Η “ΙΛΟΥΣΤΡΑΣΙΟΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ” και η Ελλάδα που μένει απ’ έξωΥπάρχει μια αριστερά -ή τουλάχιστον ένα κομμάτι της- που τα τελευταία χρόνια έχει απομακρυνθεί από την κοινωνική πραγματικότητα, από τη φτώχεια, από το τραύμα, από την αδικία. Μια αριστερά που δεν ζει πια μέσα στο λαό, αλλά μέσα σε μονδέρνα σκηνικά.Σε ένα λαμπερό event, σε έναν προσεκτικά φωτισμένο χώρο, με λίστες προσκεκλημένων, με έλεγχο στην είσοδο, με φωτογραφικούς φακούς που γυαλίζουν τα πρόσωπα και απορροφούν τις σκιές. Μια αριστερά που δεν είναι πια γη, αλλά γυαλιστερό χαρτί. Μια ιλουστρασιόν εκδοχή του εαυτού της.Μια αριστερά σκέτη αμερικανιά! Και αυτό δεν είναι πρόβλημα αισθητικής.Είναι πρόβλημα νοήματος. Απουσίας νοήματος. Γιατί όταν η παρουσίαση ενός βιβλίου, που θα έπρεπε να είναι χώρος διαλόγου, αυτοκριτικής, ταπεινότητας και επανασύνδεσης με την κοινωνία, μετατρέπεται σε κλειστό θέαμα, σε χώρο ελεγχόμενης πρόσβασης, σε λάμψη, τότε το μήνυμα που εκπέμπεται δεν αφορά την πολιτική μνήμη ή την πολιτική ευθύνη.Αφορά κάτι άλλο. Ότι υπάρχει μια αριστερά που έχει γίνει κοσμική τάξη, που μιμείται την ελίτ την οποία κάποτε ήθελε να αμφισβητήσει, που διαχειρίζεται την εικόνα της όπως μια εταιρεία διαφημιστικού marketing και που μοιάζει να φοβάται την κοινωνία που λέει ότι εκπροσωπεί.Δεν είναι τυχαίο ότι τέτοια events λειτουργούν σαν να προστατεύουν τους ομιλητές από το πραγματικό κοινό.Την Ελλάδα των ματαιωμένων, των εξουθενωμένων, των φτωχών, των νέων που έφυγαν, των οικογενειών των Τεμπών, των αγροτών που παλεύουν τώρα στους δρόμους, των ανθρώπων που δεν βρίσκουν πια λόγο να πιστέψουν σε κανέναν.Αυτή η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση σε λίστες προσκεκλημένων.Δεν περνά από scanners και face-control. Δεν γυαλίζει κάτω από φώτα. Δεν είναι “επικοινωνιακά χρήσιμη”. Είναι η βαθιά Ελλάδα που ζει στη σκιά της σάπιας μητρόπολης. Κι όμως, αυτή είναι η Ελλάδα που χρειάζεται πολιτική εκπροσώπηση.Η ιλουστρασιόν αριστερά δεν απέτυχε επειδή έζησε στην πολυτέλεια. Απέτυχε επειδή ξέχασε ότι η αριστερά δεν είναι lifestyle και αμερικανιές. Είναι ευθύνη, ήθος, τόλμη, αυτοκριτική, και πάνω απ’ όλα παρουσία μέσα στην πραγματική κοινωνία.Όταν το πολιτικό σύστημα -δεξιό, κεντρώο ή αριστερό- παρουσιάζεται σε περιβάλλοντα που θυμίζουν επιχειρηματικά λανσαρίσματα αντί για πολιτική διαβούλευση, τότε παράγει μόνο εικόνα χωρίς υπόστρωμα, “προοδευτικά” χρώματα χωρίς προοδευτικό περιεχόμενο.Είναι ο θρίαμβος του πολιτικού PR πάνω στην πολιτική ηθική.Κι έπειτα αναρωτιούνται γιατί η κοινωνία δεν εμπιστεύεται.Γιατί απομακρύνθηκε.Γιατί δεν συγκινείται.Γιατί δεν συμμετέχει.Η πολιτική δεν μπορεί να ξαναγεννηθεί μέσα από χλιδάτα events.Μπορεί να ξαναγεννηθεί μόνο εκεί όπου καίει η αδικία.Εκεί όπου βράζει η οργή.Εκεί όπου πενθεί η αλήθεια.Εκεί όπου ζουν οι άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο εκτός από την ψευδαίσθηση ότι κάποιος τους ακούει.
Η “ΙΛΟΥΣΤΡΑΣΙΟΝ ΑΡΙΣΤΕΡΑ”
και η Ελλάδα που μένει απ’ έξω
Υπάρχει μια αριστερά -ή τουλάχιστον ένα κομμάτι της- που τα τελευταία χρόνια έχει απομακρυνθεί από την κοινωνική πραγματικότητα, από τη φτώχεια, από το τραύμα, από την αδικία. Μια αριστερά που δεν ζει πια μέσα στο λαό, αλλά μέσα σε μονδέρνα σκηνικά.
Σε ένα λαμπερό event, σε έναν προσεκτικά φωτισμένο χώρο, με λίστες προσκεκλημένων, με έλεγχο στην είσοδο, με φωτογραφικούς φακούς που γυαλίζουν τα πρόσωπα και απορροφούν τις σκιές. Μια αριστερά που δεν είναι πια γη, αλλά γυαλιστερό χαρτί. Μια ιλουστρασιόν εκδοχή του εαυτού της.
Μια αριστερά σκέτη αμερικανιά!
Και αυτό δεν είναι πρόβλημα αισθητικής.
Είναι πρόβλημα νοήματος. Απουσίας νοήματος.
Γιατί όταν η παρουσίαση ενός βιβλίου, που θα έπρεπε να είναι χώρος διαλόγου, αυτοκριτικής, ταπεινότητας και επανασύνδεσης με την κοινωνία, μετατρέπεται σε κλειστό θέαμα, σε χώρο ελεγχόμενης πρόσβασης, σε λάμψη, τότε το μήνυμα που εκπέμπεται δεν αφορά την πολιτική μνήμη ή την πολιτική ευθύνη.
Αφορά κάτι άλλο. Ότι υπάρχει μια αριστερά που έχει γίνει κοσμική τάξη, που μιμείται την ελίτ την οποία κάποτε ήθελε να αμφισβητήσει, που διαχειρίζεται την εικόνα της όπως μια εταιρεία διαφημιστικού marketing και που μοιάζει να φοβάται την κοινωνία που λέει ότι εκπροσωπεί.
Δεν είναι τυχαίο ότι τέτοια events λειτουργούν σαν να προστατεύουν τους ομιλητές από το πραγματικό κοινό.
Την Ελλάδα των ματαιωμένων, των εξουθενωμένων, των φτωχών, των νέων που έφυγαν, των οικογενειών των Τεμπών, των αγροτών που παλεύουν τώρα στους δρόμους, των ανθρώπων που δεν βρίσκουν πια λόγο να πιστέψουν σε κανέναν.
Αυτή η Ελλάδα δεν έχει πρόσβαση σε λίστες προσκεκλημένων.
Δεν περνά από scanners και face-control. Δεν γυαλίζει κάτω από φώτα. Δεν είναι “επικοινωνιακά χρήσιμη”.
Είναι η βαθιά Ελλάδα που ζει στη σκιά της σάπιας μητρόπολης.
Κι όμως, αυτή είναι η Ελλάδα που χρειάζεται πολιτική εκπροσώπηση.
Η ιλουστρασιόν αριστερά δεν απέτυχε επειδή έζησε στην πολυτέλεια. Απέτυχε επειδή ξέχασε ότι η αριστερά δεν είναι lifestyle και αμερικανιές. Είναι ευθύνη, ήθος, τόλμη, αυτοκριτική, και πάνω απ’ όλα παρουσία μέσα στην πραγματική κοινωνία.
Όταν το πολιτικό σύστημα -δεξιό, κεντρώο ή αριστερό- παρουσιάζεται σε περιβάλλοντα που θυμίζουν επιχειρηματικά λανσαρίσματα αντί για πολιτική διαβούλευση, τότε παράγει μόνο εικόνα χωρίς υπόστρωμα, “προοδευτικά” χρώματα χωρίς προοδευτικό περιεχόμενο.
Είναι ο θρίαμβος του πολιτικού PR πάνω στην πολιτική ηθική.
Κι έπειτα αναρωτιούνται γιατί η κοινωνία δεν εμπιστεύεται.
Γιατί απομακρύνθηκε.
Γιατί δεν συγκινείται.
Γιατί δεν συμμετέχει.
Η πολιτική δεν μπορεί να ξαναγεννηθεί μέσα από χλιδάτα events.
Μπορεί να ξαναγεννηθεί μόνο εκεί όπου καίει η αδικία.
Εκεί όπου βράζει η οργή.
Εκεί όπου πενθεί η αλήθεια.
Εκεί όπου ζουν οι άνθρωποι που δεν έχουν να χάσουν τίποτα άλλο εκτός από την ψευδαίσθηση ότι κάποιος τους ακούει.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΞΑΝΑ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ Σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στην χθεσινή Καθημερινη ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα ανέφερε μεταξύ άλλων:"Αυτό που βλέπουμε στον κόσμο είναι μια νέα δυναμική μια προσπάθεια να αφήσουμε τις πικριες του παρελθόντος στο περιθώριο και να δημιουργήσουμε νέο πλαίσιο. Και αυτό πρέπει να αρχίσει από την Ελλάδα και την Τουρκία. Δεν έχει νόημα δεμένες η μία με την αλλη να κρατουν ακόμη εριδες για γεγονότα που εγιναν εκατοντάδες η χιλιάδες χρόνια πριν. Έχουμε μια σπουδαία νέα Πρέσβειρα της Αμερικής στην Ελλάδα. Το συζητήσαμε και με τον Πρόεδρο Τραμπ και αναρωτήθηκαμε αν μπορούμε να λειτουργήσουμε ως κονίαμα, ως αυτό που ενώνει δύο τούβλα για να έρθουν πιο κοντά με έναν νέο τρόπο... Ο δρόμος των Μπαχαρικών, ο δρόμος τού μεταξιού συνέδεσε τήν ανατολη με την Δύση μέσα από τρεις ή τέσσερεις διαφορετικές διαδρομές. Και πάνω σ αυτούς τους δρόμους ευημερίας αναπτύχθηκε μια ώσμωση πολιτισμών. Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά αλλά έχει αναχαιτιστει από την δημιουργία των εθνών κρατών μετά το 1919. Η ιδέα ότι κάθε χώρα, κάθε κράτος κυβερνάται με διαφορετικό τρόπο δεν εχει λειτουργήσει καλά.".Η ιδέα ότι τα έθνη γενικώς είναι εκ φύσεως απειλή -που αναχαιτίζουν την παγκοσμιοποιητική μηχανή- δεν είναι πρωτοτυπία του αμερικανού πρέσβη στην Τουρκία. Τις έχουμε γνωρίσει εδώ και χρόνια στην Ελλάδα από ακαδημαϊκούς και διανοούμενους που συνειδητά ή ανεπίγνωστα έχουν αυτο-αποικιοποιηθεί. Ανάλογες θέσεις διαμόρφωσαν μια συγκεκριμένη σχολή «αποδομιστικής» ιστοριογραφίας -και στο πλαίσιο μάλλον της νατοϊκής "αριστερας"- που αμφισβητεί την πολιτισμική μας συνέχεια, θεωρεί το έθνος «κατασκευή» του 19ου αιώνα, υποβαθμίζει τη λαϊκή βούληση ως παράγοντα ιστορικής εξέλιξης και βέβαια αποδίδει τα μεγάλα γεγονότα σε «εξωτερικούς παράγοντες» (ρομαντισμό, ιδεολογικά ρεύματα, elites κ.λπ.).οι Έλληνες «αναγεννήθηκαν» χάρη στη Δύση, η εθνική τους συνείδηση ήρθε από έξω, η Επανάσταση του 1821 “ενέπνευσε” επειδή οι δυτικοί ρομαντικοί το αποφάσισαν.Αυτό ονομάζεται πολιτισμικός αποικισμός (cultural colonization) και είναι αυτό που αφαιρεί από την ελληνική κοινωνία τον ρόλο του ιστορικού υποκειμένου.Ασχέτως αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί, έχει σημασία το πολιτικό αποτέλεσμα τέτοιων θέσεων -που βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι συνάδουν με το αφήγημα του αμερικανού πρέσβη- και καταφέρνουν να αποδυναμώσουν το αίσθημα συλλογικής συνέχειας και πολιτικής κυριαρχίας.Κι αυτό συνδέεται άμεσα με την απομάκρυνση των Ελλήνων από την πολιτική. Γιατί, όταν λες σε έναν λαό ότι είναι “ασυνεχής”, του αφαιρείς την ιστορική του κυριότητα. Δεδομένου ότι η πολιτική συμμετοχή ενός λαού βασίζεται στη θεμελιώδη αλήθεια ότι θεωρεί τον εαυτό του φορέα μιας ιστορικής ευθύνης και μιας ιστορικής συνέχειας, όταν αυτή η συνέχεια αμφισβητείται, γελοιοποιείται, παρουσιάζεται ως φαντασίωση, ακυρώνεται στο όνομα μιας «επιστημονικότητας»,ο λαός χάνει την αυτοπεποίθησή του, την αίσθηση ότι είναι υποκείμενο της ιστορίας, την ιδέα ότι μπορεί να γράψει ο ίδιος τον μέλλον του.Και τότε, αναπόφευκτα μετατρέπεται από ιστορικό υποκείμενο σε πολιτικό θεατή. Και αυτός ακριβώς αυτός είναι ο πυρήνας μιας δημοκρατίας που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "θεατή δημοκρατία" ή πιο λαϊκά δημοκρατίας της παθητικοποίησης και του καναπέ.Γιατί, αν δεν υπάρχει «εμείς», δεν υπάρχει πολιτική. Γιατί Πολιτική σημαίνει συλλογικότητα, σημαίνει κοινή ευθύνη, σημαίνει κοινό συμφέρον, κοινό μέλλον.Αν όμως το έθνος είναι «ασυνεχές», η γλώσσα ασύνδετη, η παράδοση «κατασκευή», η επανάσταση προϊόν δυτικών ιδεών και όχι λαϊκής βούλησης, τότε εκπέμπεται το μήνυμα που λέει:«Δεν υπάρχει πραγματικό εμείς. Υπάρχουν μόνο αφηγήσεις.Άρα μην παίρνεις στα σοβαρά αυτή τη χώρα.»Και αν δεν υπάρχει «εμείς», τότε η συλλογική δράση καταρρέει, η λαϊκή κυριαρχία γίνεται θεωρητική, η κοινωνία παύει να απαιτεί αλλαγή. Γιατί ποιος θα αγωνιστεί για κάτι που του λένε ότι δεν υπάρχει πραγματικά;Η κοινωνία χάνει το δικαίωμα να νιώθει ότι μπορεί να πατήσει στην ιστορία της για να αλλάξει το μέλλον. Κι όταν συμβεί αυτό,έρχεται η μεγάλη παραίτηση. «Τίποτα δεν αλλάζει. Δεν έχουμε δική μας ιστορία. Άρα δεν έχουμε και δική μας δύναμη.»Αυτό είναι το πολιτικό κενό μέσα στο οποίο εδραιώνεται η κλεπτοκρατική εξουσία.Στη Δύση, ιδιαίτερα για την περιφέρεια του Καπιταλισμού, υπάρχει μια ισχυρή τάση όπου η ιστορική μνήμη αποδομείται, η συλλογικότητα αντικαθίσταται από ατομικότητα, η ταυτότητα γίνεται ρευστή και μη πολιτική, ο πολίτης μετατρέπεται σε «άτομο» και όχι σε μέλος του δήμου.Και βέβαια, όταν ένα έθνος πάψει να πιστεύει ότι αποτελεί κοινή ιστορική συνέχεια, τότε παύει να έχει και κοινά κίνητρα, κοινές ευθύνες, κοινή πολιτική βούληση.Έτσι γεννιέται το κενό όπου η εξουσία κάνει ό,τι θέλει χωρίς κοινωνική αντίσταση. Αυτήν την αναχαίτιση είναι που θέλει να κάμψουν η "διεθνής των αγορών". Συμπερασματικά, όταν αμφισβητείς τη συνέχεια ενός λαού, διευκολύνεις την εξουσία να τον χειραγωγεί. Γιατί ένας λαός χωρίς συνέχεια δεν έχει αυτοπεποίθηση, δεν έχει απαιτήσειςδεν έχει πολιτική διεκδίκηση, δεν έχει δική του φωνή.Και τότε το σύστημα -οποιοδήποτε σύστημα- μπορεί να του κάνει ό,τι θέλει. Να τον κυβερνά χωρίς νομιμοποίηση, να του επιβάλλει αφηγήματα, να του παρουσιάζει την αποδόμηση ως «πρόοδο», να τον κάνει να νιώθει μικρός και αναλώσιμος.Ένας λαός που δεν πιστεύει ότι υπήρξε, δεν θα πιστέψει ποτέ ότι μπορεί να υπάρξει πολιτικά.Και μ' αυτήν την έννοια αυτές οι θεωρήσεις συμβάλλουν στην απομάκρυνση της κοινωνίας από την πολιτικήΌχι επειδή οποισδήποτε ιστορικός, αλλά επειδή ένα ολόκληρο ρεύμα δυτικής σκέψης, που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα μέσω πανεπιστημίων, ελίτ και θεσμών, έχει σαν αποτέλεσμα να αποδυναμώνει τη συλλογική ταυτότητα, να αποπολιτικοποιεί την κοινωνία, να ενισχύει τον ρόλο των ντόπιων ελίτ και των αποικοκρατών και να παρουσιάζει ως “πρόοδο” την αποδυνάμωση του λαού. Η αποικιοκρατία γεννήθηκε πάνω στην ιδέα ότι οι «άλλοι» δεν έχουν ιστορική συνέχεια. Γιατί, αν ένας λαός θεωρηθεί «ασυνεχής», τότε παρουσιάζεται ως ανώριμος, ως ανοργάνωτος, ως “κατασκευή”, ως «προϊόν ξένων επιρροών», άρα ως λαός που δεν μπορεί να αυτοκυβερνηθεί. Αυτό ακριβώς είναι το θεμέλιο της αποικιοκρατίας. Και κάπως έτσι φτάσαμε στη σημερινή ελληνική τραγωδία. Μια κοινωνία που βιώνει αδικίες, αλλά δεν πιστεύει πια ότι μπορεί να τις διορθώσει.Κι όμως, το Κίνημα των Τεμπών έρχεται να ανατρέψει ακριβώς αυτό, απαιτώντας να επαναφέρει την κοινωνία στο κέντρο της ιστορίας της.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΞΑΝΑ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ
Σε συνέντευξή του που δημοσιεύθηκε στην χθεσινή Καθημερινη ο Πρέσβης των ΗΠΑ στην Άγκυρα ανέφερε μεταξύ άλλων:
"Αυτό που βλέπουμε στον κόσμο είναι μια νέα δυναμική μια προσπάθεια να αφήσουμε τις πικριες του παρελθόντος στο περιθώριο και να δημιουργήσουμε νέο πλαίσιο. Και αυτό πρέπει να αρχίσει από την Ελλάδα και την Τουρκία. Δεν έχει νόημα δεμένες η μία με την αλλη να κρατουν ακόμη εριδες για γεγονότα που εγιναν εκατοντάδες η χιλιάδες χρόνια πριν. Έχουμε μια σπουδαία νέα Πρέσβειρα της Αμερικής στην Ελλάδα.
Το συζητήσαμε και με τον Πρόεδρο Τραμπ και αναρωτήθηκαμε αν μπορούμε να λειτουργήσουμε ως κονίαμα, ως αυτό που ενώνει δύο τούβλα για να έρθουν πιο κοντά με έναν νέο τρόπο... Ο δρόμος των Μπαχαρικών, ο δρόμος τού μεταξιού συνέδεσε τήν ανατολη με την Δύση μέσα από τρεις ή τέσσερεις διαφορετικές διαδρομές.
Και πάνω σ αυτούς τους δρόμους ευημερίας αναπτύχθηκε μια ώσμωση πολιτισμών.
Αυτό μπορεί να συμβεί ξανά αλλά έχει αναχαιτιστει από την δημιουργία των εθνών κρατών μετά το 1919.
Η ιδέα ότι κάθε χώρα, κάθε κράτος κυβερνάται με διαφορετικό τρόπο δεν εχει λειτουργήσει καλά.".
Η ιδέα ότι τα έθνη γενικώς είναι εκ φύσεως απειλή -που αναχαιτίζουν την παγκοσμιοποιητική μηχανή- δεν είναι πρωτοτυπία του αμερικανού πρέσβη στην Τουρκία.
Τις έχουμε γνωρίσει εδώ και χρόνια στην Ελλάδα από ακαδημαϊκούς και διανοούμενους που συνειδητά ή ανεπίγνωστα έχουν αυτο-αποικιοποιηθεί.
Ανάλογες θέσεις διαμόρφωσαν μια συγκεκριμένη σχολή «αποδομιστικής» ιστοριογραφίας -και στο πλαίσιο μάλλον της νατοϊκής "αριστερας"- που αμφισβητεί την πολιτισμική μας συνέχεια, θεωρεί το έθνος «κατασκευή» του 19ου αιώνα, υποβαθμίζει τη λαϊκή βούληση ως παράγοντα ιστορικής εξέλιξης και βέβαια αποδίδει τα μεγάλα γεγονότα σε «εξωτερικούς παράγοντες» (ρομαντισμό, ιδεολογικά ρεύματα, elites κ.λπ.).
οι Έλληνες «αναγεννήθηκαν» χάρη στη Δύση, η εθνική τους συνείδηση ήρθε από έξω, η Επανάσταση του 1821 “ενέπνευσε” επειδή οι δυτικοί ρομαντικοί το αποφάσισαν.
Αυτό ονομάζεται πολιτισμικός αποικισμός (cultural colonization) και είναι αυτό που αφαιρεί από την ελληνική κοινωνία τον ρόλο του ιστορικού υποκειμένου.
Ασχέτως αν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί, έχει σημασία το πολιτικό αποτέλεσμα τέτοιων θέσεων -που βέβαια δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι συνάδουν με το αφήγημα του αμερικανού πρέσβη- και καταφέρνουν να αποδυναμώσουν το αίσθημα συλλογικής συνέχειας και πολιτικής κυριαρχίας.
Κι αυτό συνδέεται άμεσα με την απομάκρυνση των Ελλήνων από την πολιτική.
Γιατί, όταν λες σε έναν λαό ότι είναι “ασυνεχής”, του αφαιρείς την ιστορική του κυριότητα.
Δεδομένου ότι η πολιτική συμμετοχή ενός λαού βασίζεται στη θεμελιώδη αλήθεια ότι θεωρεί τον εαυτό του φορέα μιας ιστορικής ευθύνης και μιας ιστορικής συνέχειας, όταν αυτή η συνέχεια αμφισβητείται, γελοιοποιείται, παρουσιάζεται ως φαντασίωση, ακυρώνεται στο όνομα μιας «επιστημονικότητας»,
ο λαός χάνει την αυτοπεποίθησή του, την αίσθηση ότι είναι υποκείμενο της ιστορίας, την ιδέα ότι μπορεί να γράψει ο ίδιος τον μέλλον του.
Και τότε, αναπόφευκτα μετατρέπεται από ιστορικό υποκείμενο σε πολιτικό θεατή.
Και αυτός ακριβώς αυτός είναι ο πυρήνας μιας δημοκρατίας που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε "θεατή δημοκρατία" ή πιο λαϊκά δημοκρατίας της παθητικοποίησης και του καναπέ.
Γιατί, αν δεν υπάρχει «εμείς», δεν υπάρχει πολιτική.
Γιατί Πολιτική σημαίνει συλλογικότητα, σημαίνει κοινή ευθύνη, σημαίνει κοινό συμφέρον, κοινό μέλλον.
Αν όμως το έθνος είναι «ασυνεχές», η γλώσσα ασύνδετη, η παράδοση «κατασκευή», η επανάσταση προϊόν δυτικών ιδεών και όχι λαϊκής βούλησης, τότε εκπέμπεται το μήνυμα που λέει:
«Δεν υπάρχει πραγματικό εμείς. Υπάρχουν μόνο αφηγήσεις.
Άρα μην παίρνεις στα σοβαρά αυτή τη χώρα.»
Και αν δεν υπάρχει «εμείς», τότε η συλλογική δράση καταρρέει, η λαϊκή κυριαρχία γίνεται θεωρητική, η κοινωνία παύει να απαιτεί αλλαγή.
Γιατί ποιος θα αγωνιστεί για κάτι που του λένε ότι δεν υπάρχει πραγματικά;
Η κοινωνία χάνει το δικαίωμα να νιώθει ότι μπορεί να πατήσει στην ιστορία της για να αλλάξει το μέλλον. Κι όταν συμβεί αυτό,
έρχεται η μεγάλη παραίτηση. «Τίποτα δεν αλλάζει. Δεν έχουμε δική μας ιστορία. Άρα δεν έχουμε και δική μας δύναμη.»
Αυτό είναι το πολιτικό κενό μέσα στο οποίο εδραιώνεται η κλεπτοκρατική εξουσία.
Στη Δύση, ιδιαίτερα για την περιφέρεια του Καπιταλισμού, υπάρχει μια ισχυρή τάση όπου η ιστορική μνήμη αποδομείται, η συλλογικότητα αντικαθίσταται από ατομικότητα, η ταυτότητα γίνεται ρευστή και μη πολιτική, ο πολίτης μετατρέπεται σε «άτομο» και όχι σε μέλος του δήμου.
Και βέβαια, όταν ένα έθνος πάψει να πιστεύει ότι αποτελεί κοινή ιστορική συνέχεια, τότε παύει να έχει και κοινά κίνητρα,
κοινές ευθύνες, κοινή πολιτική βούληση.
Έτσι γεννιέται το κενό όπου η εξουσία κάνει ό,τι θέλει χωρίς κοινωνική αντίσταση. Αυτήν την αναχαίτιση είναι που θέλει να κάμψουν η "διεθνής των αγορών".
Συμπερασματικά, όταν αμφισβητείς τη συνέχεια ενός λαού, διευκολύνεις την εξουσία να τον χειραγωγεί. Γιατί ένας λαός χωρίς συνέχεια δεν έχει αυτοπεποίθηση, δεν έχει απαιτήσεις
δεν έχει πολιτική διεκδίκηση, δεν έχει δική του φωνή.
Και τότε το σύστημα -οποιοδήποτε σύστημα- μπορεί να του κάνει ό,τι θέλει. Να τον κυβερνά χωρίς νομιμοποίηση, να του επιβάλλει αφηγήματα, να του παρουσιάζει την αποδόμηση ως «πρόοδο», να τον κάνει να νιώθει μικρός και αναλώσιμος.
Ένας λαός που δεν πιστεύει ότι υπήρξε, δεν θα πιστέψει ποτέ ότι μπορεί να υπάρξει πολιτικά.
Και μ' αυτήν την έννοια αυτές οι θεωρήσεις συμβάλλουν στην απομάκρυνση της κοινωνίας από την πολιτική
Όχι επειδή οποισδήποτε ιστορικός, αλλά επειδή ένα ολόκληρο ρεύμα δυτικής σκέψης, που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα μέσω πανεπιστημίων, ελίτ και θεσμών, έχει σαν αποτέλεσμα να αποδυναμώνει τη συλλογική ταυτότητα, να αποπολιτικοποιεί την κοινωνία, να ενισχύει τον ρόλο των ντόπιων ελίτ και των αποικοκρατών και να παρουσιάζει ως “πρόοδο” την αποδυνάμωση του λαού.
Η αποικιοκρατία γεννήθηκε πάνω στην ιδέα ότι οι «άλλοι» δεν έχουν ιστορική συνέχεια.
Γιατί, αν ένας λαός θεωρηθεί «ασυνεχής», τότε παρουσιάζεται
ως ανώριμος, ως ανοργάνωτος, ως “κατασκευή”, ως «προϊόν ξένων επιρροών», άρα ως λαός που δεν μπορεί να αυτοκυβερνηθεί. Αυτό ακριβώς είναι το θεμέλιο της αποικιοκρατίας.
Και κάπως έτσι φτάσαμε στη σημερινή ελληνική τραγωδία. Μια κοινωνία που βιώνει αδικίες, αλλά δεν πιστεύει πια ότι μπορεί να τις διορθώσει.
Κι όμως, το Κίνημα των Τεμπών έρχεται να ανατρέψει ακριβώς αυτό, απαιτώντας να επαναφέρει την κοινωνία στο κέντρο της ιστορίας της.
Ο χρήστης Αντώνης Ανδρουλιδάκης είναι με το χρήστη Themis Tzimas.
"Τι όμορφη κουβέντα ανθρώπινη!"
έγραψε στα σχόλια ένας θεατής της εκπομπής και πραγματικά δεν θα μπορούσα να το πω καλύτερα.
Δείτε την...
Τα καημένα τα παιδιά μας!
Οι τόσο ακούραστοι εργάτες της Αγάπης!
Και τι δεν κάνουν καθημερινά γι' αυτήν!
Τα παιδιά μας.
Πρέπει να είναι φρόνιμα, επιμελή, προσεκτικά, ήσυχα, αποτελεσματικά, πειθαρχημένα, ταλαντούχα, έξυπνα, ίσως και όμορφα!
Τα παδιά μας.
Πρέπει να μην βαριούνται, να μην θυμώνουν, να μην κουράζονται εύκολα, να μην λένε όχι, να μην αντιδρούν, να σέβονται, να μην γκρινιάζουν, να μην διαμαρτύρονται, ίσως και να μην κλαίνε!
Τα παιδιά μας.
Και τι δεν κάνουν τα παιδιά μας για την αγάπη.
Τα παιδιά μας είναι οι χειρώνακτες της αγάπης στη γαλέρα της σύγχρονης οικογένειας.
Θα μας άξιζε κάποια στιγμή μια απεργία τους.
Ίσως τότε να καταλαβαίναμε καλύτερα.
Γιατί τα παιδιά μας δεν χρειάζεται να εργάζονται για την αγάπη.
Δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να κάνουν κάτι για την αγάπη.
Δεν είναι μισθός η αγάπη μας για τα παιδιά, δεν είναι αντιμισθία, ανταμοιβή ή επιβράβευση.
Είναι ένα δώρο που απλά τους χαρίζουμε.
Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΩΣ MANAGEMENT
ή π ώ ς χ ά ν ε τ α ι η Δ η μ ο κ ρ α τ ί α
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα -και όχι μόνο- παρακολουθούμε μια σιωπηρή αλλά βαθιά μεταμόρφωση. Η πολιτική παύει να είναι πολιτική και μετατρέπεται σε εταιρική διοίκηση.
Η χώρα δεν κυβερνάται ως κοινωνία, αλλά ως «επιχείρηση».
Τα νοσοκομεία, τα σχολεία, οι υποδομές δεν θεωρούνται δημόσιο αγαθό, αλλά «κόστος» ή «επενδυτικό προϊόν».
Το αποτέλεσμα είναι μια Δημοκρατία που έχει ακόμη τα σύμβολά της, αλλά έχει χάσει την ουσία της.
Γιατί η πολιτική δεν είναι excel. Δεν ειναι δείκτες απόδοσης.
Δεν είναι επικοινωνία κρίσεων.
Η πολιτική είναι σχέση ευθύνης, φροντίδας και δικαιοσύνης.
Κι όταν αυτή η σχέση αντικατασταθεί από λογικές αγοράς,
τότε η Δημοκρατία χάνει το νόημά της.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η χυδαιότητα, αυτή η αντικειμενικοποίηση του ανθρώπου, αυτή η μετατροπή του πολίτη σε «μετρήσιμη μονάδα» παρουσιάστηκε στην Ελλάδα ως εκσυγχρονισμός, ως «μοντερνισμός», ως «πρόοδος».
Μας είπε η Δύση -και οι εγχώριοι μιμητές της- ότι για να γίνουμε σύγχρονοι πρέπει να γίνουμε «αποτελεσματικοί».
Και για να γίνουμε αποτελεσματικοί πρέπει να διοικούμε τη χώρα σαν επιχείρηση, να σκεφτόμαστε σαν managers, να μετράμε τους ανθρώπους με δείκτες απόδοσης, να οργανώνουμε την εκπαίδευση με ανταγωνισμό, την κοινωνική πολιτική με κόστη, τη δημοκρατία με εικόνα.
Όλα στο όνομα του “efficiency”. Όλα στο όνομα μιας προόδου που δεν είχε μέσα της άνθρωπο, αλλά μόνο αριθμούς.
Έτσι εισήχθη η κουλτούρα όπου η φροντίδα θεωρήθηκε αδυναμία, η αλληλεγγύη αναποτελεσματικότητα, η δημοκρατία «γραφειοκρατικό εμπόδιο» και η δικαιοσύνη «θεσμική καθυστέρηση».
Κι έτσι, δήθεν εκσυγχρονιζόμενοι, καταλήξαμε πιο απάνθρωποι. Γιατί αυτό που μας πουλήθηκε ως «πρόοδος», ήταν στην πραγματικότητα ένα μοντέλο που ευνοεί τους ισχυρούς και γυμνώνει τους ευάλωτους.
Ένα μοντέλο που γυρίζει την κοινωνία προς τα πίσω, ντυμένο με λέξεις που υπόσχονται ότι την πηγαίνουν μπροστά.
Η Λογική του Management στην Πολιτική έθεσε ως πρωταρχικό στόχο την “αποδοτικότητα”, όχι η κοινωνική δικαιοσύνη
Στο management, επιτυχία σημαίνει δείκτες. Στην πολιτική σήμερα, επιτυχία σημαίνει αριθμούς: ρυθμούς ανάπτυξης, τουριστικά ρεκόρ, επενδυτικούς δείκτες.
Αλλά κανένας δείκτης δεν μετρά τη θλίψη, την ανασφάλεια, την αδικία, τη φτώχεια, το πένθος. Η πραγματική ζωή δεν χωράει σε dashboards.
Η Λογική του Management στην Πολιτική έκανε την εικόνα σημαντικότερη από την ουσία. Γιατί, όπως το management λατρεύει τα brands έτσι και η πολιτική σήμερα λατρεύει την επικοινωνία.
Αντί να επιλύει τα προβλήματα, η εξουσία τα «επικοινωνεί».
Αντί να λογοδοτεί, διαχειρίζεται εντυπώσεις. Αντί να ομολογεί ευθύνες, παράγει αφήγημα. Και βέβαια, η αλήθεια γίνεται προϊόν, όχι υποχρέωση.
Η Λογική του Management στην Πολιτική μετέτρεψε την κοινωνία σε αγορά.
Οι πολίτες γίνονται «στόχοι» που πρέπει να πειστούν.
Οι ομάδες ανθρώπων γίνονται «τμήματα αγοράς».
Η ψήφος γίνεται «καταναλωτική συμπεριφορά».
Η συλλογικότητα αποδομείται.
Και χωρίς συλλογικότητα δεν υπάρχει Δημοκρατία.
Η Λογική του Management στην Πολιτική μετατρέπει τον ηγέτη σε CEO, που μιλά με όρους management για «αποτελεσματικότητα», «επενδύσεις», «στόχους», «αποδοτικότητα του κράτους».
Αλλά ο ρόλος της πολιτικής δεν είναι να κάνει τη χώρα «ανταγωνιστική». Είναι να την κάνει δίκαιη.
Ως εκ τούτου η Λογική του Management στην Πολιτική αντικαθιστά τη συμμετοχή από την πειθάρχηση
Στο management, ο εργαζόμενος εκτελεί.
Στην πολιτική, ο πολίτης «πρέπει να προσαρμοστεί».
Η διαβούλευση γίνεται τυπική.
Οι αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς κοινωνική συναίνεση.
Η Δημοκρατία συρρικνώνεται σε διαχείριση.
Η Λογική του Management στην Πολιτική ιδιωτικοποιεί, επίσης, την παιδεία.
Όταν η πολιτική σκέφτεται ως management, η παιδεία γίνεται προϊόν. Η παιδεία είναι "εφόδια", προγράμματα που απευθύνονται στην «αγορά», σχολεία-βιτρίνες,
ιδιωτικές πρωτοβουλίες που λειτουργούν ως δείκτες κύρους,
αξιολογήσεις που πειθαρχούν αντί να βελτιώνουν.
Και τότε η παιδεία παύει να παράγει πολίτες και αρχίζει να παράγει executives «στελέχη».
Η Λογική του Management στην Πολιτική νοιάζεται για την ηρεμία, όχι για την αλήθεια.
Γιατί, το management θέλει «ομαλή λειτουργία».
Η εξουσία θέλει «ηρεμία».
Έτσι, ακόμη και το πένθος γίνεται «διαχείριση κρίσης», η οργή γίνεται «τοξικότητα» και το αίτημα για δικαιοσύνη γίνεται «υποκινούμενο».
Η κοινωνία δεν ακούγεται.
Αντιμετωπίζεται σαν πρόβλημα που πρέπει να ησυχάσει.
Συνεπώς, με το Management στην Πολιτική η πολιτική αποπολιτικοποιείται. Αυτή είναι η μεγάλη απώλεια.
Όταν η πολιτική λειτουργεί σαν εταιρεία, παύει να είναι πεδίο αξιών και γίνεται τεχνικό επάγγελμα.
Η πολιτική χάνει την ψυχή της, το όραμα, την ηθική, τη σύγκρουση ιδεών, την ευθύνη απέναντι στον άνθρωπο.
Η πολιτική εξουσία δεν λειτουργεί πια με πυξίδα την κοινωνική ανάγκη, αλλά με πυξίδα την κερδοφορία, όχι απαραίτητα οικονομική, αλλά πολιτική. Κερδοφορία επικοινωνίας, εξουσίας, δικτύων συμφερόντων.
Που σημαίνει πως η χώρα δεν κυβερνάται ως κοινότητα, αλλά ως σύστημα παραγωγής κέρδους για τους λίγους.
Που σημαίνει ότι ο πολίτης δεν αντιμετωπίζεται ως υποκείμενο δικαιωμάτων, αλλά ως «παραγωγική μονάδα» που πρέπει να είναι ήσυχη, αποτελεσματική, προβλέψιμη.
Και το χειρότερο, σημαίνει ότι η Δημοκρατία μετατρέπεται σε σκηνικό.
Σε μια βιτρίνα πίσω από την οποία λειτουργεί ένα μοντέλο εξουσίας που δεν είναι δημοκρατικό, όσο κι αν χρησιμοποιεί τη γλώσσα της δημοκρατίας.
Η μεγαλύτερη ομοιότητα ανάμεσα στο management και στην πολιτική του σήμερα είναι η πιο επικίνδυνη.
Και τα δύο νοιάζονται για την εικόνα της σταθερότητας,
και τα δύο φοβούνται την αλήθεια.
Αλλά μια κοινωνία δεν είναι επιχείρηση.
Δεν ζυγίζεται με κέρδη και ζημιές.
Δεν μετριέται με δείκτες απόδοσης.
Δεν λειτουργεί με branding.
Μια κοινωνία ζει από τη Δικαιοσύνη,
αναπνέει από τη Δημοκρατία,
και μεγαλώνει από την Παιδεία.
Κι όταν αυτά χαθούν,
η χώρα δεν γίνεται πιο «σύγχρονη».
Γίνεται πιο υπάκουη.
Και πιο ανυπεράσπιστη.
Η πολιτική πρέπει να ξαναθυμηθεί
ότι δεν υπάρχει για να διοικεί,
αλλά για να υπηρετεί.
ΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΛΟΙΠΟΝ;
Δυστυχώς, ιδιαίτερα εντός αυτού που λέμε Συλλογική Δύση, υπάρχουν χώρες που ζουν μέσα στην Ιστορία σαν να είναι θεατές.
Ακολουθούν, προσαρμόζονται, μιμούνται, περιμένουν από άλλους να τους δείξουν τον δρόμο.
Και, βέβαια, υπάρχουν και χώρες που κάνουν κάτι βαθύτερο, κάτι σπανιότερο. Παράγουν αυτόνομο ιστορικό νόημα. Δεν κινούνται επειδή τις σπρώχνει το περιβάλλον τους.
Κινούν οι ίδιες τον άξονα της δικής τους ύπαρξης. Δεν αντιγράφουν ξένα πολιτικά πρότυπα ούτε δανείζονται έτοιμες ταυτότητες.
Δημιουργούν δικές τους. Δεν στέκονται απλώς μέσα στον χρόνο, τον διαμορφώνουν.
Τέτοιες χώρες, παρά τις πιέσεις που υφίστανται, δεν είναι αντίγραφο άλλων.
Προσπαθούν, όσο το διεθνές σύστημα επιτρέπει, να είναι υποκείμενα της Ιστορίας. Δηλαδή με τη δική τους φωνή, τη δική τους βούληση και τη δική τους κατεύθυνση.
Κι εδώ ακριβώς είναι το κρίσιμο ερώτημα της εποχής μας.
Είμαστε, άραγε, μια χώρα που απλώς επιβιώνει μέσα στην Ιστορία ή είμαστε μια χώρα που μπορεί να τη δημιουργήσει;
Είμαστε μια χώρα που παράγει αυτόνομο ιστορικό νόημα, δηλαδή, αποφασίζει η ίδια πώς αντιλαμβάνεται τον εαυτό της,
διαμορφώνει η ίδια τις αξίες που τη διέπουν, ορίζει μόνη της τη θέση της στον κόσμο, έχει προσανατολισμό που δεν προκύπτει από επιβολή εξωτερικών δυνάμεων ή είμαστε μια χώρα που δανείζεται διαρκώς ξένα σχήματα, μοντέλα και αφηγήσεις;
Με άλλα λόγια είμαστε μια χώρα που «προσαρμόζεται» ή μια χώρα που «ορίζει τον εαυτό της».
Είμαστε μια χώρα με αυτόνομο ιστορικό νόημα, δηλαδή με έναν ανεξάρτητο τρόπο να αντιλαμβάνεται το παρόν και να σχεδιάζει το μέλλον ή μήπως όχι;
Και πιο συγκεκριμένα. Είμαστε μια χώρα με τη δική της ηθική και πολιτική αφήγηση; Που πάει να πει είμαστε μια χώρα με
συλλογικό όραμα και όχι μόνο οικονομικούς στόχους, με πολιτικό ήθος και όχι μια απλή διαχείριση εξουσίας, με κοινή κουλτούρα για το τι είναι δίκαιο, με μια πολιτισμική ταυτότητα που ανανεώνεται, με μια παιδεία που παράγει συνείδηση και όχι μόνο δεξιότητες;
Είμαστε μια χώρα που δεν αρκείται στη μίμηση ξένων προτύπων.
Είμαστε μια χώρα που παράγει εγχώρια πολιτική σκέψη και εγχώρια πολιτισμική πρόταση;
Ή μήπως είμαστε μια χώρα που ζει με “δανεική ιστορία”; Με
δανεικές ιδεολογίες, με δανεικές λύσεις, δανεικές συνταγές, δανεικές πολιτικές, δανεική οικονομική κατεύθυνση;
Είμαστε, άραγε, μια χώρα με δικιά της πυξίδα, μια χώρα παράγει ιδέες αντί να εισάγει μόνο, μια χώρα που δημιουργεί πολιτισμό και όχι μόνο να καταναλώνει, μια χώρα που αναπτύσσει πολιτικούς θεσμούς με βάση τις δικές της ανάγκες ή όχι;
Κι ακόμη, είμαστε μια κοινωνία με εσωτερική ενότητα και εσωτερική κίνηση, μια χώρα που οι πολίτες έχουν κοινό προσανατολισμό, υπάρχει πίστη σε ένα συλλογικό σκοπό, μια κοινωνία που δεν είναι θραυσματική αλλά συνδεδεμένη;
Είμαστε μια χώρα που υπάρχει εμπιστοσύνη ότι ο λαός μπορεί να αλλάξει το πεπρωμένο του;
Μήπως είμαστε μια κοινωνία που απλά παρασύρεται από γεγονότα ή είμαστε μια κοινωνία που δημιουργεί γεγονότα;
Και γιατί έχει σημασία αυτό;
Γιατί μια χώρα που δεν παράγει αυτόνομο νόημα, εξαρτάται συνεχώς από ξένους, δεν έχει πολιτικό βάθος, δεν αντέχει κρίσεις,
αναλώνεται σε εσωτερικούς καυγάδες, χάνει τη νεολαία της,
παγιδεύεται στην ανακύκλωση του παρελθόντος.
Ενώ, αντίθετα, μια χώρα που παράγει ιστορικό νόημα εμπνέει,
ελκύει, ενώνει, δημιουργεί, αντέχει.
Γιατί μια χώρα που παράγει αυτόνομο ιστορικό νόημα, δεν αποτελεί ουρά της Ιστορίας, αλλά δημιουργό της.
Μια χώρα που παράγει αυτόνομο ιστορικό νόημα, δεν ζει με δανεικές αφηγήσεις, αλλά γράφει τις δικές της.
Σε μια χώρα που παράγει αυτόνομο ιστορικό νόημα ο λαός δεν είναι θεατής, αλλά πρωταγωνιστής και συντάκτης του μέλλοντός του.
Τι είμαστε λοιπόν;
Και κυρίως, τι θέλουμε να είμαστε γαμώτο;
