Ο Ντόναλντ Τραμπ ανεβαίνει και πάλι στο βήμα του ΟΗΕ με το ίδιο τελετουργικό της πολιτικής κακόηχης ρητορικής, φέρνοντας μαζί του το εσώτερο φάντασμα του αμερικανικού εαυτού του: μια βενθική μορφή του ιμπεριαλισμού χωρίς κουλτούρα, χωρίς αισθητική, χωρίς ιστορική συνείδηση, αλλά με ανακλαστικά εμπόρου κηροπηγίων που ανατινάζει την αγορά για να αποκτήσει ισχύ στη διαπραγμάτευση. Η ομιλία του —αν αυτό το σκηνικό κραυγής μπορεί να ονομαστεί «ομιλία»— δεν είναι τίποτε άλλο από μια συντονισμένη απόπειρα αχρήστευσης του δημόσιου λόγου ως δυνατότητας αναστοχασμού. Ό,τι επιχείρησε η Ρώμη με το Κολοσσαίο, το επιχειρεί ο Τραμπ με τα στατιστικά του μίσους και τα αναφώνηματά του: ένα νέο σώμα θεάματος, ένας θίασος αυτοθαυμαζόμενης παρακμής.
Η ειρωνεία όμως, όπως πάντα, περισσεύει — και στέκεται εκεί που το γελοίο συναντά το υποδόρια τραγικό. Ο Τραμπ, που προ ημερών δήλωνε «δικαιούμαι το Νόμπελ Ειρήνης αλλά δεν θα μου το δώσουν γιατί δεν είμαι αριστερός», αποδεικνύει ότι ο κόσμος δεν είναι μια σκηνή ανταμοιβής, αλλά μια παρατεταμένη στιγμή κακοποίησης της ίδιας της σκέψης. Το ότι η ειρήνη μπορεί να συνδεθεί με έναν πρόεδρο που απειλούσε με «καταστροφή της Βόρειας Κορέας», που αποχώρησε από τη Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα, που νομιμοποίησε τις πιο ακραίες παραλλαγές της ένοπλης αστυνομικής βίας στο εσωτερικό και της ένοπλης εξωτερικής διπλωματίας στο διεθνές επίπεδο — αυτό και μόνο δείχνει το εύρος του αξιακού εκτροχιασμού. Δεν είναι ότι «είναι ακραίος»· είναι ότι έχει διαβρώσει το νόημα του λόγου. Το βραβείο ειρήνης, σ’ αυτή την αντίληψη, δεν είναι έπαινος πράξης, αλλά τρόπαιο επιβολής. Ένας εκφυλισμένος μηχανισμός επιβεβαίωσης του εαυτού. Ένα branding για τους εμπόρους της μετα-αλήθειας.
Κι έπειτα, το κρεσέντο της ρητορικής του: η πράσινη μετάβαση — λέει — είναι «μια απάτη». Εδώ δεν έχουμε απλώς τον θρίαμβο του πετρελαϊκού ιδεολογήματος. Έχουμε την κατάρρευση του μέλλοντος ως ιδέα. Η οικολογική ανησυχία, η ανάγκη απανθρακοποίησης, η στρατηγική της διαγενεακής επιβίωσης, όλα αναγιγνώσκονται ως «επιβολή αριστερών ελίτ». Για τον Τραμπ, ο πλανήτης δεν είναι τόπος διαβίωσης, αλλά απόθεμα εξόρυξης. Δεν υπάρχει το κοινό σπίτι — υπάρχει μόνο το σπίτι του Trump Organization. Η Γη δεν έχει δικαιώματα, έχει μόνο ιδιοκτήτες. Ο φυσικός κόσμος μετατρέπεται σε εχθρική ιδεολογία. Ένα τοπίο προς εκμετάλλευση, όχι προς συγκατοίκηση.
Η πολιτική του Τραμπ δεν είναι μόνο κυνισμός. Είναι ένα μεταφυσικό project βίας απέναντι στην έννοια του συλλογικού. Ο ίδιος δεν αρνείται απλώς την επιστήμη, αρνείται τον Χρόνο, αρνείται το Μέλλον, αρνείται ότι η ανθρώπινη ιστορία δεν του ανήκει. Δεν υπάρχει κόσμος μετά από αυτόν — υπάρχει μόνο η τηλεοπτική προβολή του εαυτού του ως τελικής μορφής. Γι’ αυτό και επιτίθεται σε κάθε τι που επιτελεί διαρκώς τον εαυτό του: μετανάστες, διεθνείς θεσμοί, περιβαλλοντική πολιτική, διπλωματία, κλίμα, κοινωνικά κινήματα. Για τον Τραμπ, αυτά είναι φαινόμενα υπερβολής — παραφωνίες στην αφήγηση της απόλυτης κυριαρχίας. Ενοχλητικές σκιές σε μια αυτιστική συνείδηση.
Αν ο Χέγκελ έλεγε ότι η ιστορία είναι η πρόοδος της συνείδησης προς την ελευθερία, τότε ο Τραμπ είναι το παράδειγμα του τι συμβαίνει όταν η ιστορία πάσχει από αμνησία. Όταν η ελευθερία μεταφράζεται ως άδεια άρνησης της ευθύνης, της συνέπειας, της σχέσης. Η πολιτική του είναι πολιτική μιας αέναης ιδιοκτησίας — του έθνους, του περιβάλλοντος, της αλήθειας. Όποιος αμφισβητεί, είναι εχθρός, όποιος ζητά συμπερίληψη, είναι υπονομευτής, όποιος ζητά ισότητα, είναι κομμουνιστής. Ένα ολόκληρο σύμπαν παρανοϊκής ιδιοτέλειας — μεταμφιεσμένο σε πατριωτισμό.
Η επιθετικότητα του Τραμπ δεν είναι πολιτική στρατηγική. Είναι υπαρξιακή αμηχανία μπροστά στην απώλεια της απόλυτης ισχύος. Η απειλή που νιώθει είναι η απειλή του μέλλοντος που δεν θα είναι φτιαγμένο στην εικόνα του. Κι έτσι, ο κόσμος γίνεται μια προβολή εχθρών: οι μετανάστες «εισβάλλουν», οι ακτιβιστές «σαμποτάρουν», οι επιστήμονες «κατασκευάζουν». Η αλήθεια είναι ένα προνόμιο ιδιοκτησίας — όχι ένας καρπός συλλογικής αναζήτησης.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από έναν πολιτικό που πιστεύει ότι είναι το τέλος της ιστορίας.
Ο Τραμπ
δεν είναι μια παροδική ανωμαλία.
δεν είναι μια παροδική ανωμαλία.
Ένα σύμπτωμα που πρέπει να διαγνωστεί, όχι να ανακυκλωθεί. Η κοινωνία του θεάματος δεν αντέχει την αλήθεια, την αντικαθιστά με εικόνα. Αλλά η εικόνα του Τραμπ είναι πια καθαρή: ένας γκροτέσκος μιμητής μεγαλείου, που απέμεινε να διεκδικεί βραβεία για πράξεις που ποτέ δεν συνέβησαν, ενώ ο πλανήτης, σιωπηλά, χάνει το οξυγόνο του.

