios Moumoutzis): «Αν έχετε κι εσείς κάποια ιστορία που αναδεικνύει το ανθρώπινο πρόσωπο της Πληροφορικής, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον επιμελητή της στήλης στη διεύθυνση [email protected] για να τη μοιραστείτε με τους αναγνώστες του Πληροφορικού.
(✩) Ο όρος peopleware, σύμφωνα με το σχετικό λήμμα της αγγλικής Wikipedia, αναφέρεται σε μία από τις τρεις βασικές πτυχές της τεχνολογίας των υπολογιστών, ενώ οι άλλες δύο είναι το υλικό (hardware) και το λογισμικό (software). Ο όρος peopleware μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε έχει να κάνει με το ρόλο των ανθρώπων στην ανάπτυξη ή τη χρήση συστημάτων λογισμικού και υλικού υπολογιστών».
