ΠΟΝΤΙΟΙ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ: Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΤΙΜΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΘΕΜΕΛΙΑΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Ανέτρεξα σε κοινοποιήσεις εκδηλώσεων μνήμης της 19^ης Μαΐου που πραγματοποιήθηκαν. Δυστυχώς παρατήρησα σημαντική απουσία αναφορών στον γεννήτορα καθιέρωσης αυτής της ημέρας.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης με την πρότασή του, που τελικά αποδέχτηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1994 και ψηφίστηκε ομόφωνα από την Ελληνική Βουλή: έβγαλε τους Πόντιους από την μονοκαλλιέργεια του χορού και τους τοποθέτησε στον κόσμο ως ιστορικό υποκείμενο. Η φωνή, η μαρτυρία, η αντίσταση στην λήθη τον έφερε υπερασπιστή της μνήμης, του ανθρώπινου αυτοσεβασμού, της αξιοπρέπειας. Αυτά τα εισαγωγικά παιδείας και της ηθικής υπόστασης. Όσοι υποτίμησαν ή εργάστηκαν για την κατάργηση της 19^ης Μαΐου, πραιτοριανοί, χωροφύλακες της μνήμης, στρατολογημένοι ή βλακώδεις διανοούμενοι της «αριστεράς», νεοεθνικόφρονες στο περιφερειακό δορυφορικό κράτος, ήρθαν απέναντι στον ατομικό και συλλογικό αυτοσεβασμό, πήγαν ενάντια στην αντίληψη των δικαιωμάτων των νεκρών. Με αυτές τις ηθικές αφετηρίες ξεκίνησε ο Μ. Χ. την διεκδίκηση αναγνώρισης της γενοκτονίας και δικαίωση από την διεθνή κοινότητα.

Η διαδικασία επικύρωσης θεσμικά της 19^ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης είχε πολλά βήματα. Το 1998 στην Επιτροπή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα έκανε την πρώτη παρέμβασή της η γνωστή διεθνώς αγωνίστρια των δικαιωμάτων των λαών Ελβετίδα Βερένα Γκραφ, εκπροσωπώντας την  LIDLIP (Διεθνή ένωση για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών, ιστορική διεθνούς κύρους μη κυβερνητική οργάνωση αναγνωρισμένη στο υψηλότερο επίπεδο από τον ΟΗΕ και με μόνιμο εκπρόσωπο στον Διεθνή Οργανισμό). Ακολούθησαν επόμενη το 2002, παρεμβάσεις του Βέλγου διανοούμενου Φρανσουά Χουτάρ και στην έδρα του ΟΗΕ από την Β. Γκραφ με παρούσα και Τουρκική αντιπροσωπεία.

Ανταπόδοση αυτού του αγώνα ήταν να τον ψηφίσουν ελάχιστοι Πόντιοι στις εκλογές του 2000 και Ευρωεκλογές το 2004. Όμως η πολιτική του αγρύπνια δεν καθυστέρησε τον αγώνα του, γιατί το Ποντιακό δεν είχε κλείσει, δεν ήταν ιστορία, ήταν ένα σύγχρονο, στην μορφή του Εθνικό ζήτημα με περιφερειακές και διεθνείς προεκτάσεις. Για μια ανθρωπιστική συνέχεια στην περιοχή, χωρίς γενοκτονίες, βαρβαρότητες, για την αναθεώρηση του ιδεολογικού εποικοδομήματος του Τουρκικού ρατσισμού, μια άλλη αποκαθαρμένη πολιτιστική ταυτότητα.

Οι Πόντιοι έχουν μεγάλα ιστορικά αποθέματα αξιακής ισχύος. Έχουν τον Στράβωνα, τον Διογένη. Το πρώτο διάταγμα παγκόσμια απαγόρευσης βασανιστηρίων ήταν Πόντιου Αυτοκράτορα. Ο Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος είχε μιλήσει στην Νυρεμβέργη για τα δικαιώματα των λαών και τον Αύγουστο του 1463 εξέδωσε πρώτη αντιρατσιστική εγκύκλιο που καταργούσε οποιαδήποτε διάκριση σε βάρος Ισραηλιτών στην Ενετική Πολιτεία. Την φωτιά του ΄21 άναψαν οι Υψηλάντηδες.

Οι Πόντιοι έχουν κρατήσει σταθερή μια γραμμή ηθικής άμυνας και δημιουργίας. Δεν μπορούν να αποφύγουν, ωστόσο, την αναγνώριση και της «ενεστώσας» ιστορίας. Τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, αυτόν που οδήγησε στην μετάβαση από την 70χρονη αφωνία μετά τον βιολογικό ακρωτηριασμό, στην πρότασή του για την καθιέρωση της 19^ης Μαΐου ως νέα διαδρομή πνευματικής απελευθέρωσης. Κάθε απουσία αναφοράς στο δημιουργό μιας νέας πορείας του Ποντιακού θέτει ζητήματα σεβασμού σε αυτόν που τους τίμησε με τον ανυπέρβλητο ηθικό τρόπο.

Γρηγόρης Κλαδούχος – Ξυλόκαστρο – 20 Μαΐου 2025