ΦΩΤΗΣ ΤΕΡΖΑΚΗΣ, «CONFUSION WILL BE MY EPITAPH»: ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΜΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗΣ ΔΙΕΤΙΑΣ
*
Συμπληρώνονται σύντομα τρία χρόνια ἀπ’ ὅταν ὁ ἰὸς Sars-CoV-2, γνωστὸς πλέον σὲ ὅλους μας ὑπὸ τὴν κωδικὴ ὀνομασία Covid-19, ξεκίνησε τὸ πάνδημο ταξίδι του ἀνὰ τὴν ὑφήλιο. Πέραν τοῦ προφανοῦς ὑγειονομικοῦ ζητήματος ποὺ αὐτὸς προκάλεσε, μεταδιδόμενος ραγδαῖα σὲ κάθε ἤπειρο μέσα σὲ λίγο καιρό, ὑπῆρξαν ὁρισμένες “παράπλευρες“ —ὅπως εἴθισται νὰ χαρακτηρίζονται— ἐπιπτώσεις σὲ ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα: ὑποχρεωτικοὶ ἐγκλεισμοί, διαχωρισμοὶ βάσει τῆς ἐμβολιαστικῆς κίνησης μὲ κυρώσεις σὲ βαθμὸ διαπόμπευσης γιὰ τοὺς μη-ἐμβολιασθέντες, πάγωμα κάθε δραστηριότητας (ἐπαγγελματικῆς, ἐκπαιδευτικῆς, ψυχαγωγικῆς κ.λπ.) καὶ ἀναπόφευκτα μιὰ διαφαινόμενη οἰκονομικὴ κατάρρευση σὲ συνδυασμὸ καὶ μὲ ἄλλα γεγονότα τῆς πρόσφατης περιόδου (βλ. ρωσσο-ουκρανικὸς πόλεμος).
Ὁ Φώτης Τερζάκης, γνωστὸς γιὰ τὸ ἔργο του στὸν χῶρο τῆς φιλοσοφικῆς μελέτης καὶ ἰδιαίτερα στὴν κριτικὴ τῶν ἰδεῶν τῆς πολιτικῆς φιλοσοφίας, τοποθετήθηκε εὐθέως ἀπέναντι στὰ ἔκδοχα τοῦ κορωνοϊοῦ μὲ πολυάριθμες παρεμβάσεις σὲ περιοδικά, ἱστοτόπους καὶ ἐφημερίδες, διερευνῶντας τόσο σὲ φιλοσοφικὸ ὅσο καὶ σὲ πρακτικὸ ἐπίπεδο ὅλα ἐκεῖνα τὰ ζητήματα ποὺ μεταλλάσσουν τελικὰ τὴν ἰατρικὴ σὲ ἕνα ζήτημα πολιτικό, μὲ ὅλες τὶς ἐπιπτώσεις ποὺ ἡ μετάλλαξη αὐτὴ ἐνδέχεται νὰ ἐπιφέρει ‒ καὶ τελικά, ὅπως φαίνεται πλέον, μπορεῖ νὰ ἐπιφέρει. Μὲ ἀφορμὴ καί τὸ πρόσφατο βιβλίο του Ἰατρική / Πολιτική. Μιὰ ἀνθρωπολογικὴ-φιλοσοφικὴ ματιὰ στὶς ἀντιμαχόμενες θεραπευτικὲς προσεγγίσεις στὸν σύγχρονο κόσμο (Ἀλήστου Μνήμης: Ἀθήνα 2021), συζητᾶμε παρακάτω γι’ αὐτὰ τὰ ζητήματα.
~.~
— «Εἶναι δυνατὸν μιὰ ἐπιδημία γρίπης, ὁσοδήποτε σοβαρή, νὰ ἀλλάξει τὸ παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικὸ καθεστῶς ‒ ὅσο δὲν τὸ ἄλλαξαν φοβερὲς θεομηνίες ὅπως ἡ πανώλη καὶ ἡ χολέρα στὸ παρελθόν, κι ἐξακολουθητικὲς μάστιγες ὅπως ἡ ἐλονοσία καὶ ἡ φυματίωση γιὰ τὶς ὁποῖες ἡ ἀνθρωπότητα πληρώνει ἀκόμα τίμημα ἐκατομμυρίων θυμάτων κάθε χρόνο; Αὐτὸ εἶναι τὸ ἐρώτημα ποὺ θὰ ἔπρεπε πρὶν ἀπ’ ὁτιδήποτε ἄλλο νὰ θέσουμε τούτη τὴ στιγμή· καὶ ὅμως ἡ κοινὴ λογικὴ μοιάζει νὰ ἔχει ἀδιανόητα παγώσει… Ἂν τὸ θέταμε, ἐν πάσῃ περιπτώσει θὰ γινόταν ἀμέσως ἀντιληπτὴ μιὰ παράλογη ἀναντιστοιχία τῆς πολιτικῆς ἀντιμετώπισης μὲ τὰ “σκληρὰ” ἐπιδημιολογικὰ δεδομένα· καὶ τότε μόνο μία ἐξήγηση θὰ ἔμενε: ὅτι οἱ ἀλλαγὲς αὐτὲς ἔχουν ἄλλα αἴτια, ὅτι ἦταν ἐνδεχομένως δρομολογημένες νωρίτερα καὶ ὅτι ἡ ἐμφάνιση μιᾶς ἐπιδημίας —συμπτωματικὰ τοῦ λεγόμενου Sars–CoV-2, ὅπως οἱασδήποτε ἄλλης ἴωσης αὐτῆς τῆς τάξεως, τοῦ εἴδους ποὺ ἐπανειλημμένα εἴχαμε τὰ πρόσφατα χρόνια— ἦταν ἡ ἀναμενόμενη πρόφαση γιὰ νὰ ἐφαρμοστοῦν ἢ νὰ ἐπιταχυνθοῦν».
Ἔτσι ξεκινᾶ τὸ «Εἰσαγωγικὸ σημείωμά» σου στὸ βιβλίο David Cayley, Ἐρωτήματα γιὰ τὴν τρέχουσα πανδημία ὑπὸ τὴ θεώρηση τοῦ Ἰβὰν Ἴλλιτς. Πανδημικὲς Ἀποκαλύψεις (Ἀλήστου Μνήμης: Ἀθήνα 2021). Ἔχοντας πλέον ἀποδεχθεῖ —ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος— ὅτι πολλὲς ἐπιπτώσεις τοῦ κορωνοϊοῦ σὲ κοινωνικὸ ἐπίπεδο ἐντάσσονται σὲ ἕνα εὐρύτερο modus operandi τοῦ μεγαλύτερου τμήματος τοῦ πολιτικοῦ κόσμου, ποῦ θὰ τοποθετοῦσες σήμερα τὸ κέντρο τῆς συζήτησης;
Φ.Τ.: Εἶναι δύσκολο νὰ βρεῖ κάποιος λόγια νὰ περιγράψει τὸν πολιτικὸ ἐφιάλτη ποὺ ζήσαμε τούτη τὴ διετία, Θανάση, ἐπειδὴ δὲν μοιάζει μὲ τίποτε ἀπ’ ὅσα γνωρίσαμε στὸ πρόσφατο παρελθόν· ἀλλὰ καὶ γιὰ τὸν ἐπιπλέον λόγο ὅτι ποτὲ δὲν εἴχαμε φτάσει σὲ τέτοιον βαθμὸ διαστροφῆς τῶν ἐννοιῶν, καταστροφῆς τῶν σημασιῶν καὶ σφαγῆς τῶν νοημάτων, ποὺ ἀχρηστεύει ἐκ προοιμίου κάθε ἀπόπειρα ἐπιχειρηματολογίας καὶ ὠθεῖ ἀπευθείας στὴν παράκρουση. Ἂς ἐπιχειρήσουμε κατ’ ἀρχὰς νὰ συνοψίσουμε ὅσο τὸ δυνατὸν πιὸ ψύχραιμα, βῆμα-βῆμα, τοὺς κρίκους τῆς ἁλυσίδας ποὺ μᾶς ἔφερε στὸ τοπίο καταστροφῆς ὅπου στεκόμαστε τώρα. Σὲ πρώτη φάση ὀργανώθηκε ἀπὸ κυβερνήσεις καὶ διεθνεῖς ὀργανισμοὺς μιὰ ἐκστρατεία ὑγειονομικῆς τρομοκράτησης τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ: Μαζικὰ Μέσα, ἁρμόδιοι φορεῖς καὶ δοτὲς «ἐπιτροπὲς ἐπιστημόνων» προσπάθησαν νὰ μᾶς κάνουν νὰ πιστέψουμε πὼς βρισκόμαστε μπροστὰ σὲ μία ἀπὸ τὶς πιὸ θανατηφόρες ἐπιδημίες στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Καὶ γιὰ νὰ γίνει αὐτὸ χρειάζονταν νεκροί. Ὣς ἕνα σημεῖο σκηνοθετήθηκαν (ὅπως στὴν περίπτωση ποὺ ἔλαβε μεγάλη δημοσιότητα στὴν Ἰταλία, ὅταν κινηματογραφημένη πομπὴ μὲ φέρετρα πνιγμένων μεταναστῶν ἀπὸ τὴ Λαμπεντούζα προβλήθηκαν ὡς εἰκόνα «θυμάτων τοῦ κορωνοϊοῦ»)· πέραν αὐτοῦ ὅμως ἔπρεπε νὰ ὑπάρξουν ἀληθινοὶ νεκροὶ γιὰ νὰ ἐμπεδωθεῖ ὁ τρόμος, καὶ γρήγορα τὸ ἰατρικὸ σύστημα βοήθησε σ’ αὐτό: καθὼς ὁ πανικὸς ἔκανε τοὺς ἀνθρώπους νὰ συρρέουν μαζικὰ στὰ νοσοκομεῖα μὲ τὰ πρῶτα συμπτώματα κοινῆς γρίπης, τὰ νοσοκομεῖα, ἀποδυναμωμένα ἤδη ἀπὸ δεκαετίες νεοφιλελεύθερων περικοπῶν στὶς «δαπάνες ὑγείας», κατέρρευσαν. Τὸ ἐξαντλημένο προσωπικό, πανικόβλητο καὶ τὸ ἴδιο, οὔτε ἔφτανε γιὰ νὰ χειριστεῖ τὶς περιπτώσεις ἀνάλογα μὲ τὴ σοβαρότητά τους οὔτε εἶχε τὴν ψυχραιμία ἢ τὶς γνώσεις γιὰ νὰ τὶς ἀντιμετωπίσει ὀρθολογικά. Ἐπιπλέον, δὲν εἶχε οὔτε τὴν ἄδεια νὰ τὸ κάνει: ὑπῆρξαν ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ «ἄνωθεν πρωτόκολλα» γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν διαγνωσμένων μὲ Covid ἀσθενῶν, καὶ αὐτὰ ἀποδείχθηκαν ἀληθινὰ πρωτόκολλα θανάτου. Οἱ ἄνθρωποι ἔμπαιναν στὰ νοσοκομεῖα μὲ μιὰ γρίπη ποὺ στὴ χειρότερη περίπτωση εἶχε ἐξελιχθεῖ σὲ πνευμονία, κρατιοῦνταν ἐκεῖ σὲ συνθῆκες αὐστηρῆς ἀπομόνωση κι ἐγκατάλειψης καὶ εἴτε ἐξαντλοῦνταν μέχρι θανάτου ἀπὸ τὴν κακουχία καὶ τὴν ἀσιτία εἴτε, στὶς περισσότερες περιπτώσεις, θεραπεύονταν μὲν μὲ μιὰ στοιχειώδη ἀντιβίωση εἴτε ἀπὸ μόνοι τους ἀλλὰ ἐν συνεχείᾳ, στὴν κατάσταση τῆς ἐπιβεβλημένης ἀποδυνάμωσης, τοὺς θέριζαν οἱ νοσοκομειακὲς λοιμώξεις. Ἐναλλακτικά, εἰσάγονταν ἆρον-ἆρον στὶς ἐντατικὲς καὶ διασωληνώνονταν, συχνὰ ἀπὸ ἀναρμόδιο προσωπικό, μὲ ἐλάχιστες πιθανότητες νὰ βγοῦν ζωντανοί. Καί, τονίζω, ὅποιος ὑγειονομικὸς ἤθελε νὰ χρησιμοποιήσει μιὰ διαφορετικὴ στρατηγικὴ ἀντιμετώπισης ἀπειλοῦνταν εὐθέως μὲ ποινικὲς κυρώσεις.
Τὸ θανατικὸ ἄρχισε νὰ γίνεται ἔτσι αὐτοεκπληρούμενη προφητεία. Ὅλο αὐτὸ συνοδεύτηκε ἀπὸ στρατηγικὲς βιασμοῦ τῆς πραγματικότητας καὶ τῶν ἐννοιῶν μέσω τῶν ὁποίων εἴχαμε μάθει ὣς τώρα νὰ τὴν κατανοοῦμε. Ἀναπόσπαστο μέρος τῆς κρατικῆς τρομοκρατίας ἦταν ἡ καθημερινὴ ἀναγγελία ἀριθμῶν «κρουσμάτων». Γιὰ ν’ ἀκούγονται ὅμως αὐτοὶ οἱ ἀριθμοὶ ὑπέρογκοι ἔπρεπε προηγουμένως νὰ τροποποιηθεῖ ἡ ἔννοια τοῦ «κρούσματος». Κροῦσμα ὣς τώρα λέγαμε τὸ περιστατικὸ μιᾶς νόσου ἐκδηλωμένης μὲ ἀναγνωρίσιμα συμπτώματα· γιὰ τὴν περίσταση ὅμως χαλκεύθηκε ἡ ὀξύμωρη ἔννοια τοῦ «ἀσυμπτωματικοῦ κρούσματος»: περιπτώσεις ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν βρεθεῖ ἁπλῶς «θετικοὶ» στὸν συγκεκριμένο ἰὸ βάσει ἑνὸς διαγνωστικοῦ τέστ. Μὲ αὐτὴ τὴν ἔννοια, βέβαια, εἴμαστε ὅλοι «ἀσυμπτωματικὰ κρούσματα» σὲ χιλιάδες ἰοὺς μὲ τοὺς ὁποίους φυσιολογικὰ συμβιώνουμε ‒ ἀρκεῖ νὰ φτιάξουμε ἕνα ἁρμόδιο τὲστ γιὰ νὰ τοὺς ἀνιχνεύσει! Γιὰ νὰ ἀποδώσει αὐτὸ τὸ στρατήγημα, σὲ κάθε περίπτωση, ἀπαραίτητη προϋπόθεση ἦταν ἕνα τὲστ ποὺ νὰ λειτουργεῖ σὰν διαγνωστικὸ μαντεῖο, καὶ τὸν ρόλο αὐτὸ ἐκλήθη νὰ παίξει τὸ λεγόμενο PCR test (τὸ ὁποῖο, σύμφωνα μὲ τὸν ἴδιο τὸν κατασκευαστή του, δὲν εἶχε φτιαχτεῖ γι’ αὐτὸν τὸν σκοπό). Τὸ συγκεκριμένο τὲστ εἶχε —καὶ ἔχει— δύο κυρίως ἐλαττώματα: πρῶτον, ὅτι ἀνιχνεύει ἀδιακρίτως καὶ ἄλλους ἰούς, πέραν τοῦ ἐμμονικὰ ζητούμενου Sars-CoV-2· καὶ δεύτερον, ὅτι ἔχει περιορισμένη ἀξιοπιστία ποὺ κυμαίνεται τεραστίως ἀνάλογα μὲ τοὺς κύκλους στοὺς ὁποίους ἐκτελεῖται: ἂν στοὺς 25 κύκλους ἡ ἀξιοπιστία του ὑπολογίζεται στὸ περίπου 70%, στοὺς 35 κύκλους πέφτει μόλις στὸ 5% ‒ καὶ συνήθιζαν νὰ τὸ κάνουν στοὺς 40 καὶ πλέον κύκλους! Τὸ ἑπόμενο βῆμα σὲ αὐτὴ τὴ μεθόδευση ἦταν νὰ καταγράφουν ὡς «θάνατο ἀπὸ Covid» ὁποιονδήποτε πέθαινε ἀπὸ οἱαδήποτε αἰτία, ἐφόσον κάποια στιγμὴ εἶχε παρουσιάσει ἕνα θετικὸ τέτοιο «διαγνωστικὸ» τέστ. Κι ἐφόσον αὐτὰ τὰ τὲστ λειτουργοῦσαν μὲ τοὺς τρόπους ποὺ εἶπα ὡς μηχανὲς παραγωγῆς «κρουσμάτων», εἶναι εὐνόητο ὅτι, αὐξάνοντας τὸν ἀριθμὸ τῶν τέστ, αὔξαναν κατὰ βούλησιν τοὺς ἀριθμοὺς τῶν ἀνακοινώσιμων «κρουσμάτων»!
Τέλος, σὲ αὐτὴ τὴ μεθόδευση προστέθηκε ἕνα ἐπιπλέον στρατήγημα: ἡ δημιουργία στατιστικῶν μοντέλων ποὺ προέβλεπαν γεωμετρικὴ αὔξηση τῶν «κρουσμάτων» καὶ τῶν δυνητικῶν θανάτων σὲ προσεχῆ χρόνο ‒ τὰ ὁποῖα ἐν συνεχείᾳ ἐκλάμβαναν ὡς ἐμπειρικὰ δεδομένα γιὰ τὴ χάραξη προληπτικῶν πολιτικῶν.
— Στὴν οὐσία, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε ὅτι ἕνα ὑγειονομικὸ ἐν προκειμένῳ ζήτημα ἐνδύθηκε μὲ ἔξωθεν σκοπιμότητες μὲ στόχο ἀφ’ ἑνὸς τὴ συγκάλυψη τῶν συστημικῶν ἀνεπαρκειῶν (στὴν ὑγεία καὶ ἀλλοῦ) καὶ ἀφ’ ἑτέρου τὴν κατατρομοκράτηση τοῦ λαοῦ μέσω πρακτικῶν ποὺ ἐκ τοῦ ἀποτελέσματος κρίθηκαν περιττὲς ἕως ἀναποτελεσματικές;
Φ.Τ.: Κάτι παραπάνω… Τὸ τερατῶδες αὐτῆς ὅλης τῆς σκηνοθεσίας ἦταν ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ἐμφανὲς σὲ ὅποιον κοίταζε μὲ ἀπροκατάληπτο μάτι, καὶ ἦταν ἀδύνατον νὰ μὴν προκαλέσει τεράστια ἐρωτηματικὰ γιὰ τὴν πολιτικὴ σκοπιμότητα μιᾶς τέτοιας μεθόδευσης. Πολλοὶ ἔντιμοι ἐπιστήμονες μάλιστα ἀντέδρασαν κι ἐξέφρασαν δημοσίως τὶς ἐπιφυλάξεις τους γιὰ τὴ διαδιδόμενη εἰκόνα (ἕνας ἀπ’ αὐτοὺς ἦταν ἐπὶ παραδείγματι ὁ Γιάννης Ἰωαννίδης στὴν Ἑλλάδα). Ἡ διαφωνία ὅμως φιμώθηκε βάναυσα καὶ στήθηκε ἕνας ἐξίσου πρωτοφανὴς μηχανισμὸς ἐξόντωσης τοῦ ὁποιουδήποτε ἀμφισβητοῦσε τὴν ὑπηρεσιακὴ «ἀλήθεια».
Ἡ σοβαρότητα μιᾶς ἐπιδημίας κρίνεται ἀπὸ τὸ ποσοστὸ νοσηρότητας (δείκτη ποὺ ἀφορᾶ τὸ πόσα ἄτομα ἑνὸς πληθυσμοῦ ἔχουν νοσήσει) καὶ τὸ ποσοστὸ θνητότητας (δηλ. πόσοι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ νόσησαν πεθαίνουν). Ἡ νοσηρότητα τοῦ ἀρχικοῦ στελέχους τοῦ ἰοῦ ἦταν χαμηλὴ καὶ ἀφοροῦσε κυρίως ἡλικιωμένους κι εὐπαθεῖς ὁμάδες. Ἡ θνητότητα τοῦ Sars-CoV-2 ὑπολογίστηκε ἀπὸ νωρὶς κάπου μεταξὺ 0,02% (γιὰ νεαρὲς ἡλικίες) καὶ 0,25% (γιὰ μεγάλες ἡλικίες καὶ/ἢ ὀργανισμοὺς ἐπιβαρυμένους ἀπὸ ἄλλα νοσήματα)· ἐπιπλέον, ὁ μέσος ἡλικιακὸς ὅρος τῶν καταληκτικῶν περιπτώσεων —μὲ ὅλη τὴν κολοσσιαία ὑπερκαταγραφή— ἦταν γύρω στὰ 78 ἔτη, μὲ προσδόκιμο ζωῆς στὶς κοινωνίες μας τὰ 80 ἔτη: δηλαδή, θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κάποιος, πέθαιναν λίγο-πολὺ ἐκεῖνοι ποὺ ἦταν ἀναμενόμενο νὰ πεθάνουν ἀπὸ οἱαδήποτε ἄλλη αἰτία. Οὐδέποτε μέχρι σήμερα ἀμφισβητήθηκαν ἢ ἀναθεωρήθηκαν αὐτὰ τὰ στοιχεῖα. Ἦταν ἀπ’ ὅλες τὶς ἀπόψεις μιὰ μέτριας σοβαρότητας γρίπη ‒ καὶ ἡ σοβαρότητα αὐτὴ μειωνόταν κατακόρυφα ὅσο ὁ ἰὸς διαδιδόταν καὶ μεταλλασσόταν (πρᾶάγμα ποὺ ἔχει γίνει κατάφωρο σήμερα). Πρὸς τί λοιπὸν αὐτὸς ὁ πανικός;
Τὸ πρὸς τί φάνηκε ἐμπράκτως ἀπὸ τὰ μέτρα ποὺ σύστησε ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμὸς Ὑγείας καὶ ποὺ ἔσπευσαν νὰ ἐφαρμόσουν μὲ ζῆλο οἱ περισσότερες χῶρες τοῦ ἀνεπτυγμένου λεγόμενου κόσμου (καὶ οἱ ἐλάχιστες ἐξαιρέσεις, χωρῶν ὅπως ἡ Σουηδία καὶ ἡ Ἰαπωνία ἢ ἠπείρων ὅπως ἡ Ἀφρική, μποροῦν νὰ χρησιμοποιηθοῦν ἀναδρομικὰ ὡς πολύτιμοι συγκριτικοὶ δεῖκτες). Ἐν μιᾷ νυκτὶ ἐπιβλήθηκε ἕνα ἀποτρόπαιο καθεστὼς ἐγκλεισμοῦ καὶ ἀστυνομικοῦ ἐλέγχου τῆς ζωῆς, τῆς μετακίνησης καὶ τῶν διαπροσωπικῶν σχέσεων τῶν ἀνθρώπων, ποὺ πάγωσε τὴν κοινωνικὴ καὶ τὴν οἰκονομικὴ ζωή, μὲ ὀλέθριες συνέπειες στὴ διαβίωση τῶν πιὸ ἀσθενῶν κοινωνικῶν στρωμάτων, τὴν ἐξόντωση τῶν φτωχότερων καὶ τὴ καταρράκωση τῆς ψυχικῆς ὑγείας ὁλόκληρου τοῦ πληθυσμοῦ. Ἐπιβλήθηκε τὸ σαδιστικὸ καὶ παράλογο βασανιστήριο τῆς καταναγκαστικῆς μασκοφορίας, ποὺ ἐπιδείνωσε τεραστίως τὴ συλλογικὴ ὑγεία καθὼς οἱ ἄνθρωποι ὑποχρεώθηκαν νὰ εἰσπνέουν ἐπὶ μακρᾶ διαστήματα ἐπικίνδυνο διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα μὲ ἀποτέλεσμα τὴν πρόσθετη ἀποδυνάμωση τοῦ ἀνοσοποιητικοῦ τους μηχανισμοῦ1‒ ἤδη ἐπιβαρυμένου ἀπὸ τὸν ἐγκλεισμὸ καὶ τὴ συνακόλουθη ἔλλειψη βιταμίνης D, ἀπὸ τὴ στέρηση τῆς ἀνακουφιστικῆς σωματικῆς ἐπαφῆς, ἀπὸ τὴν ψυχικὴ καὶ πνευματικὴ κατάρρευση ποὺ ἐπέφερε ἡ παρατεταμένη ἀδράνεια, ἡ ἀνεργία καὶ ἡ αὐξανόμενη οἰκονομικὴ πίεση, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸν διαρκῶς ἀνανεούμενο τρόμο… Ὅλ’ αὐτὰ ἐμφανῶς αὔξησαν τοὺς δεῖκτες νοσηρότητας ἀπὸ κάθε αἰτία, καὶ ἔκαναν τοὺς ἀνθρώπους ὅλο καὶ πιὸ εὐάλωτους στὸ ἴδιο αὐτὸ ποὺ ὑποτίθεται ὅτι προσπαθοῦσαν ν’ ἀποτρέψουν. Ταυτόχρονα, ἡ «κοβιντοποίηση» τοῦ νοσοκομειακοῦ συστήματος ἀπέκλεισε ἀπὸ τὶς συνήθεις ἰατρικὲς ὑπηρεσίες ἀνθρώπους μὲ συνεχῆ ἀνάγκη παρακολούθησης, μὲ ἀποτέλεσμα τὴ ραγδαία ἐπιδείνωση τῶν ὑπαρχουσῶν νοσηροτήτων καί, βέβαια, τῆς γενικῆς θνησιμότητας ‒ πράγμα ποὺ μέχρι μιὰ ὁρισμένη στιγμὴ προσπαθοῦσαν νὰ φορτώσουν ἐπιπροσθέτως στὸν «Covid».
Τέτοια σαδιστικὴ μεταχείριση τοῦ κοινωνικοῦ σώματος ἀπὸ τὸ κράτος δὲν εἶχαν γνωρίσει οἱ δυτικὲς κοινωνίες ἀπὸ τὴν περίοδο τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας. Ἦταν σὰν νὰ ἔσπρωχναν ἐσκεμμένα τὸν κόσμο στὴν ἀπόγνωση, μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ τοῦ προτείνουν, σὰν ἐπιστέγασμα ὅλης αὐτῆς τῆς ὀλέθριας στρατηγικῆς, τὴ θαυματουργὴ λύση-«διαβατήριο γιὰ τὴν ἐλευθερία»: μιὰ σειρὰ πειραματικῶν ἐμβολίων, γενετικῆς τεχνολογίας, ποὺ παρασκευάστηκαν «στὸ πόδι» ἀπὸ λίγες φαρμακευτικὲς ἑταιρεῖες-γίγαντες σὲ λαχανιασμένο ἀγῶνα νὰ προλάβουν τὴ διαφαινόμενη εὐκαιρία κερδοφορίας πρωτοφανῶν διαστάσεων. Ἂς μὴ συζητήσω γιὰ τὴν ὥρα τί σημαίνει «γενετικῆς τεχνολογίας»· ἂς μείνω μονάχα στὸ ἁπλὸ καὶ πασίδηλο γεγονὸς ὅτι ἕνα ἐμβόλιο μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ κατὰ τεκμήριο ἀσφαλὲς σὲ ὁρίζοντα δεκαετίας, καὶ ὅτι τὰ δεδομένα «ἐμβόλια», ἔχοντας παρασκευαστεῖ μὲ συνοπτικὲς καὶ ἀδιαφανεῖς διαδικασίες, ἀδειοδοτήθηκαν ἀπὸ τοὺς ἀμερικανικοὺς κι εὐρωπαϊκοὺς Ὀργανισμοὺς Φαρμάκων κατὰ παράβασιν τῆς καθιερωμένης δεοντολογίας καὶ μόνο «conditionally» (δοκιμαστικὰ καὶ ὑπὸ ὅρους). Ποτὲ δὲν μάθαμε τί ἀκριβῶς περιέχουν (τὸ «ἐμπορικὸ ἀπόρρητο» βλέπεις!) οὔτε τί συμβόλαια ὑπέγραψαν οἱ κυβερνήσεις μὲ τὶς φαρμακευτικὲς ἑταιρεῖες ποὺ τὰ παράγουν ‒ τί δεσμεύσεις ἀνέλαβαν δηλαδὴ ἀπέναντί τους. Οἱ ἑταιρεῖες ἀπέκρυψαν ἀκόμη καὶ τὰ δεδομένα τῶν πειραματικῶν δοκιμῶν τους ποὺ θὰ προειδοποιοῦσαν τὸ κοινὸ γιὰ τοὺς ἐνδεχόμενους κινδύνους2‒ φρόντισαν ὅμως νὰ κατοχυρώσουν τὸ ἀκαταδίωκτο μετακυλίοντας τυχὸν ποινικὲς εὐθύνες στὰ κράτη-πελάτες.
— Φυσικά, μέσω μιᾶς “ἀποκλειστικῆς” λογικῆς κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ ἐμβολιασμένοι συνέχιζαν τὴ ζωή τους (ὅποια ζωή τους ἐντὸς τοῦ καθεστῶτος τοῦ ἐγκλεισμοῦ), ἐνῶ οἱ ἀνεμβολίαστοι ὑποβιβάστηκαν σὲ πολίτες β΄ κατηγορίας, ἀποκλειόμενοι ἀπὸ ἐργασία, κοινωνικὴ ζωή, ψυχαγωγία καὶ διασκέδαση, πάντοτε φέροντας τὴν ταμπέλα τοῦ «ψεκασμένου», μιὰ κρατικὴ ἐπινόηση ποὺ συμπεριληπτικὰ περιελάμβανε ὑπὸ τὴ σκέπη της τόσο ἐκείνους ποὺ ζητοῦσαν αὐτοδιάθεση τοῦ σώματός τους, ὅσο κι’ ἐκείνους ποὺ θεωροῦσαν ὅτι τὸ ἐμβόλιο εἶναι ἕνα ἀκόμη λιθαράκι στὸν ἐκφυλισμὸ τοῦ ἐκλεκτοῦ ἑλληνικοῦ γονιδιώματος… Ἐπιπλέον, σὲ ὅλα αὐτὰ θὰ πρέπει νὰ ἐπισημανθεῖ καὶ ἡ βραχυπρόθεσμη ἀποτελεσματικότητα τῶν ἐμβολίων (ἂν καὶ βάσει τόσο ἐμπειρικῶν ὅσο καὶ ἐπιστημονικῶν δεδομένων, ἐνδέχεται ὁ ἐμβολιασμὸς νὰ προστατεύει πράγματι ἀπὸ ἰσχυρὴ νόσηση, χωρὶς ὅμως νὰ ἀποκλείεται ἡ βαριὰ νόσηση ἢ ἀκόμα καὶ ὁ θάνατος), κατ’ ἀντιδιαστολὴ πρὸς τὶς παντελῶς ἄγνωστες ἀκόμα μακροπρόθεσμες παρενέργειες τοῦ ἐμβολίου ‒ παρενέργειες ποὺ οὐδεὶς γνωρίζει πῶς καὶ σὲ ποιά κλίμακα θὰ ἐξελιχθοῦν, ὁδηγῶντας ὅσους ἔχουμε ἐμβολιαστεῖ σὲ ἕνα στρεσογόνο ἀδιέξοδο.
Φ.Τ.: Τὸ ὅτι οἱ ἐμβολιασμένοι νοσοῦν λιγότερο ἢ ἐλαφρότερα εἶναι ἕνα ἀκόμη ἐπιστημονικοφανὲς ἰδεολόγημα, ἐγγενῶς μὴ ἀποδείξιμο ‒ ἀφοῦ, ὅποια κι ἂν εἶναι ἡ νοσηρότητα ἢ θνητότητα τῶν ἐμβολιασμένων, πάντα θὰ πεῖ κάποιος ὅτι «θὰ ἦταν χειρότερα ἐὰν δὲν εἶχαν ἐμβολιαστεῖ». Μόνο προσεκτικὰ σταθμισμένη συγκριτικὴ ἔρευνα μπορεῖ νὰ δείξει ἐδῶ κάτι ἔγκυρο, ἀλλὰ αὐτὸ προϋποθέτει ἀνεμβολίαστο πληθυσμὸ ὡς ὁμάδα ἐλέγχου: αὐτὸ ἀκριβῶς προσπάθησαν νὰ ἐξαλείψουν! Σὲ κάποιον ποὺ ἔχει μιὰ στοιχειώδη κατανόηση τοῦ τί εἶναι καὶ πῶς λειτουργεῖ ὁ ἀνθρώπινος ἀνοσοποιητικὸς μηχανισμός, δὲν φαίνεται καθόλου παράδοξο τὸ ὅτι οἱ ἐμβολιασμοὶ —καὶ μάλιστα ἐπαναλαμβανόμενοι (!)— καταστρέφουν τὴ θαυμαστὴ αὐτορρυθμιστική του ἱκανότητα μὲ ἀποτέλεσμα αὐξημένη εὐπάθεια σὲ κάθε εἴδους νοσογόνους παράγοντες.3
Θέλω γιὰ τὴν ὥρα νὰ δεῖ κάποιος τὴ μεγάλη εἰκόνα: «ἐμβόλια» ἀβέβαιης ἀποτελεσματικότητας καὶ διακινδύνευσης προτείνονται ὡς μοναδικὴ διέξοδος ἀπὸ ἐφιαλτικὰ καὶ κυριολεκτικῶς φονικὰ μέτρα, ποὺ ἔχουν προταθεῖ ὡς μέσον προφύλαξης ἀπὸ μία ἐλάχιστα ἐπικίνδυνη ἐπιδημία! Καὶ αὐτὸ δεδομένου ὅτι καμία ἐπιδημία στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας δὲν ἔχει ἀνακοπεῖ μὲ ἐμβολιασμούς, ἐνῶ μέχρι χθὲς ἡ κοινὴ ἰατρικὴ πείρα ἔλεγε ὅτι ἐμβολιασμοὶ δὲν συνίστανται στὴν ἔξαρση μιᾶς ἐπιδημίας… Πόσο πιὸ μακριὰ μπορεῖ νὰ πάει ἡ καταστροφὴ τῆς λογικῆς; Καὶ ὅμως μπορεῖ. Διότι οἱ κυβερνήσεις δὲν «πρότειναν» ἁπλῶς τὰ ὑποτιθέμενα ἐμβόλια ὡς ὁδὸ σωτηρίας: τὰ ἐπέβαλαν! Ἀνατριχιάζει κανεὶς καὶ μόνο στὴ σκέψη ὅτι μιὰ πολιτικὴ ἐξουσία μπορεῖ νὰ ὑποβάλει ὁλόκληρο τὸν πληθυσμό της σὲ ἰατρικὸ πείραμα ‒ καὶ ὅμως αὐτὸ ἔγινε στὶς κοινωνίες μας, τὴ στιγμὴ ποὺ μιλᾶμε, μπροστὰ στὰ μάτια μας, καὶ δὲν ἄνοιξε ρουθούνι… Τὰ ἐπέβαλαν μὲ ἔκτακτες ἀποφάσεις ποὺ ἀνατινάζουν ὅλο τὸ συνταγματικὸ οἰκοδόμημα γιὰ τὸ ὁποῖο ἦταν ὑπερήφανες οἱ δυτικὲς «δημοκρατίες»: μὲ «πιστοποιητικὰ ἐμβολιασμοῦ» ποὺ ἀποκλείουν τοὺς μὴ ἐμβολιασμένους ἀπὸ τὴν πρόσβαση σὲ κοινωνικοὺς χώρους καὶ ζωτικὲς ὑπηρεσίες, μὲ ἐργασιακοὺς ἐκβιασμούς, μὲ πρόστιμα σὲ μιὰ ἡλικιακὴ κατηγορία πολιτῶν καί, σὰν ἀποκορύφωμα (στὴν Ἑλλάδα τουλάχιστον), θέτοντας σὲ ἀναστολὴ χωρὶς ἀμοιβὴ (οἱονεὶ ἀπόλυση, δηλαδὴ) μερικὲς χιλιάδες γιατρῶν καὶ ὑγειονομικῶν ὑπαλλήλων οἱ ὁποῖοι ἀρνήθηκαν νὰ γίνουν πειραματόζωα. Τέτοια διαστολὴ τοῦ κράτους καὶ τῶν καταχρηστικῶν του ἐξουσιῶν δὲν γνωρίσαμε στὴν Εὐρώπη, ἐπαναλαμβάνω, ἀπὸ τὰ χρόνια τῆς ναζιστικῆς διακυβέρνησης.
Δὲν ἐκπλήσσει τὸ ὅτι ὑπὸ τέτοιες συνθῆκες ἐμβολιάστηκε ἡ συντριπτικὴ πλειονότητα τοῦ κόσμου (μὲ μία, δύο ἢ τρεῖς «δόσεις»). Στὴν Ἑλλάδα τὸ ποσοστὸ —τοῦ λεγόμενου «πλήρους ἐμβολιασμοῦ», δηλαδὴ ἀνάλογα μὲ τὸν ἀριθμὸ «δόσεων» ποὺ ἀποφασίζει κάθε φορὰ τὸ ἱερατεῖο τῶν κρατούντων— ἔφτασε περίπου τὸ 70% τοῦ πληθυσμοῦ. Καὶ ποιό ἦταν τὸ ἀποτέλεσμα; Σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν προληπτικὴ ἄμυνα κανένα: οἱ ἐμβολιασμένοι νοσοῦν καὶ ξανανοσοῦν ὅσο καὶ οἱ ἀνεμβολίαστοι, πιθανῶς καὶ περισσότερο, καὶ καταφανῶς μεταδίδουν, ἡ ἐπιδημία ἐξακολουθεῖ νὰ καλπάζει μὲ ἐπιταχυνόμενους ρυθμοὺς καί, ὅπως κάποιοι προβλέπαμε ἀπὸ τὴν ἀρχή, μὲ διαρκῶς μειούμενη ἔνταση κι ἐπικινδυνότητα. Ἐνδιαφέρον εἶναι ὅμως τὸ ἀποτύπωμα τοῦ ἐμβολιασμοῦ στοὺς γενικοὺς δεῖκτες νοσηρότητας. Δὲν χρειάζεται νὰ ἀναφερθῶ ἐδῶ στὰ περιστατικὰ τῶν ὕποπτων ἢ βεβαιωμένων παρενεργειῶν ποὺ ἔρχονται καθημερινὰ στὸ φῶς τῆς δημοσιότητας (παρὰ τὶς ἀπεγνωσμένες προσπάθειες τῶν ἐλεγχόμενων διαύλων δημοσιότητας νὰ τὰ θάψουν) οὔτε στὴν ἐπιδημία αἰφνίδιων καὶ ἀναιτιολόγητων θανάτων ποὺ μοιάζουν νὰ προτιμοῦν νεαρὰ καὶ κατὰ τεκμήριο ὑγιῆ ἄτομα. Θὰ περιοριστῶ στὸ πλέον ἀδιάψευστο καὶ ἐλέγξιμο δεδομένο τῶν ἐπίσημων στατιστικῶν, καὶ μόνο στὴν Ἑλλάδα. Μὲ βάση τὰ δεδομένα ποὺ δίνει στὴ δημοσιότητα ἡ ΕΛΣΤΑΤ (Ἑλληνικὴ Στατιστικὴ Ὑπηρεσία), λοιπόν, τὸν τελευταῖο χρόνο πρὶν ἀπὸ τὴν κήρυξη τῆς «πανδημίας», ἀπὸ 1η Μαρτίου 2019 ὣς 1η Μαρτίου 2020, εἴχαμε στὸν γενικὸ πληθυσμὸ 124.118 θανάτους ἀπὸ κάθε αἰτία. Τὸν πρῶτο χρόνο τῆς «πανδημίας», ἀπὸ 1η Μαρτίου 2020 ὣς 1η Μαρτίου 2021, χωρὶς ἐμβόλια, εἴχαμε αντίστοιχα στὸν γενικὸ πληθυσμὸ 128.594 θανάτους ‒ δηλαδή, 4.476 παραπάνω θανάτους, καὶ αὐτὸς ὁ μικρὸς σχετικὰ ἀριθμὸς μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ὡς τὸ ἀποτύπωμα τῆς ἐπιδημίας (ἀνεξαρτήτως πραγματικῆς αἰτίας). Νὰ παρατηρήσουμε μάλιστα ὅτι μεταξὺ Δεκεμβρίου 2020-Φεβρουαρίου 2021 εἴχαμε μιὰ πρόσκαιρη πτώση τῆς θνησιμότητας κάτω τοῦ μέσου ἀναμενομένου σύμφωνα μὲ τὶς στατιστικὲς τῆς τελευταίας πενταετίας. Τώρα, τὴν τελευταία χρονιὰ στὴ διάρκεια τῆς ὁποίας συντελέστηκε ὁ μαζικὸς ἐμβολιασμός, ἀπὸ 1η Μαρτίου 2021 μέχρι 1η Μαρτίου 2022, ὁ ἀριθμὸς τῶν θανάτων ἀπὸ κάθε αἰτία ἐκτοξεύθηκε στὶς 149.225 ‒ δηλαδή, 20.631 παραπάνω θανάτους ἀπὸ τὴ χρονιὰ μὲ Covid καὶ δίχως ἐμβόλια!4 Ρωτάω, Θανάση, πῶς πρέπει νὰ διαβάζουμε αὐτὸ τὸ δεδομένο;
Εἶναι προφανὲς ὅτι ἐδῶ ἔχει συντελεστεῖ ἕνα μαζικό, προσχεδιασμένο καὶ ἐν ψυχρῷ ἐκτελεσμένο ἔγκλημα. Διότι πῶς ἀλλιῶς ἐξηγεῖται ὅταν, ἐνῶ μιὰ στρατηγικὴ ἀποτυχαίνει οἰκτρά, ἐμεῖς συνεχίζουμε, κι ἐντείνουμε μάλιστα, τὴν ἴδια αὐτὴ στρατηγική;5
— Ἐνδεχομένως ἡ στάση αὐτὴ ἀνταποκρίνεται στὴ διάσημη μπεκεττικὴ ρήση «Try again. Fail again. Fail better»… Ὁ (μετα)νεωτερικὸς δυτικὸς πολιτισμὸς ἄλλωστε ἔχει ἀποδείξει ὅτι ἐλάχιστα ἐνδιαφέρεται γιὰ ὁποιοδήποτε στραβοπάτημά του, μιᾶς καὶ ὡς μεταφυσικὴ πλέον δύναμη, ἡ Ἀγορά καταφέρνει πάντα νὰ αὐτορρυθμίζεται, ἀκόμα κι’ ἂν αὐτὸ συνεπάγεται τὴν ἐξαθλίωση τῶν ἀπὸ τὰ κάτω ὁρμώμενων. Ἐν πάσῃ περιπτώσει ὅμως, ἔπειτα ἀπὸ τὴν παραπάνω ἐπισκόπηση θὰ ρωτοῦσε εὔλογα κανείς: Μὰ καλά, ἐφόσον εἶναι ἔτσι τὰ πράγματα, ποιά ἀντίδραση ὑπῆρξε σὲ ὅλον αὐτὸν τὸν πρωτόγνωρο κυκεῶνα ἐξελίξεων, τόσο διεθνῶς ὅσο καὶ στὸν ἐγχώριο κόσμο τῆς ἐπιστήμης, τῆς πολιτικῆς καὶ τῆς διανόησης;
Φ.Τ.: Οἱ ἐξηγήσεις τοῦ γιατί συνέβη αὐτό, γιατί οἱ ἰθύνοντες δηλαδὴ λειτούργησαν ἔτσι, παρὰ τὴν πολυπλοκότητά τους μποροῦν νὰ δοθοῦν γιὰ ὅποιον κατανοεῖ κάπως τὴ δομὴ τοῦ παγκόσμιου συστήματος (αὐτοῦ ποὺ ἀποκαλεῖς «Ἀγορά»). Ἐξίσου κατανοήσιμη εἶναι ἡ «συνεργασία» τῆς πλειονότητας (ἐπ’ οὐδενὶ ὅλου) τοῦ ἐπιστημονικοῦ κατεστημένου, ἂν σκεφτεῖ κάποιος τὴν ἐξάρτηση τῶν ὀργανωμένων ἐπιστημονικῶν θεσμῶν καὶ τῆς ἔρευνας ἀπὸ τὸ παγκόσμιο ἑταιρικὸ πλέγμα καὶ τὶς κυβερνήσεις ποὺ τὸ ὑπηρετοῦν (ἐξάρτηση τῆς ὁποίας τὸ μέγεθος δὲν φαντάζεται ὅποιος δὲν εἶχε ποτὲ ἀνάμιξη στὴν ἐνεργὸ ἐπιστημονικὴ κοινότητα). Γιὰ τὸ δικαστικὸ σύστημα δὲν χρειάζεται νὰ ποῦμε πολλά, εἶναι παροιμιώδης ἡ συμπλοκὴ καὶ ἀλληλεγγύη του μὲ τὴν ἐκτελεστικὴ ἐξουσία (ποὺ εἰδικὰ στὸ πεδίο τῆς λεγόμενης «ἀντιτρομοκρατικὴς πολιτικῆς» ἔχει ὄχι μόνο λάβει διαστάσεις σκανδάλου ἀλλὰ καὶ προετοιμάσει μεθοδικὰ γιὰ τὴν κατάργηση ὅλων τῶν θεσμικῶν διαμεσολαβήσεων ποὺ χαρακτηρίζουν τὴν ἀστικὴ δημοκρατία) ‒ μολονότι εἶναι κάπως πιὸ περίπλοκη ἡ περίπτωση τῶν «δημοκρατικῶν» συνταγματολόγων. Ἐκεῖνο ποὺ εἶναι προπαντὸς ἀκατανόητο, γιὰ μένα τοὐλάχιστον, εἶναι ἡ ἀντίδραση, πρῶτον, τοῦ ἴδιου τοῦ κόσμου ποὺ δέχθηκε αὐτὴ τὴν πρωτόγνωρη ἐπίθεση· καί, δεύτερον, τῶν πολιτικῶν δυνάμεων ποὺ ὡς ἐκ τῆς ἱστορίας καὶ τῶν ἀρχῶν τους θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι οἱ ὑπερασπιστὲς αὐτοῦ τοῦ κόσμου: τῆς λεγόμενης Ἀριστερᾶς, σὲ ὅλο της τὸ φάσμα (ποὺ περιλαμβάνει ἐξωκοινοβουλευτικὲς δυνάμεις ὅσο καὶ τὸν αὐτοπροσδιοριζόμενο ὡς «ἀντιεξουσιαστικὸ» χῶρο).
Ἡ εὐκολία μὲ τὴν ὁποία οἱ ἄνθρωποι δέχθηκαν ὡς ἀληθινὸ τὸ ἀφήγημα τῶν κρατικὰ ἐλεγχόμενων Μέσων, ἡ ἑτοιμότητά τους γιὰ ὑπακοὴ καὶ ὑποταγή, οἱ τυφλὲς ἀντιδράσεις μισαλλόδοξου μίσους ἀπέναντι σὲ ὅποιον δὲν ἦταν πρόθυμος νὰ συντονίσει τὸ βῆμα του μὲ τὰ ἀνακλαστικὰ τῆς ὁμοιομορφοποιημένης μάζας, δείχνουν καλύτερα ἀπὸ καθετὶ ἄλλο τὸν βαθμὸ ἐξάρθρωσης τῆς ὑποκειμενικότητας καὶ τῆς κριτικῆς σκέψης ποὺ ἔχουν πετύχει οἱ «ἐπιστημονικοὶ» μηχανισμοὶ χειραγώγησης στὶς κοινωνίες μας. Κι ἐδῶ θὰ ἄξιζε πράγματι νὰ γίνουν εἰδικὲς κοινωνιοψυχολογικὲς μελέτες —ανάλογες μ’ ἐκεῖνες ποὺ εἶχε κάνει τὸ Ἰνστιτοῦτο Κοινωνικῶν Ἐρευνῶν τῆς Φραγκφούρτης στὴ δεκαετία τοῦ ’30 γιὰ νὰ ἐξηγήσει τὸ εὐεπίφορο τῶν λαϊκῶν στρωμάτων στὴ ναζιστικὴ προπαγάνδα— μὲ ὑπόθεση ἐργασίας τὸ ναρκισσιστικὸ ἄγχος (φόβοι ὑγείας, τρόμος τῶν γηρατειῶν, τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου) σὲ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε «ἀνεπτυγμένο» κόσμο, τὴ μεθοδευμένη του χειραγώγησή καὶ τὶς πολιτικές του συνεπαγωγές.
Τὴν ἀφασία τῆς Ἀριστερᾶς ὅμως τί μπορεῖ νὰ τὴν ἐξηγήσει; Καὶ «ἀφασία» εἶναι ἴσως ἐπιεικὴς ὅρος… Γιατὶ αὐτὲς οἱ —συντεταγμένες ἢ «αὐθόρμητες»— πολιτικὲς δυνάμεις ὄχι μόνο σιώπησαν ἀφήνοντας κυβερνήσεις, πολυεθνικὲς ἑταιρεῖες καὶ διεθνεῖς ὀργανισμοὺς νὰ δροῦν ἀνενόχλητοι, ἀλλὰ καὶ συναγωνίστηκαν θεαματικὰ σὲ τρομολαγνεία μαζί τους ὠθῶντας ὅλο καὶ πιὸ «δεξιά» —δηλαδή, σὲ κατεύθυνση καταστολῆς καὶ ἄρσης δικαιωμάτων— τὶς ἀσκούμενες πολιτικές. Καὶ ὅταν λαοὶ καὶ τάξεις —ἢ ἐν πάσῃ περιπτώσει ἐκεῖνο τὸ κομμάτι τους ποὺ δὲν ἔχει χάσει μιὰ ὑγιῆ διαίσθηση τοῦ τί τὸ ἀπειλεῖ— χάνουν τὴν παραδοσιακή τους πολιτικὴ ἐκπροσώπηση, ποιός θὰ ἐκμεταλλευθεῖ αὐτὸ τὸ κενό; Νὰ μὴ μᾶς ἐκπλήσσει λοιπὸν ὅτι, στὶς ἡμέρες μας, ἐξ ἀντικειμένου ἀριστερὰ αἰτήματα καὶ διεκδικήσεις, στὰ ὁποῖα ἡ ὀργανωμένη Ἀριστερὰ ἔχει πρὸ πολλοῦ στρέψει τὰ νῶτα, τὰ ἀναλαμβάνει ἕνα ὁρισμένο κομμάτι τῆς ἀκροδεξιὰς — ἢ «ἀντισυστημικῆς δεξιᾶς», ὅπως συχνὰ λέγεται… Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ ἰδιόρρυθμα φαινόμενα τοῦ καιροῦ μας ποὺ μαρτυρεῖ τὴν τεράστια σύγχυση καὶ ρευστοποίηση τῶν παραδοσιακῶν πολιτικῶν προσήμων ‒ καὶ ἀπαιτεῖ ἀσφαλῶς πολλὴ συζήτηση καὶ ἀνάλυση… Ὅ,τι περαιτέρω κι ἂν ποῦμε πάντως γι’ αὐτὸ τὸ θέμα, ἡ ἀφετηρία του εἶναι ξεκάθαρη, καὶ εἶναι ἡ ταξικὴ προδοσία τῆς «Ἀριστερᾶς», ἡ χαμερπής της παράδοση στοὺς πολιτικούς της ἐχθρούς. Εἶναι κάτι ποὺ ζοῦμε ἐξακολουθητικὰ ἐδῶ καὶ λίγες δεκαετίες σὲ μιὰ σειρὰ ἀπὸ ζωτικὰ θέματα ‒ ὅμως στὴν περίπτωση τῆς βιοπολιτικὴς ἐπιβολῆς ξεπέρασε ὁτιδήποτε μπορούσαμε νὰ διανοηθοῦμε! Καὶ θέλω ἐπίσης νὰ δεῖ κάποιος πῶς παίζεται τὸ ὕπουλο παιχνίδι: ἡ Ἀριστερά («δικαιωματικὴ» κατ’ ἐπάγγελμα καὶ καθ’ ἕξιν) ἐγκαταλείπει τοὺς ἀνθρώπους στὸ πιὸ κρίσιμο δικαίωμά τους, τὸ δικαίωμα τῆς σωματικῆς τους αὐτονομίας καὶ αὐτοκαθορισμοῦ, τὸ ὁποῖο ἀναλαμβάνει νὰ ὑπερασπίσει μιὰ «διαμαρτυρόμενη» δεξιά· καὶ ὕστερα χρησιμοποιεῖ τὸ ἴδιο αὐτὸ γεγονὸς ὡς «ἀπόδειξη» τῆς προαποφασισμένης της θέσης ὅτι ἡ ἀντὶςταση στὴ βιοϊατρικὴ χειραγώγηση εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ «δεξιὰ ὑπόθεση» καί, ἄρα, ἡ σύμπλευσή της μὲ τὸν βιοϊατρικὸ ὁλοκληρωτισμὸ προσεπιβεβαιώνει τὴν «προοδευτική» της ταυτότητα!
— Ἐνδεχομένως, λοιπόν, σὲ μιὰν ἐποχὴ ὅπως ἡ παρούσα, ὅπου οἱ παλαιές, παραδοσιακὲς ταυτότητες φαίνονται νὰ ρευστοποιοῦνται στὸν βωμὸ μιᾶς καταιγιστικῆς πραγματικότητας, ὁ ἐκλεκτικισμὸς ἴσως δὲν εἶναι μιὰ τόσο ἀβασάνιστη («ἀσπόνδυλη» τὴν ἔλεγαν κάποτε) στάση. Ἀκόμα κι’ ἂν πρόκειται γιὰ ἕναν συστρατευτικὸ ἐκλεκτικισμὸ ἀπέναντι σὲ ἕναν κοινὸ ἐχθρὸ ποὺ ἀπειλεῖ ὡς πρὸς διαφορετικὰ χαρακτηριστικὰ τὴν κάθε πτέρυγα. Ὅσο αὐταπόδεικτη ὅμως ὑπῆρξε ἡ ἀνεπάρκεια τῆς Ἀριστερᾶς (θεσμικῆς ἢ ὄχι) ν’ ἀντεπεξέλθει στὶς προκλήσεις τῶν καιρῶν, ἄλλο τόσο φάνηκε ὅτι —σὲ ὁρισμένες περιστάσεις— κι’ ὁ ἀναρχικὸς/ἀντιεξουσιαστικὸς χῶρος ἔμοιασε νὰ πειθαρχεῖ σὲ ὑποχρεωτικότητες, οἱ ὁποῖες ἀντιβαίνουν τόσο θεωρητικὰ ὅσο κι’ ἐπὶ τοῦ πρακτέου στὶς θεμελιώδεις του ἀρχές. Σὲ ἀρκετὰ κείμενά σου ἔθιξες τὸ ζήτημα αὐτό· ἀναφέρω ἐνδεικτικὰ τὸ κείμενό σου «Ὁ ρόλος τοῦ Indymedia καὶ κάποιες περίεργες μεταλλάξεις τῆς “ἀναρχίας”» ἢ τὸ «Μωραίνει Κύριος ὃν βούλεται ἀπολέσαι ἢ από τὸ σφυροδρέπανο καὶ τὸ Ⓐ στὸν Ἐρυθρὸ Σταυρό». Οἱ ὀξεῖες αὐτὲς τοποθετήσεις σου ἀπέναντι στὸν α/α χῶρο ὁδήγησαν σὲ ἀντιδράσεις, ὅπως τὴν παρέμβαση στὴν ἐκδήλωση τοῦ Αὐτοδιαχειριζόμενου Κυλικείου Νομικῆς (καὶ τὴ συνακόλουθη «ἀπάντηση» ἀπὸ τὴ συλλογικότητα ΑΚόΝιτο) ἢ τὸν δημοσιογραφικό χειρισμό τῶν γνωστῶν πλέον γεγονότων τοῦ Συντάγματος, ὅπου νεοφασιστική ὁμάδα ἐπιτέθηκε σὲ διαδήλωση στὸ μπλὸκ τῆς Διεπιστημονικῆς Ἕνωσης Ὑπεράσπισης τῆς Δημοκρατίας καὶ τῆς Βιοηθικῆς, γεγονὸς στὸ ὁποῖο ἀναφέρθηκες στὸ κείμενό σου «Τί συνέβη στὸ Σύνταγμα», δημοσιευμένο στὸν Δρόμο τῆς Ἀριστερᾶς. Μάλιστα, ἡ ἀντιπαράθεση αὐτὴ κλιμακώθηκε μὲ τὴ δημιουργία μιᾶς σατιρικῆς σελίδας στὸ Facebook, ὅπου πραγματοποιεῖται ἐπὶ μακρὸν μιὰ συστηματικὴ προσπάθεια διαβολῆς τοῦ προσώπου σου. Μεταξὺ ἄλλων, κατηγορεῖσαι γιὰ συνεργασία μὲ ἀκροδεξιὰ στοιχεῖα, στροφὴ στὸν ἐθνικοπατριωτισμὸ καὶ στὰ «ἀπόνερα» τῶν ὄψιμων «Μακεδονομάχων», ἐνῶ στὶς καλύτερες περιπτώσεις βάλλεται ἡ θεωρητικὴ/φιλοσοφικὴ/ἐπιστημονική σου τοποθέτηση ἀπέναντι στὰ πράγματα. Παραθέτω ἐνδεικτικὰ ἀπὸ τὴν ἀνακοίνωση τοῦ ΑΚόΝιτο στὸ Indymedia: «Ἀπὸ ὑποστηρικτὴς λοιπὸν τοῦ ΣΥΡΙΖΑ καὶ εὐρύτερα τοῦ ἐθνικοῦ κορμοῦ ὡς “προστατευτικοῦ ἀναχώματος ἀπέναντι στὴν ἀδιαμεσολάβητη κυριαρχία τοῦ ὑπερεθνικοῦ Κεφαλαίου ἐπὶ τῆς ὑποτελοῦς πολιτισμικῆς κοινότητας“(Φ. Τερζάκης, “Ἀνοιχτὴ Ἐπιστολὴ στὸν Σ. Λυκουργιώτη”, Σκαντζόχοιρος τ.2, 2015), σὲ συνεργάτη τῶν στελεχῶν τῆς “Ἑλλήνων Συνέλευσις” τοῦ Σώρρα καὶ τοῦ ΕΠΑΜ. Τὸ ΕΠΑΜ, στὶς ἐκπομπὲς τοῦ ὁποίου ὁ κύριος Τερζάκης ἀρέσκεται νὰ παρευρίσκεται ὡς κεντρικὸς θεωρητικὸς ἐγκέφαλος, ἱδρύθηκε τὸ 2012 μὲ διακηρυγμένους στόχους τὴν ἀντιμνημονιακὴ πολιτική, τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν ΕΕ, τὸν πατριωτισμό, τὴν ἐθνικὴ κυριαρχία καὶ τὴν ἀποδέσμευση ἀπὸ ἰδεολογίες – λολ (Ἱδρυτικὴ Διακήρυξη ΕΠΑΜ, 2012). Τὸν Μάρτιο τοῦ 2021 πέρα τῶν ὑπολοίπων ἀνακοίνωσαν καὶ τὴν συνεργασία τους μὲ τοὺς “Ἐλεύθερους Ἀνθρώπους” τοῦ Γιώργου Τράγκα (ΡΙΠ). Ἡ καθοδικὴ πορεία τοῦ Φώτη Τερζάκη ξεκινάει λοιπὸν ἀπὸ τὰ ΟΧΙ στὸ Σύνταγμα καὶ καταλήγει στὴ συστράτευση μὲ διάφορα ἀντιδραστικὰ μορφώματα». Ἂν ὑποθέσουμε ὅτι ἡ σελίδα τοῦ Facebook κινεῖται στὸ πλαίσιο μιᾶς καλῶς ἐννοουμένης σάτιρας —τῆς ὁποίας τὰ ὅρια καὶ τὶς προϋποθέσεις γραμματολογικὰ δὲν εἶναι ἐπὶ τοῦ παρόντος νὰ θέσουμε—, ὡς πρὸς τὰ ὑπόλοιπα, θεωρῶ ὅτι ἔχοντας διαγράψει ἰδεολογικὰ μιὰ μακρὰ πορεία σὲ αὐτὸν τὸν χῶρο εἶναι λογικὸ νὰ αἰσθάνεσαι μιὰ πικρία σχετικὰ μὲ τὶς ἐπιθέσεις ποὺ δέχεσαι. Ποῦ ἔγκειται ἡ δικαιολογημένη ἀντίδραση τοῦ Χώρου καὶ ποῦ ξεκινᾶ ἡ συλλήβδην κατακρήμνιση τῆς προσωπικότητάς σου τόσο θεωρητικὰ / ἰδεολογικὰ / φιλοσοφικὰ ὅσο καὶ ἀνθρώπινα;
Φ.Τ.: Γιὰ φαντάσου, οἱ ὑπεργολάβοι τῆς γραμμῆς Μητσοτάκη-Πλεύρη νὰ κατηγοροῦν ἐμένα γιὰ «συνεργασία μὲ ἀκροδεξιὰ στοιχεῖα» καὶ «στροφὴ στὸν ἐθνοπατριωτισμό»! Εἶναι τόσο τερατώδης ὁ ἰσχυρισμὸς ὥστε μόνο νὰ γελοιοποιηθοῦν οἱ ἴδιοι μποροῦν μὲ μιὰ τόσο ἀπονενοημένη χειρονομία ‒ πέραν τοῦ ὅτι δημιουργοῦν καὶ ἄλλες, πολὺ πιὸ ὀδυνηρὲς ὑποψίες… Ἀλλὰ τὸ πρῶτο ποὺ βγάζει μάτι εἶναι ἡ ἀγραμματοσύνη τους, διότι γιὰ ὅλα τὰ καθ’ ὕλην ζητήματα ποὺ θίγονται σὲ τέτοιους ἰσχυρισμοὺς ἔχω γράψει ἐκτενῶς καὶ μὲ κάθε λεπτομέρεια, καὶ ὅποιος ξέρει ἀνάγνωση —εννοὼ ὅτι μπορεῖ νὰ ξεκολλήσει ἀπὸ τοὺς σκουπιδοτόπους τοῦ Διαδικτύου καὶ νὰ πιάσει στὰ χέρια του τυπωμένη σελίδα— εἶναι καλὰ ἐνήμερος γιὰ τὶς ἀπόψεις μου.6
Σωστὰ παρέθεσες τὴν ἀνάρτηση τοῦ Ἀκόνιτο (τῆς 6ης Ἰουνίου 2022) καὶ τὴ χυδαία σελίδα στὸ Facebook («Ὁ Φώτης ὁ Τε-ρ-ζάκης») ὡς σημεῖα κορύφωσης τῆς ἐπίθεσης στὸ πρόσωπό μου ἀπὸ ἕναν —υποτιθέμενα— συγγενῆ μου πολιτικὰ χῶρο. Νὰ τονίσω πάντως τὸ γεγονὸς ὅτι, ἐκτὸς ἀπὸ τὶς λεκτικές, στὴ διάρκεια τῶν κινητοποιήσεων καὶ τῶν δράσεων αὐτῆς τῆς διετίας ἔχω δεχθεῖ καὶ δύο φυσικὲς ἐπιθέσεις: τὴ μία ἀπὸ original φασίστες, τὴν ἄλλη ἀπὸ ἀναρχοφασίστες. Ἡ πρώτη ἦταν στὸ Σύνταγμα, ὅπως ἀνέφερες, στὴ διαμαρτυρία τῆς 14ης Ἰουλίου 2021, τὴν πρώτη μαζικὴ κινητοποίηση μὲ ρητὸ στόχο τὰ ὑγειονομικὰ μέτρα, τὴν παραμονὴ τῆς θέσπισης τῶν ὑποχρεωτικῶν ἐμβολιασμῶν γιὰ τοὺς ὑγειονομικούς. Πέντε ὁμάδες ποὺ εἴχαμε συσταθεῖ γιὰ τὴν ἀποτροπὴ τῶν ὑποχρεωτικοτήτων καὶ τὴν ἀντίσταση στὴν ὑγειονομικὴ πειθάρχηση κατεβήκαμε μὲ κοινὴ προκήρυξη καὶ πανώ, τονίζοντας τὸν ὁλοκληρωτικὸ χαρακτῆρα τῆς πολιτικῆς ποὺ εἴχαμε ἀπέναντί μας. Τότε, ἡ νεοφασιστικὴ ὀργάνωση ProPatria, ποὺ ἐμφανίστηκε ἐκεῖ σὰν μέρος τῆς ἴδιας διαμαρτυρίας, διάλεξε νὰ ἐπιτεθεῖ σ’ ἐμᾶς λόγω τῶν ἀντιφασιστικῶν μας συνθημάτων ‒ ὅ,τι ἀκριβῶς ἔκανε καὶ ἡ ἀστυνομία ποὺ ἦταν παραταγμένη ἀπέναντι! Καὶ αὐτὴ τὴ σύγκρουση κάποιοι «ἀντιφασίστες» τῆς πολυθρόνας ἔσπευσαν νὰ ἀποκαλέσουν —καὶ συνεχίζουν ἐμμονικὰ ν’ ἀποκαλούν— συνεργασία μὲ τοὺς φασίστες… Τὸ σύνθημα εἶχε δοθεῖ.
Ἡ ἑπόμενη ἐπίθεση ἔγινε τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2022, στὸ κατειλημμένο Κυλικεῖο τῆς Νομικῆς, στὴ διάρκεια μιᾶς ἐκδήλωσης γιὰ τὴν παρουσίαση τοῦ προσφάτως ἐκδοθέντος βιβλίου μου Ἰατρική / Πολιτική. Καμιὰ εἰκοσαριὰ πιτσιρικάδες-χούλιγκαν ἀπὸ τὸν Κορυδαλλό, μὲ ὅμοια ἀκριβῶς περιβολὴ καὶ ἐπιχειρησιακοὺς τρόπους ποὺ θύμισαν σὲ ὅλους μας τὴν ProPatria, μασκοφορεμένοι φυσικά, εἰσέβαλαν μὲ σκοπὸ νὰ διαλύσουν τὴν ἐκδήλωση, ψέλλισαν ἕνα κείμενο καταγγελίας μας ὡς «ψεκασμένων» καὶ «ταξικῶν ἐχθρῶν», ὑπογράφοντας «Ἀναρχικοί / ἀναρχικές», καὶ ὕστερα, δεδομένου ὅτι ἀποφύγαμε τὴν παγίδα νὰ ἔρθουμε στὰ χέρια μαζί τους, ἀποχώρησαν ἀπρόθυμα προπηλακίζοντας τοὺς συγκεντρωμένους κι ἐμένα προσωπικά. Τὴν ἑπομένη, ἡ παιδιαριώδης καταγγελία τους ἀναρτήθηκε στὴν ἱστοσελίδα τῆς ὁμάδας «Ταξικὴ ἀντεπίθεση», μέλη τῆς ὁποῖα ἐνέχονται —κατὰ δική τους ὁμολογία— στὴ δημιουργία καὶ τὴ διαχείριση τῆς κατάπτυστης ἱστοσελίδας ποὺ ἀναφέραμε.
Ἀπὸ τὸ φθινόπωρο τοῦ 2021, στὸ Αὐτοδιαχειριζόμενο Κυλικεῖο τῆς Νομικῆς ἔχει συσπειρωθεῖ ἕνας μικρὸς ἀριθμὸς ἀριστερῶν-ἀντιεξουσιαστικῶν ὁμάδων ἐνάντια στὰ ὑγειονομικὰ μέτρα καὶ τὴ βιοπολιτικὴ καταστολή —ποὺ σχηματίστηκαν ὅλες μετὰ τὰ γεγονότα τῆς 14ης Ἰουλίου— μὲ τὸ γενικὸ ὄνομα «Πρωτοβουλία Ἐνάντια στὸ Ὑγειονομικὸ Ἀπαρτχάντ».7 Ἡ χρήση αὐτὴ τοὺς παραχωρεῖται ἀπὸ κάποιες ἄλλες ὁμάδες ποὺ ἀπαρτίζουν τὴ Διαχειριστικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ ΑΚΝ ‒ μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἡ συλλογικότητα Ἀκόνιτο. Μιὰ τραμπούκικη ἐπίθεση σὲ κατειλημμένο χῶρο, καὶ μὲ τὴν ἀνήκουστη, ναζιστικοῦ χαρακτῆρα πρόθεση τῆς ἀπαγόρευσης βιβλίων,8 ἀπὸ κάποιους μάλιστα ποὺ αὐτοχαρακτηρίζονται ὡς «ἀναρχικοί / ἀναρχικές», θὰ ἔπρεπε νὰ ξεσηκώσει πρωτοφανῆ κατακραυγὴ στοὺς κινηματικοὺς χώρους. Ὑπῆρξαν πράγματι λίγες χαμηλότονες καταγγελίες ἀπὸ κάποιες συλλογικότητες τῆς «Πρωτοβουλίας»· ὅταν ὅμως ἡ Ἀκόνιτο, ὡς ἐκπροσωποῦσα τὴ Διαχειριστικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ χώρου, ἐδέησε ὕστερ’ ἀπὸ ἕνα τρίμηνο νὰ κοινοποιήσει τὴ δική της ἀντίδραση, ἀφιέρωνε τρεῖς ἀράδες περίπου στὴν ἀποκήρυξη τέτοιων «μάτσο συμπεριφορῶν», κι ἕνα μακροσκελὲς κατηγορητήριο ἐναντίον μου, αὐτὸ τοῦ ὁποίου ἕνα μέρος παρέθεσες ‒ δικαιολογῶντας ἔτσι ἐμμέσως τὴν ἐπίθεση ποὺ ὑποτίθεται ὅτι ἀποκήρυσσε!
Τὸ κείμενο αὐτῆς τῆς «καταγγελίας» δὲν εἶναι ἁπλῶς συγχυσμένο καὶ συγχυστικό· ἔχει ὅλα τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ τρόπου μὲ τὸν ὁποῖον σχηματίζονται οἱ δικογραφίες στὶς «ἀντιτρομοκρατικὲς» δίκες, ὅπου οἱ διωκτικὲς ἀρχὲς ἀξιοποιοῦν κάθε δευτερεῦον, τριτεῦον, εὐλογοφανὲς ἢ καὶ ἐντελῶς ἄσχετο στοιχεῖο προκειμένου νὰ διογκώσουν τὸ κατηγορητήριο στὰ ὅρια τοῦ δυνατοῦ καὶ νὰ ὑποβάλλουν ἔστω καὶ συγκινησιακῷ τῷ τρόπῳ στὸ δικαστήριο τὴν προαποφασισμένη καταδίκη. Ἡ ὡραία διατύπωση «συνεργάτης τῶν στελεχῶν τῆς “Ἑλλήνων Συνέλευσις” τοῦ Σώρρα καὶ τοῦ ΕΠΑΜ», ἂς ποῦμε, στηρίζεται ἀποκλειστικὰ σὲ ἀστυνομικὴ ἔρευνα ποὺ οἱ ἴδιοι ἔκαναν πάνω στὸ παρελθὸν κάποιων ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι πέρασαν κάποια στιγμὴ ἀπὸ τὴ Διεπιστημονικὴ Ἕνωση γιὰ τὴν Ὑπεράσπιση τῆς Δημοκρατίας καὶ τῆς Βιοηθικῆς· ἡ παρεύρεσή μου ὡς «κεντρικὸς θεωρητικὸς ἐγκέφαλος» στὶς ἐκπομπὲς τοῦ ΕΠΑΜ συνίσταται σὲ λίγες συνεντεύξεις ποὺ ἔχω δώσει σὲ δύο ἀνεξάρτητες (καὶ ὄχι κομματικὲς) ἐκπομπὲς ποὺ φιλοξενεῖ τὸ διαδικτυακὸ κανάλι τοῦ ΕΠΑΜ ‒ ἀπὸ τὶς ὁποῖες, σημειωθήτω, ἔχει περάσει ἕνα μεγάλο φάσμα διανοουμένων τῆς Ἀριστερᾶς ὅλων τῶν ἀποχρώσεων (μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ δικηγόροι ποὺ ἔχουν ὑπάρξει στὸ παρελθὸν συνήγοροι κάποιων ἐκ τῶν «κατηγόρων» μου σὲ διάφορες ἐμπλοκές τους μὲ τὸν νόμο), τοὺς ὁποίους κανεὶς δὲν σκέφτηκε νὰ κατηγορήσει ὡς «ἐγκεφάλους τοῦ ΕΠΑΜ»… Ἀλλὰ ἐπίσης, μὲ ὅλα τὰ ἔτη φωτὸς ποὺ μὲ χωρίζουν ἀπὸ τὴν αἰσθητικὴ καὶ τὴ ρητορικὴ τοῦ ΕΠΑΜ (καὶ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι αὐτόδηλη σὲ ὅποιον διαβάζει τὰ κείμενά μου), τὸ ΕΠΑΜ δὲν εἶναι (ἀκρο)δεξιὸς πολιτικὸς χῶρος ὅπως ὑποβάλλει ἡ ὕπουλη ταύτισή του μὲ τὴν «Ἑλλήνων Συνέλευσις» τοῦ Σώρρα (ὁ ὁποῖος ἐπίσης δὲν ἦταν «ἀκροδεξιὸς» μὲ τὴν τυπικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου ἀλλὰ μᾶλλον κοινὸς ἀπατεῶνας). Γιὰ τὸν «μακεδονομαχικὸ ἐθνοπατριωτισμό», τί νὰ πῶ… Ἐκτὸς ἀπὸ λυσσαλέα κακεντρεχεῖς εἶναι καὶ ἀπελπιστικὰ ἀπληροφόρητοι! Ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ ’90 ὅταν τέθηκε γιὰ πρώτη φορὰ ζήτημα «Μακεδονίας» —ὅταν οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς σημερινούς μου τιμητὲς ἔπαιζαν ἀκόμα μὲ ἀρκουδάκια— ἀσκῶ σφοδρὴ κριτικὴ στὸν ἑλληνικὸ ἐθνικισμὸ καὶ τὶς ἰδεοληψίες του9, καὶ προσφάτως, ἀμέσως μετὰ τὴ Συμφωνία τῶν Πρεσπῶν, δημοσίευσα τὴ δική μου ἀπερίφραστη τοποθέτηση στὸν Δρόμο τῆς Ἀριστερᾶς (σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἐπίσημη γραμμὴ τῆς ἐφημερίδας)10. Στὸν ἀπεγνωσμένο τους ἀγῶνα νὰ κολλήσουν κάπως τὴ ρετσινιὰ τοῦ «ἐθνοπατριωτισμοῦ» ἔβαλαν στὸν φάκελο ἀκόμη καὶ μία ἀντιμνημονιακὴ διαμαρτυρία τὴν ὁποία δέχθηκα νὰ συνυπογράψω μὲ ἄλλους ἀριστεροὺς διανοούμενους, μὲ «πειστήριο» τὸ ὅτι στὴν ἴδια ὑπέγραφε καὶ ὁ… Μίκης Θεοδωράκης (ὁ ὁποῖος… κ.λπ. κ.λπ.).11 Τέλος, στὸ μόνο σημεῖο ὅπου φαίνεται νὰ παραθέτουν δικό μου γραπτό, εἶναι ἀλλοιωμένο φραστικὰ ὥστε νὰ δημιουργεῖ, βοηθούσης καὶ τῆς ἀποκοπῆς του ἀπὸ τὰ συμφραζόμενα, τὴν ἐντύπωση ποὺ θέλουν. Ἀπέναντι στὸν ΣΥΡΙΖΑ, ὅπως οἱ ἴδιοι οἱ πανεπιστημιακοί του ἐκπρόσωποι γνωρίζουν καλύτερα, ὑπῆρξα σὲ ὅλη μου τὴ ζωὴ κριτικὸς καὶ ὄχι ὑποστηρικτὴς ἢ συνεργάτης του (ὅπως ἀτύπως ὑπῆρξαν πολλοὶ ἀπὸ τὸν «αὐτόνομο» κινηματικὸ χῶρο, καὶ ὄχι χωρὶς ἀνταλλάγματα)· ἐκεῖνο ποὺ ὄντως ὑποστήριξα μεταξὺ 2012-15, ὅταν τὸ λαϊκὸ ἀντιμνημονιακὸ κίνημα εἶχε συντριβεῖ στοὺς δρόμους, ἦταν ὅτι ἡ ἐνδεχόμενη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ἦταν ἐργαλεῖο ποὺ ἔπρεπε νὰ χρησιμοποιηθεῖ ἐνάντια στὴν ἐπίθεση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ κεφαλαίου ποὺ δεχόταν ἡ χώρα ‒ διατυπώνοντας προκαταρκτικά, μάλιστα, ὅλες τὶς ἐπιφυλάξεις… Καὶ αὐτὸ βέβαια ἀσκῶντας παράλληλη κριτικὴ —τὴν οποία ἐπαναλαμβάνω ἀκόμα— στὸν φετιχιστικὸ «ἀντικρατισμὸ» ποὺ ἔχει κάνει ἕνα κομμάτι τοῦ α/α χώρου ἀνίκανο νὰ ἀντιληφθεῖ τὶς νέες πραγματικότητες ποὺ διαμορφώνονται μέσα στὸ παγκόσμιο σύστημα.12 Ἂν ὅμως ἡ διαφωνία τους εἶναι μὲ τὴν ἴδια τὴν ἀντιμνημονιακὴ πολιτικὴ καὶ τὴν κριτικὴ τῆς ἐξάρτησης ἀπὸ ὑπερεθνικὲς «ὁλοκληρώσεις», τότε ἂς τὸ ποῦν καθαρὰ ὥστε νὰ τὸ συζητήσουμε σὲ αὐτὴ τὴ βάση, ἀντὶ νὰ προσφεύγουν σὲ χτυπήματα κάτω ἀπὸ τὴ ζώνη.
— Πέραν τοῦ βιοϊατρικοῦ ζητήματος ποὺ τίθεται ἐπὶ τάπητος, δὲν νομίζεις ὅτι αὐτὴ ἡ στάση ἀπὸ πλευρᾶς μερίδας ἀναρχικῶν συλλογικοτήτων πρὸς τὸ πρόσωπό σου ἔχει ὣς ἕναν βαθμὸ νὰ κάνει μὲ τὴ στάση ἀπέναντι στὰ κοινωνικὰ κινήματα, τὸν δικαιωματισμὸ καὶ τὶς μεταλλάξεις ποὺ ἔχουν ὑποστεῖ στὴν παρούσα συγχρονία; Βλέπουμε, λ.χ., στὴν ἀνακοίνωση τῆς συλλογικότητας ΑΚόΝιτο νὰ γίνεται ἀναφορὰ σὲ ἕναν «ἐσωτερικευμένο [σ]ου συντηρητισμὸ […] <ποὺ> προσπαθεῖ[ς] νὰ τὸν λειάνει[ς] μὲ ἕνα ριζοσπαστικὸ περιτύλιγμα», μὲ ἀφορμὴ τὴ δημοσίευση τοῦ ἄρθρου σου «Δικαιωματισμός, ἡ γεροντικὴ ἀρρώστια τῶν κοινωνικῶν κινημάτων» στὴν ἐφημ. Δρόμος τῆς Ἀριστερᾶς. Θεωρεῖς ὅτι οἱ αἰτιάσεις αὐτὲς προκύπτουν πολυπαραγοντικά (βλ. τὰ παραπάνω), ἢ ἔτσι κι’ ἀλλιῶς θὰ ὑπῆρχαν ἂν λ.χ. ἔγραφες τὸ κείμενο αὐτὸ πρὶν —ἂς ποῦμε— δέκα χρόνια;
Φ.Τ.: Μαζεύουν ἁπλῶς ὅ,τι μποροῦν νὰ στριμώξουν στὸν φάκελο ὥστε νὰ ἐπικυρωθεῖ ἡ ἐξίσωση «ἀντιεμβολιασμὸς = δεξιά»: αὐτὸ εἶναι τὸ κεντρικό —στὴν οὐσία, τὸ μόνο τους— στρατήγημα. Κατὰ τὰ ἄλλα, ἰσχύει κι ἐδῶ ὅ,τι εἶπα παραπάνω: ἀπὸ τὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ ’70 (πολὺ πρὶν γεννηθοῦν ὅλοι αὐτοί) εἶμαι στρατευμένος στὴν ὑπόθεση τῶν πολύμορφων ἐξω-ταξικῶν κοινωνικῶν κινημάτων ποὺ τότε τὰ βλέπαμε ὡς μοχλὸ διεύρυνσης τῶν ἀπολιθωμένων κατηγοριῶν μὲ τὶς ὁποῖες σκεφτόταν ἡ παραδοσιακὴ Ἀριστερά· τὸ 1990 δημοσίευσα στὸ περιοδικὸ Λεβιάθαν 5 (1989-90) ἕνα ἐκτενὲς ἄρθρο μὲ τίτλο «Κοινωνικὰ κινήματα»13 στὸ ὁποῖο ἐπιχειροῦσα νὰ ἐπεξεργαστῶ μιὰ συστηματικὴ θεωρία αὐτῶν τῶν κινημάτων (ποὺ ἡ προβληματική τους διαπερνάει οὕτως ἢ ἄλλως ὅλη τὴ σκέψη μου)· τὸ πρόσφατο κείμενό μου «Δικαιωματισμός, ἡ γεροντικὴ ἀρρώστια τῶν κοινωνικῶν κινημάτων»14 πρέπει νὰ διαβάζεται σὰν συνέχεια ἐκείνου, καὶ εἶναι μιὰ ἀπόπειρα νὰ σκεφτῶ τί ἔχει ἀλλάξει στὴν κινηματικὴ κουλτούρα μέσα στὰ 30-40 χρόνια ποὺ μεσολάβησαν ἀπὸ τὴν ἐπώαση αὐτῆς τῆς προβληματικῆς. Ἡ ἀπογοητευτική μου διαπίστωση εἶναι ὅτι, μετὰ τὴν ὁριστικὴ ἀνάσχεση τοῦ ἐπαναστατικοῦ κύματος τῆς δεκαετίας τοῦ ’60, οἱ κληρονόμοι ἐκείνων τῶν κινημάτων μοιάζουν νὰ ὑποστρέφουν ὅλο καὶ πιὸ ἄκριτα σὲ ἕναν φιλελεύθερο δικαιωματισμό. «Φιλελεύθερος δικαιωματισμὸς» σημαίνει ὅτι οἱ ἀπελευθερωσιακές τους βλέψεις ἔχουν πάψει νὰ ἐννοοῦνται ὁλιστικά, δηλαδὴ στὴν προοπτικὴ ἑνὸς συνολικοῦ ἀντικαπιταλιστικοῦ μετασχηματισμοῦ τῆς κοινωνίας, κι ἐκπίπτουν σὲ μερικιστικές, κλαδικοῦ τύπου γιὰ νὰ τὸ πῶ ἔτσι, διεκδικήσεις. Καὶ πρόκειται βέβαια γιὰ ἕναν δικαιωματισμὸ à la carte: γιὰ νὰ πάρω ἕνα πρόσφατο καὶ ὀδυνηρὸ παράδειγμα, οἱ γυναῖκες κάλλιστα διεκδικοῦν τὸ δικαίωμα στὴν ἄμβλωση κραδαίνοντας τὸ εὔλογο σύνθημα My body, my choice! (ποὺ μπορεῖ νὰ ἐπεκταθεῖ σὲ ἕνα μεγάλο φάσμα ἔμφυλων συμπεριφορῶν καὶ μορφῶν πορισμοῦ σεξουαλικῆς ἀπόλαυσης) χωρὶς νὰ θεωροῦν αὐτονόητο πὼς τὸ ἴδιο πρέπει νὰ ἰσχύει καὶ γιὰ τὸ εἶδος τῆς ἰατρικῆς ποὺ διαλέγει κάποιος ἢ τὸ πῶς γενικότερα θὰ χειριστεῖ τὸ σῶμα του σὲ θέματα ὑγείας καὶ ἀρρώστιας. Θὰ μποροῦσα νὰ πολλαπλασιάσω τὰ παραδείγματα, ἀλλὰ δὲν χρειάζεται· οἱοσδήποτε νοήμων καταλαβαίνει τί λέω. Ἐν κατακλεῖδι, ἂν στὶς δεκαετίες τοῦ ’60 καὶ τοῦ ’70 ἀγωνιζόμαστε νὰ διευρύνουμε τὸ πεδίο τῶν μορφῶν καταπίεσης καὶ ἀντίστασης ποὺ γεννάει ὁ σύγχρονος καπιταλισμὸς πολλαπλασιάζοντας τοὺς ἄξονες τῆς κυριαρχίας, σήμερα βρισκόμαστε μπροστὰ στὸ ἀντίστροφο καθῆκον, νὰ ἑνοποιήσουμε τὶς διάσπαρτες καὶ ἐξατομικευμένες διεκδικήσεις σὲ ἕναν κεντρικὸ καὶ κυρίαρχο ἄξονα ἐξουσίας, ποὺ ἔχει μάθει νὰ χρησιμοποιεῖ τὴν ἀποκέντρωση τῶν ἀναγκῶν καὶ τῶν ἐπιθυμιῶν ὡς ὅρο γιὰ τὴ διαιώνισή του! Ἂν αὐτὴ ἡ ἀπαίτηση μπορεῖ νὰ χαρακτηριστεῖ «συντηρητική», τότε μᾶλλον διαβάζουμε διαφορετικὰ λεξικὰ (καὶ ὄχι μόνο σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὴν κακοποίηση τοῦ γραμματικοῦ γένους).
— Ὡστόσο, ὅπως καὶ νἄχει δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ ἀμφισβητήσει αὐτὸ ποὺ ἐμμέσως προσάπτεται στὴ δράση σου· ὅτι δηλαδὴ πολλὰ ἀπὸ τὰ πρόσωπα τῆς Διεπιστημονικῆς Ἕνωσης Ὑπεράσπισης τῆς Δημοκρατίας καὶ τῆς Βιοηθικῆς προέρχονται ἀπὸ χώρους ἀντιδραστικούς, καλύπτοντας ὁμολογουμένως ἕνα εὐρὺ φάσμα (ἀπὸ τὴ λαϊκὴ συντηρητικὴ Δεξιὰ ἕως ἀκροδεξιὰ στοιχεῖα). Δὲν εἶναι εὔλογη, ἑπομένως, ἡ συμπερίληψή σου μὲ αὐτούς, ὅταν ἐσὺ προσωπικὰ ἔχεις διακηρυγμένη πολεμικὴ ἐδῶ καὶ δεκαετίες ἐναντίον αὐτοῦ τοῦ χώρου;
Φ.Τ.: Ἂν ἔχω διακηρυγμένη πολεμικὴ ἐδῶ καὶ δεκαετίες ἐναντίον αὐτοῦ τοῦ χώρου, προφανῶς καὶ δὲν εἶναι εὔλογη ἡ συμπερίληψή μου μὲ «αὐτούς»! Ἀλλὰ εἶναι ἀξιοθρήνητοι: τὸ μόνο ποὺ κάνουν εἶναι νὰ ἐπαναλαμβάνουν ξανὰ καὶ ξανά, ἐν εἴδει ψυχαναγκαστικοῦ τίκ, στοιχεῖα ποὺ ἁλιεύουν ἀπὸ τὸ παρελθὸν κάποιων μελῶν τῆς Διεπιστημονικῆς ‒ λὲς κι ἔχω κοινὸ βίο μὲ τὸν καθένα ἢ τὴν καθεμία ποὺ πέρασε κάποια στιγμὴ ἀπὸ τὴ Διεπιστημονική! Θὰ προσπαθήσω γιὰ τελευταία φορὰ νὰ ἐξηγήσω τί ἦταν καὶ τί δὲν ἦταν ἡ Διεπιστημονική, καὶ κάθε προσποίηση ἄγνοιας στὸ ἑξῆς θὰ εἶναι ἀσυγχώρητη. Τὸ καλοκαίρι τοῦ 2020, ὕστερ’ ἀπὸ τὴν πρώτη καραντίνα, οἱ λίγοι ποὺ εἴχαμε νιώσει τὴ φρίκη αὐτοῦ ποὺ συμβαίνει ξέραμε ὅτι ἤμασταν μόνοι καὶ ἀβοήθητοι: ὄχι μόνο τὰ ἀντιπολιτευόμενα κόμματα, ὄχι μόνο ἡ Ἀριστερὰ ἐν γένει, ἀλλ’ ἀκόμη καὶ οἱ περιθωριακοὶ κινηματικοὶ χῶροι μὲ τοὺς ὁποίους ἤμασταν περισσότερο ἢ λιγότερο συνδεδεμένοι ἦταν φανερὸ πὼς εἶχαν συμπράξει μὲ τὸ πολιτικῶς ἀδιανόητο. Ἕνα πρῶτος, μικρὸς φάρος στὴ δημόσια πραγματικότητά μας ἦταν τὸ συνέδριο «Ἐπιστήμη καὶ Κοινωνία στὸν Καιρὸ τῆς Πανδημίας» ποὺ ὀργανώθηκε στὸν Σεπτέμβρη τοῦ 2020, μὲ ἐντυπωσιακὴ διεθνῆ συμμετοχή, ἀπὸ λίγους περιθωριοποιημένους γιατροὺς κι ἐπιστήμονες ἀπὸ διάφορους κλάδους.15 Ὕστερα ἀπὸ αὐτὸ ἄρχισαν νὰ σημειώνονται κάποιες κινήσεις συσπείρωσης ἀνθρώπων ἐνάντια στὴν ὑγειονομικὴ τρομοκρατία, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον γιατρῶν, στὴν πλειοψηφία τους μάλιστα προερχόμενων ἀπὸ συντηρητικοὺς πολιτικοὺς χώρους. Ἀντίστοιχες διεργασίες στὸν ἀριστερὸ-κινηματικὸ χῶρο, ποὺ φαινόταν —μὲ μικρὲς ἐξαιρέσεις— πλήρως ναρκωμένος, δὲν ὡρίμασαν πραγματικὰ πρὶν ἀπὸ τὸ ἐρχόμενο καλοκαίρι (τοῦ 2021).
Τὸν χειμῶνα τοῦ 2021, ἀσφυκτιῶντας ἀπὸ τὴν καταστολὴ καὶ νιώθοντας τὴν ἀπειλὴ τῶν ὑποχρεωτικῶν ἐμβολιασμῶν νὰ ζυγώνει ἀδυσώπητα, αἰσθανθήκαμε ὅτι ἂν δὲν δρούσαμε ἄμεσα, σύντομα δὲν θὰ εἴχαμε κλαρὶ νὰ σταθοῦμε. Μέσα σὲ αὐτὸ τὸ ζοφερὸ κλίμα δημιουργήθηκε ἡ Διεπιστημονική, κυρίως ἀπὸ ἐπιστήμονες τοῦ ἰατροβιολογικοῦ κλάδου καὶ νομικοὺς (ἐξ οὗ καὶ τὸ ὄνομά της) μὲ σκοπὸ νὰ μπλοκάρει τὰ ὑγειονομικὰ μέτρα μὲ νομικοὺς τρόπους δράσης, δεδομένης τῆς κατάφωρης συνταγματικῆς ἐκτροπῆς· δευτερευόντως βέβαια νὰ διασπείρει τὴν ἀντιπληροφόρηση καὶ νὰ δημιουργήσει διαύλους ἐπικοινωνίας μὲ ἀντίστοιχες κινήσεις σὲ ὅλη τὴν Ἑλλάδα. (Οἱ ἐλπίδες γιὰ κάποια ρωγμὴ στὸ σύμπλεγμα ἐκτελεστικῆς-δικαστικῆς ἐξουσίας ματαιώθηκαν σύντομα, δὲν χρειάζεται νὰ τὸ πῶ, ἀλλὰ ἡ ἐλπίδα πεθαίνει τελευταῖα…) Ἔτσι ἔκανε ἀνοιχτὴ ἔκκληση σὲ ὅποιον ἤθελε νὰ συμμετάσχει στὴν προσπάθεια, καὶ κυρίως σὲ δικηγόρους τοὺς ὁποίους χρειαζόταν ἐπειγόντως, χωρὶς ἄλλο περιοριστικὸ ὅρο πέραν τῶν ἱδρυτικῶν της ἀρχῶν. Πέρασε τότε ἀρκετὸς κόσμος —περισσότεροι ἀπ’ ὅσους ἐμφανίστηκαν ὡς ἱδρυτικὰ μέλη, πολλὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔφυγαν ἄλλωστε ὣς τὸν Αὔγουστο τῆς ἴδιας χρονιᾶς— καὶ φυσικὰ κόσμος ἀνομοιογενής: ἄνθρωποι σοβαροὶ καὶ ἄνθρωποι γραφικοί, ἄνθρωποι μὲ παρελθὸν σὲ ἀριστερὲς ὀργανώσεις καὶ κόμματα καὶ ἄνθρωποι μὲ παρελθὸν σὲ δεξιὲς ὀργανώσεις καὶ κόμματα (σὲ καμία περίπτωση πάντως ἀπὸ τὴ «φασιστικὴ ἀκροδεξιά», καὶ στὸν χαρακτηρισμὸ αὐτὸν θὰ ἐπανέλθω). Πρέπει νὰ γίνει σαφὲς πὼς ἡ Διεπιστημονικὴ δὲν ἦταν οὔτε ἐπαναστατικὴ ὀργάνωση οὔτε πολιτικὸ κόμμα· ἦταν μιὰ κίνηση πολιτῶν γιὰ ἕναν συγκεκριμένο σκοπό, καὶ μὲ ὁρίζοντα ζωῆς τὴν ἐκπλήρωση τῶν συγκεκριμένων στόχων της. Φυσικά, ἡ συνύπαρξη τόσο ἀνομοιογενοῦς κόσμου δὲν ἦταν εὔκολη, ἀλλὰ οἱ ἐσωτερικὲς συζητήσεις καὶ ἀντιπαραθέσεις δὲν ἀφοροῦν κανέναν ἐκτὸς ἀπὸ ἐμᾶς· ἐκεῖνο ἀπὸ τὸ ὁποῖο μπορεῖ καὶ πρέπει νὰ κριθεῖ εἶναι ἀπὸ τὶς δράσεις καὶ ἰδίως ἀπὸ τὰ κείμενά της. Τὸν Αὔγουστο τοῦ 2021 δημοσιεύσαμε ἕνα φυλλάδιο ποὺ ἐπιγράφεται «Οἱ θέσεις μας γιὰ τὴν τρέχουσα ἐπιδημία καὶ τὴν πολιτική της διαχείριση»16 καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ ταυτότητα τῆς Διεπιστημονικῆς. Ὅποιος θέλει ν’ ἀσκήσει κριτικῇ μόνο ἐκεῖ δικαιοῦται νὰ τὸ κάνει ‒ ἀλλὰ κανένας ἀπὸ τοὺς «ἀγανακτισμένους» διῶκτες μου δὲν ἀνέφερε ποτὲ οὔτε μία γραμμή.
Προσωπικά, ἐκεῖνο ποὺ μὲ ἐνδιέφερε στὴ διάρκεια τῆς ἐμπλοκῆς μου —εκεῖνο ποὺ μ’ ἐνδιέφερε σὲ ὅλες τὶς δράσεις καὶ τὶς δημόσιες παρεμβάσεις μου αὐτὴ τὴ διετία— ἦταν νὰ δώσω τὴν κατὰ τὴν ἐκτίμησή μου ὀρθὴ ἑρμηνεία καὶ προοπτικὴ στοὺς ἀγῶνες ἐνάντια στὸν ὑγειονομικὸ ὁλοκληρωτισμό. Καὶ δὲν συνεργάστηκα μόνο μὲ τὴ Διεπιστημονικὴ ἀλλὰ καὶ περιστασιακά, στὴν πράξη, μὲ ὅλες σχεδὸν τὶς ὁμάδες (Contra Dystopia, Avant-guard, «Λέσχη τῶν Ἀνειδίκευτων». «Συνέλευση Ἐνάντια στὴ Βιοεξουσία καὶ τὴν Κλεισούρα», «Κίνηση γιὰ τὴν Ἐλευθερία», κ.ἄ.) ποὺ μὲ κοινωνικὰ ριζοσπαστικὸ πρόσημο ἀγωνίστηκαν ἐνάντια στοὺς διαχωρισμοὺς καὶ τὶς ὑποχρεωτικότητες.17 Σὲ ὅλα τὰ μέτωπα εἴχαμε νὰ ἀνταγωνιστοῦμε δεξιὲς μὲ τὴν ἀκριβῆ πολιτικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου εἴτε πραγματικὰ συγχυσμένες καὶ τερατολογικὲς (αὐτὸ ποὺ οἱ πολέμιοί μας ἀποκαλοῦν «ψεκασμένες») ἀπόψεις μέσα στὶς ἴδιες τὶς γραμμές μας, ἀλλ’ αὐτὸς ὁ ἀγώνας ἔπρεπε νὰ δοθεῖ παντοῦ καὶ ἀνυποχώρητα: δηλαδή, ἐπαναλαμβάνω, νὰ μὴν περάσει τὸ ὕπουλο ἰδεολόγημα τῆς ταύτισης τοῦ ἀγώνα ἐνάντια στὴν ὑγειονομικὴ δικτατορία μὲ τὴ «δεξιά». Ἔδωσα αὐτὸν τὸν ἀγῶνα καί μέσα στὴ Διεπιστημονική, καὶ εἶναι μιὰ μικρὴ νίκη τὸ ὅτι ὁ ἂς ποῦμε «δεξιὸς πυρῆνας» της ἀποχώρησε στὸ πρῶτο ἑξάμηνο, οὔτε ἀποτύπωσε πολιτικὰ ἐπιλήψιμες θέσεις στὰ κείμενά της. Παρὰ τὶς ἀγεφύρωτες διαφορές μας, τιμῶ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους γιὰ τὴν εἰλικρινῆ στράτευσή τους σὲ ἕναν σκοπὸ ποὺ μὲ τὰ δικά μου κριτήρια ἐντάσσεται στὴ ἐλευθεριακὴ / ριζοσπαστικὴ πλευρὰ τοῦ πολιτικοῦ φάσματος, ἀλλὰ προφανῶς ἡ συστράτευση δὲν μποροῦσε νὰ προχωρήσει πέραν ἑνὸς ὁρισμένου σημείου. Πρέπει ὡστόσο νὰ πῶ ἐπίσης πὼς ὁ χαρακτηρισμός τους ὡς «φασιστικὴ ἀκροδεξιὰ» δὲν εἶναι ἁπλῶς μιὰ ρητορικὴ ὑπερβολὴ ποὺ ἀδικεῖ ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἔστω ἀπὸ συντηρητικὴ ἢ αὐτὸ ποὺ λέμε «ἐθνοπατριωτικὴ» σκοπιά, μὲ ὅλους τοὺς πολιτικούς της κινδύνους, διατηροῦν παρὰ ταῦτα μιὰν ἀφελῆ πίστη στὴ συνταγματικὴ νομιμότητα· εἶναι κυρίως μιὰ ἐσκεμμένη ἀντιστροφὴ ποὺ ὁδηγεῖ σὲ μία ἀκόμη πιὸ ἐπικίνδυνη σύγχυση τῶν πολιτικῶν προσήμων. Οἱ ὅροι «δεξιὰ» καὶ «ἀριστερὰ» δὲν εἶναι φανέλες ποὺ τὶς φορᾶμε κατὰ τὸ δοκοῦν, συνδέονται μὲ συγκεκριμένα κοινωνικὰ (ταξικὰ ἐν τῇ εὐρείᾳ ἐννοίᾳ) περιεχόμενα καὶ μὲ ἀντίστοιχες ἀξίες ποὺ ὁδηγοῦν τὴν κοινωνικὴ δράση. Ὑπάρχει, ὅπως εἶπα καὶ στὴν ἀρχή, σὲ κάθε συγκεκριμένη συνθήκη μιὰ ἐξ ἀντικειμένου δεξιὰ ἢ ἀριστερὴ θέση, ἐν μέρει ἀνεξαρτήτως τοῦ πῶς αὐτοκατανοοῦνται ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι τὴν υἱοθετοῦν ἢ τὴν ἀντιμάχονται. Ἡ ἐπιβολὴ ἰατρικῶν πράξεων στὸ κοινωνικὸ σῶμα εἶναι ὄχι μόνο ἀπάνθρωπη, ἀποκρουστική, «δεξιὰ» μὲ τὴν πολιτικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου ἀλλὰ καὶ κυριολεκτικῶς ναζιστικὴ πρακτική, ὁπότε «ἀριστερὴ» μπορεῖ νὰ χαρακτηριστεῖ μόνο μιὰ ὀπτικὴ καὶ στάση ἡ ὁποία τὴν ἀντιμάχεται, στὸ ὄνομα τῆς ἐλευθερίας καὶ τοῦ αὐτοκαθορισμοῦ τῶν ἀνθρώπων. Ἡ ἀντιδιαστολὴ ἄλλωστε «ἀτομικῆς ἐλευθερίας» καὶ «συλλογικῆς εὐθύνης» ἀπηχεῖ τὸ πιὸ κλασικὸ φιλελεύθερο ἰδεολόγημα, διότι τὸ συλλογικὸ ἀγαθὸ δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ εἶναι συνάρτηση τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς εὐτυχίας ὅλων τῶν μεμονωμένων ἀτόμων. Ἐν κατακλεῖδι, «φασιστικὴ ἀκροδεξιὰ» στὴν Ἑλλάδα σήμερα εἶναι ἀκριβῶς ἡ κυβέρνηση Μητσοτάκη, καὶ ὅσοι εὐθυγραμμίζονται μὲ τὶς πολιτικές της εἶναι μᾶλλον ἐκεῖνοι ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἐπωμιστοῦν καὶ τὸν χαρακτηρισμό.18
Οἱ «κατήγοροί» μου ἐντάσσονται πανηγυρικά, καὶ δυστυχῶς γιὰ τοὺς ἴδιους, σὲ αὐτὴ τὴν ὁμοταξία. Ἡ χρήση καὶ μόνο γκαιμπελσιανῶν τακτικῶν («Συκοφάντησε, συκοφάντησε, κάτι μένει»· «Κατηγόρησέ τους ἀκόμη κι ἂν δὲν εἶναι ἔνοχοι») θ’ ἀρκοῦσε γιὰ νὰ τοὺς χαρακτηρίσει πολιτικά. Ἔχουν ἐνεργήσει μὲ χυδαιότητα ποὺ ξέρουν καὶ οἱ ἴδιοι πὼς ἐπισύρει ἕως καὶ ποινικὲς εὐθύνες. Βασίστηκαν ὅμως προφανῶς στὴν ἐκτίμηση ὅτι ἐγώ, σὲ ἀντίθεση μὲ αὐτούς, ἔχω ἕναν ἠθικὸ κώδικα ποὺ δὲν εἶμαι διατεθειμένος νὰ τὸν κάνω τσιχλόφουσκα ‒ ἀλλ’ ἀκόμη περισσότερο, ἴσως, στὸ γεγονὸς ὅτι γιὰ πρώτη φορὰ στὴ ζωή τους βρίσκονται στὴν ἴδια πλευρὰ μὲ τὸν κρατικὸ μηχανισμό. Διάλεξαν ἐμένα γιὰ στόχο τους ἐπειδὴ μᾶλλον ἀντιπροσωπεύω παραδειγματικά, στὰ δικά τους μάτια τοὐλάχιστον, τὴν ἀντιεξουσιαστικὴ καὶ ἀντικαπιταλιστικὴ διάσταση τοῦ ἀγώνα ἐνάντια στὸν ἰατρικὸ καταναγκασμὸ καὶ στὴ βιοπολιτικὴ χειραγώγηση ‒ καὶ αὐτὸ εἶναι ἀκριβῶς τὸ ἀγκάθι ποὺ κατατρυπᾶ τὸ ἰδεολόγημά τους. Εἶναι τὸ ἀγκάθι ὅλου τοῦ κόσμου τῆς Ἀριστερᾶς καὶ τῆς ἀναρχίας —ὅσου τοὐλάχιστον δὲν ἔχει ἐπενδυμένα συμφέροντα στὴ στήριξη τῆς ὑπάρχουσας τάξης— ποὺ κατάπιε ἀμάσητο τὸ κρατικὸ ψέμα καί, μὴ ἔχοντας τὸ θάρρος νὰ κάνει μιὰ ἔντιμη αὐτοκριτική, ἐπιτίθεται ὑπεραναπληρωτικὰ σὲ ὅ,τι τοῦ θυμίζει τὴν πολιτική του ταπείνωση. Στοὺς συγκεκριμένους ἀνθρώπους εἰδικότερα θὰ μποροῦσε ν’ ἀποδώσει κανεὶς πρόδηλα ψυχοπαθολογικὰ κίνητρα ‒ ἀλλὰ δὲν εἶναι αὐτὸ δική μου ἁρμοδιότητα. Πρέπει ὅμως νὰ ξέρουν ὅτι τὸ φαινόμενο «ἀναρχικῶν» ποὺ γίνονται τὸ μακρὺ χέρι τῶν διωκτικῶν ἀρχῶν γιὰ τὴ συντριβὴ τῶν ὑγειονομικῶν ἀντιφρονούντων, εἰσδύοντας σὲ χώρους ποὺ οἱ ἴδιες οἱ διωκτικὲς ἀρχὲς δὲν μποροῦν εὔκολα νὰ φτάσουν, ἔχει γεννήσει στὸ μυαλὸ πολλῶν ὑποψίες τὶς ὁποῖες δὲν θέλω οὔτε νὰ σκέφτομαι.
— Παρομοίως. Ἂς μείνουν τέτοια σενάρια στὰ συρτάρια σεναριογράφων τοῦ Hollywood… Δὲν ξέρω βέβαια πόσο ἀπέχει πλέον ἡ τρέχουσα γεωπολιτικὴ συνθήκη τοῦ meta ἀπ’ ὅλα ὅσα πρὶν πολλὰ χρόνια θὰ ἀπορρίπταμε ὡς φαντασιώσεις τηλεβιβλιοπωλῶν ‒ ἄλλωστε πλέον κάποιους ἐξ αὐτῶν τοὺς ἔχουμε μέσα στὸ Κοινοβούλιό μας. Καὶ ἀπ’ αὐτὸ, ἂν μοῦ ἐπιτρέπεις, θὰ ἤθελα λίγο νὰ ἐκδιπλώσω ἕναν συλλογισμό, ζητῶντας ἐκ προοιμίου συγχώρεση ἂν εἶναι μακροσκελὴς καὶ λίγο ἁλματώδης κάπου-κάπου.
Πάντοτε ἡ ἀνθρωπότητα θελγόταν ἀπὸ τὸ «μυστικό», τὸ «ἄλλο». Ἀναφέρομαι κυρίως σὲ ὅ,τι ἐντάσσεται κάτω ἀπὸ τὴν εὐρεία ὀμπρέλα τοῦ παραφυσικοῦ, ἀποκλείοντας τὴν κατηγορία τοῦ μεταφυσικοῦ, ἡ ὁποία προσωπικὰ θεωρῶ ὅτι εἶναι ἐγγεγραμμένη στὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ χρόνια ποὺ ζοῦσε στὰ δέντρα γιὰ νὰ προστατευθεῖ ἀπὸ τὰ ἄγρια θηρία. Τὸ παραφυσικό, λοιπόν, ἐρχόταν ἀνέκαθεν νὰ καλύψει τὴν ἀνάγκη τῆς ἑρμηνείας ἐκείνων τῶν συσχετισμῶν, οἱ ὁποῖοι ἐνδεχομένως —τονίζω τὸ «ἐνδεχομένως»— βρίσκονται πέρα ἀπὸ τὴν ἀντιληπτικὴ διάσταση ποὺ δημιουργεῖ τὸ φαινομενικὸ ἐπίπεδο τῆς βιοτῆς. Ἔτσι, γιὰ νὰ κόψω δρόμο, δημιουργήθηκαν δοξασίες ποὺ ἀργότερα ἀπέκτησαν ἄμεση συνάφεια μὲ τὸ μοτίβο τῆς ἐξουσίας ποὺ διαχειρίζεται πράγματα καὶ καταστάσεις «κάτω ἀπὸ τὸ τραπέζι». Ὅ,τι δηλαδὴ ὀνομάζουμε «συνωμοσία». Ἀπὸ τὰ ἅγια δισκοπότηρα τοῦ κύκλου τοῦ Ἀρθούρου καὶ τοῦ Chrétien de Troyes, ἕως τοὺς «ψεκασμοὺς» ποὺ ἔχουν δῆθεν στόχο νὰ νωθροποιήσουν τὸν πληθυσμό —σάμπως καὶ γι’ αὐτὸ δὲν ἀρκεῖ λ.χ. ἡ τηλεόραση— δημιουργήθηκε ἕνας τεράστιος πληθυσμὸς ἀνθρώπων ποὺ ἀπέσυραν τὴν ἐμπιστοσύνη τους σὲ ὁτιδήποτε φανερό, προφανὲς ἢ ἐμπειρικὰ κατακτημένο, περνῶντας πλέον σὲ μιὰν ἰσοπεδωτικὴ τάση δυσπιστίας πρὸς ὁτιδήποτε. Ὅπως ἀναφέραμε καὶ παραπάνω, πολὺ σύντομα στὴν περίπτωση τῆς πανδημίας, ἡ ταμπέλα ποὺ ἀποδόθηκε σὲ οἱουδήποτε εἶχε ἀμφιβολίες γιὰ τὴ πολιτικὴ διαχείριση ἦταν «ψεκασμένος». Σκέφτομαι ἑπομένως, καὶ θὰ ἤθελα τὴ γνώμη σου σὲ σχέση μ’ αὐτό: μήπως ὅλη αὐτὴ ἡ «ταμπελοποίηση» ἑνὸς μέρους τοῦ παγκόσμιου πληθυσμοῦ —μικροῦ ἢ μεγάλου· ἀδιάφορο— λειτουργεῖ τελικὰ ὑπὲρ τοῦ οἰκονομικοῦ συστήματος μέσα στὸ ὁποῖο κινεῖται τὸ μεγαλύτερο μέρος τῆς ἀνθρωπότητας; Μήπως, δηλαδή, ἑδραιώνει μιὰ τεχνοκαπιταλιστικὴ «μεταφυσική», ἡ ὁποία μὲ τὴ σειρά της ἀποκλείει ὅποιον δὲν τὴν ἀσπάζεται μὲ τρόπο τέτοιο ποὺ τελικὰ ἀφομοιώνει τὴν ἰατρικὴ στὸ ἅρμα τῆς πολιτικῆς κι’ ὄχι τῆς κοινωνικῆς ἐπιστήμης, ἔχοντας ἤδη καταφέρει νὰ τὴν ἀδρανοποιήσει ὡς θεραπευτικὴ τέχνη/τεχνική;
Φ.Τ.: Ἄν καταλαβαίνω καλὰ τὸν κάπως σύνθετο συλλογισμό σου, Θανάση, λὲς ὅτι ἡ ἀνθρωπότητα πάντα συμπληρώνει τὰ κενὰ ἐκείνου ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ γνωρίσει μὲ φανταστικὲς ὑποθέσεις, τὶς ὁποῖες αὐτοεξαπατάται νὰ προσλάβει ἐν συνεχείᾳ ὡς βεβαιότητες ‒ καὶ αὐτὸ εἶναι κάτι ποὺ λέμε «συνωμοσιολογία». Πράγματι· κι ἔχω ὑποδείξει τὴ συγγένεια αὐτῆς τῆς στρατηγικῆς μὲ τὸν μηχανισμὸ τῆς παράνοιας. Ἀλλὰ θὰ συμφωνήσουμε, ὑποθέτω, πὼς αὐτὴ εἶναι μιὰ στρατηγικὴ τῆς ἀπόγνωσης. Ὠθεῖται κανεὶς νὰ προσφύγει σὲ αὐτὴν ὅταν τὸ πραγματικὸ γίνεται ἀπελπιστικὰ ἀδιαπέραστο, ἀδιαφανὲς καὶ ταυτόχρονα ἀπειλητικὸ γιὰ τὸ ὑποκείμενο ποὺ νιώθει ἀπέναντί του τελείως ἀνυπεράσπιστο. Καὶ τέτοια ἔχει γίνει ἡ πολιτικὴ πραγματικότητα ποὺ βιώνουμε σήμερα. Ποιός ἀποφασίζει γιὰ ὅ,τι μᾶς ἀφορᾶ; Δὲν εἶναι βέβαια οἱ ἐθνικὲς κυβερνήσεις —ὅλοι τὸ καταλαβαίνουν αὐτό— οὔτε κανένας ἄλλος ὁρατὸς ἢ εὔκολα προσωποποιήσιμος παράγοντας ποὺ ὁ καθημερινὸς ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἐντοπίσει. Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ὁ «καπιταλισμός», ὁ «ἰμπεριαλισμός», τὸ «κεφάλαιο», ἡ «τεχνική», ἡ «παγκοσμιοποίηση» εἶναι ἔννοιες ὑπερβολικὰ ἀφῃρημένες ποὺ ἀπαιτοῦν κοπιώδη νοητικὴ ἐργασία γιὰ νὰ συλληφθοῦν, ὁπότε οἱ ἄνθρωποι «κόβουν δρόμο» ὑποκαθιστῶντας στὴ θέση τοὺς πραγματικὰ ἢ μεταφορικὰ τέρατα καὶ δράκους. Παρ’ ὅλ’ αὐτά —καὶ αὐτὸ ἔχει τὴ μεγαλύτερη σημασία γιὰ μένα— ξεκινοῦν ἀπὸ μιὰ σωστὴ διαίσθηση ὅτι ἕνα δαιμονικὸ παιχνίδι παίζεται εἰς βάρος τους. Τὸ νὰ ἐπικεντρωνόμαστε στὴν παραμορφωτικὴ ἑρμηνεία ἀντὶ στὴν ἐξήγηση τοῦ ἴδιου τοῦ παιχνιδιοῦ ἰσοδυναμεῖ μὲ τὸ νὰ κοιτάζουμε τὸ δάχτυλο ὅταν αὐτὸ δείχνει τὸ φεγγάρι.
Ὑπάρχουν πολλὲς ὀρθολογικὲς ἑρμηνεῖες τοῦ γιατί ἔγινε αὐτὸ τὸ παγκόσμιο πείραμα τρομοκράτησης καὶ χειραγώγησης τοῦ πληθυσμοῦ, ὄχι ἀμοιβαία ἀποκλειστικὲς μάλιστα. Δὲν χρειάζεται νὰ ἐπαναλάβω ἐδῶ πράγματα ποὺ συζητῶ ἐκτενῶς στὰ βιβλία μου (μποροῦμε πάντως ἂν θέλεις νὰ τὶς συζητήσουμε καὶ λεπτομερέστερα, σὲ αὐτὴν ἢ σὲ ἄλλη κουβέντα). Γιὰ τὴν ὥρα ἂς μείνω σὲ ἕνα ἁπλὸ γεγονός: τὶς προάλλες ὁ Πρόεδρος Μπάϊντεν κήρυξε ἐπισήμως τὴ «λήξη τῆς πανδημίας». Πολιτικὴ ἦταν ἡ κήρυξη τῆς «ἔναρξης», πολιτικὴ καὶ ἡ κήρυξη τῆς «λήξης». Στὴ θέση της τώρα κηρύσσονται νέες ἀπειλές: ἡ «κλιματικὴ ἀλλαγή», ἡ «ἐνεργειακὴ κρίση», ἡ «διακοπὴ τῶν ἐφοδιαστικῶν ἀλυσίδων»… Στὴ θέση τοῦ τρομοκρατικοῦ «ἰοῦ» μπαίνουν νέοι δαίμονες —τὸ «διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα», ὁ «Πρόεδρος Πούτιν», κ.τ.λ.— καὶ στὸ ὄνομα τῆς προστασίας μας ἐπιβάλλονται νέες μπίζνες, νέοι διαχωρισμοί, νέοι ἀσφυκτικοὶ ἔλεγχοι, ἐνῶ ἡ συσσώρευση τοῦ κεφαλαίου ἐπιταχύνεται στὴν κορυφὴ τῆς κοινωνικῆς πυραμίδας καὶ ἡ καλπάζουσα ἔνδεια, ποὺ εἶναι τὸ ἄμεσο ἀποτέλεσμά της, ἀντιμετωπίζεται σὰν φυσικὸ φαινόμενο. Ὑπάρχει ἐδῶ μιὰ κυριολεκτικὴ προσπάθεια μυθοποίησης, καὶ αὐτὸ εἶναι ποὺ ἐγὼ κατανοῶ ὡς «τεχνοκαπιταλιστικὴ μεταφυσική»: ἀκριβῶς, τὴ φυσικοποίηση τῶν κοινωνικῶν γεγονότων, ποὺ τοὺς ἀποδίδει μιὰ πλασματικὴ ἔννοια «μοιραίου».
Εἶναι ἀναμφίβολα ἡ κυρίαρχη ἰδεολογία τοῦ σύγχρονου τεχνοκαπιταλισμοῦ. Καὶ ὅπως κάθε ἰδεολογία, γιὰ νὰ ἀποβεῖ δραστικὴ προϋποθέτει μιὰ πίστη. Τὸν ἔργο νὰ τὴν παραγάγει καὶ νὰ τὴν ἐμφυτεύσει ἔχει ἀναλάβει ἡ τεχνοεπιστήμη, ὡς διάδοχος τῆς φθαρμένης θρησκευτικῆς μεταφυσικῆς γιὰ τὶς μάζες. Μέσα στὴν ἐφιαλτικὴ ἀβεβαιότητα ποὺ γεννοῦν οἱ σημερινοὶ ὅροι ζωῆς, οἱ ἄνθρωποι χρειάζονται ἀπελπιστικὰ μιὰ σανίδα βεβαιότητας, ἔχουν ἀνάγκη νὰ πιστεύουν ὅτι κάποιος «ξέρει». Αὐτὸ ποὺ «ξέρει» ἡ ἐπιστήμη ὅμως δὲν ἔχει ἄλλο ἐχέγγυο βεβαιότητας ἀπὸ τὴν πολιτικὴ ἐπικύρωση τῶν ἀποφάνσεών της ‒ ποὺ ἡ πολιτικὴ ἐξουσία ἐν συνεχείᾳ χρησιμοποιεῖ πρὸς ἐπικύρωση τῶν δικῶν της ἀποφάσεων! Ἔτσι ὁλοκληρώνεται τὸ βραχυκύκλωμα μέσα στὸ ὁποῖο οἱ ἄνθρωποι παγιδεύονται θανάσιμα ‒ καὶ οἱ πιὸ «καλλιεργημένοι» περισσότερο ἀπὸ τοὺς ἐντελῶς ἄξεστους, τοὺς ὁποίους παραδόξως προστατεύει κάπως ἡ παρανοϊκή τους δυσπιστία…
Δὲν χρειάζεται ὑποθέτω νὰ τονίσω τὸν ρόλο ποὺ ἔχει παίξει ἡ ἰατρικὴ σὲ αὐτὴ τὴ διαδικασία: εἶναι ἀκριβῶς ἡ πίστη στὴν αὐθεντία τῆς κατεστημένης ἰατρικῆς ποὺ ἔκανε ὅλους αὐτοὺς γιὰ τοὺς ὁποίους μιλήσαμε θύματα τῆς πανδημικῆς σκηνοθεσίας καὶ ἕρμαια τῆς βιοπολιτικὴς χειραγώγησης. Ἀλλὰ νὰ κατηγορήσουμε τὴν ἰατρικὴ τῶν κυβερνήσεων καὶ τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν ὡς «ψευδῆ ἐπιστήμη» εἶναι ἡ μισὴ ἀλήθεια. Θέλω νὰ πῶ ὅτι μιὰ ἐπιστήμη, ὡς τέτοια, εἶναι ἐξ ὁρισμοῦ χειραγωγική. «Ἐπιστήμη» εἶναι τὸ θεωρητικὸ παρακολούθημα τῆς τεχνικῆς, καὶ «τεχνικὴ» σημαίνει ὑποκείμενο ἐναντίον ἀντικειμένου. Ἂν ἡ ἰατρικὴ εἶναι ἐπιστήμη μὲ τὴ θετικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου, προορίζεται ἐκ προοιμίου νὰ κάνει ἀντικείμενο τὸν πάσχοντα ἄνθρωπο, πράγμα στὸ ὁποῖο ἀκριβῶς πρέπει νὰ ἀντισταθοῦμε. Οὔτε τὸ πράγμα μετριάζεται ἂν τὴν ποῦμε «κοινωνικὴ» ἀντὶ «φυσικὴ» ἐπιστήμη (ὁ ὅρος «κοινωνικὲς ἐπιστῆμες», πέρ’ ἀπὸ τὴν εὑρετική του χρήση, μοῦ φαίνεται κατὰ βάθος ἀντίφαση ἐν τοῖς ὅροις). Μιὰ θεραπευτικὴ τέχνη ἔχει νόημα καὶ ἀξία ἐφόσον συμβάλλει στὴν αὔξηση τῆς αὐτονομίας, τῆς δημιουργικότητας καὶ τοῦ αἰσθήματος ἱκανοποίησης τῶν ἀνθρώπων ‒ ὁπότε εἶναι ἤδη πολιτικὴ καὶ δὲν μπορεῖ νὰ διαχωριστεῖ ἀπὸ εὐρύτερους πολιτικοὺς στόχους. Τὸ ζήτημα ὡς ἐκ τούτου δὲν εἶναι ἡ ἀποσύνδεση τῆς ἰατρικῆς ἀπὸ τὴν πολιτικὴ ἀλλὰ τὸ ποιά πολιτικὴ θὰ ὑπηρετήσει ‒ τῆς ἀπελευθέρωσης ἢ τῆς χειραγώγησης. Ἤ, γιὰ νὰ τὸ πῶ παραφράζοντας μιὰ γνωστὴ ρήση τοῦ Μπένγιαμιν περὶ αἰσθητικῆς καὶ πολιτικῆς, ἡ δεξιὰ ἰατρικοποιεὶ τὴν πολιτική· ἐμεῖς ἀπαντᾶμε πολιτικοποιῶντας τὴν ἰατρική.
— Θὰ μποροῦσε νὰ τραβήξει ἐπὶ μακρὸν αὐτὴ ἡ συζήτηση μὲ τόσα ζητήματα ποὺ καταιγιστικά προκύπτουν ἀπὸ κάθε ἀπάντηση, ὅμως νομίζω ὅτι θὰ μπορούσαμε νὰ ἀφήσουμε καὶ κάποια ἐρωτήματα ἀναπάντητα γιὰ μιὰν ἑπόμενη φορά. Ἄλλωστε, ἡ πραγματικότητα φαίνεται ὅτι μᾶς ἐπιφυλάσσει ἀρκετὸ ὑλικὸ πρὸς σχολιασμό· ἂν κάτι μποροῦμε νὰ τὸ καταλογίσουμε στὰ θετικὰ τοῦ νεοφιλελεύθερου τραπεζοπιστωτικοῦ τεχνοκαπιταλισμοῦ εἶναι ὅτι δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ βαριόμαστε οὔτε λεπτό. Ὅσο νἆναι, εἶναι κι’ αὐτὸ μιὰ συμβολή, δὲν νομίζεις; Ἐν πάσῃ περιπτώσει ὅμως, θὰ ἤθελα νὰ κλείσουμε μὲ τὸν τελευταῖο λόγο νὰ ἀνήκει σὲ σένα. Μπορεῖ ν’ ἀκούγεται κλισέ, ὅμως σίγουρα τὸ ἐρώτημα αὐτὸ στριφογυρίζει στὸ μυαλὸ ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων. Quo vadimus?
Φ.Τ.: Ὁ τοῖχος ποὺ πάνω του οἱ προφῆτες ἔγραφαν σήμερα κεῖται συντρίμμια. Δὲν εἴμαστε προφῆτες καὶ πρέπει νὰ φυλαχτοῦμε νομίζω ἀπὸ αὐτὸν τὸν πειρασμό. Τὸ μέλλον εἶναι πάντα ἀδιαφανὲς καὶ ἀναποκρυπτογράφητο, ἀλλ’ αὐτὸ δὲν πρέπει νὰ μᾶς δημιουργεῖ τὴν ψευδαίσθηση ὅτι γνωρίζουμε καλύτερα τὸ παρελθόν. Σὲ ὅ,τι μὲ ἀφορᾶ, τὸ ἐρώτημα εἶναι ἡ ἀποκρυπτογράφηση τοῦ παρόντος καὶ τοῦ παρελθόντος μας, γιατὶ ἐκεῖ κρύβονται οἱ σπόροι τοῦ μέλλοντος· καὶ ἡ ἀποτυχία νὰ καταλάβουμε αὐτὸ ποὺ ἔχει συμβεῖ κι ἐξακολουθεῖ νὰ συμβαίνει ἀκόμα, ἡ τυφλότητα καὶ ἡ σύγχυση ποὺ μαστίζει ὄχι μόνο τὸν ἁπλὸ κόσμο ἀλλὰ καὶ τὴν πλειονότητα τῆς διανόησης τῶν ἡμερῶν μας, εἶναι ἐκείνη ποὺ εὐθύνεται γιὰ τὸ βατερλὼ τῶν μαθητευόμενων προφητῶν τῆς ἐποχῆς μας. Μεγαλώσαμε ἀναπνέοντας τὴ σοσιαλιστικὴ ἐπαγγελία καὶ δὲν ὑπάρχει κανένας λόγος νὰ παραιτηθοῦμε ἀπ’ αὐτήν ‒ ἀκόμη καὶ ἄν, ὅπως εὔστοχα παρατήρησαν κάποιοι, εἶναι εὐκολότερο σήμερα νὰ φανταστεῖ κάποιος τὸ τέλος τοῦ κόσμου παρὰ τὸ τέλος τοῦ καπιταλισμοῦ. Τὸ τοπίο καταστροφῆς μπροστὰ στὸ ὁποῖο στεκόμαστε τούτη τὴ στιγμὴ εἶναι ἀναπόδραστη συνέπεια τῆς προόδου τοῦ παγκόσμιου καπιταλισμοῦ ποὺ κατατρώει σὰν καρκίνος τὴ σάρκα τοῦ πλανήτη, καὶ θὰ συνεχίσει μέχρι πλήρους ἀφανισμοῦ ἐὰν ἀφεθεῖ ν’ ἀναπτύσσεται σύμφωνα μὲ τὴν ἐγγενῆ του δυναμική. Ἀλλὰ ὁ «καπιταλισμὸς» δὲν εἶναι πρόσωπο, δὲν ἔχει βούληση οὔτε ἴδιες προθέσεις· εἶναι ἕνας μηχανισμὸς (καὶ ἡ τεχνοεπιστήμη τὸ προσάρτημά του) ποὺ λειτουργεῖ αὐτοματικὰ ἀναλώνοντας πόρους καὶ ἀνθρώπινες ζωές, προσδένοντας στὴν τροχιά του καταναγκαστικὰ τοὺς ἴδιους τοὺς χειριστὲς ὅσο καὶ τὰ θύματά του ‒ καὶ μακροπρόθεσμα βέβαια ὅλοι εἶναι θύματα. Ὅσοι βραχυπρόθεσμα νιώθουν εὐνοημένοι ἀπ’ αὐτὸ εἶναι δυσκολότερο νὰ τὸ δοῦν· ὅλοι οἱ ἄλλοι ὅμως;
Τὸ αἴνιγμα τοῦ μέλλοντος, ξαναλέω, κρύβεται γιὰ μένα στὸ ἴδιο τὸ παρόν. Εἶναι τὸ πλέον δυσεξήγητο αἴνιγμα —μεταφυσικό, παραφυσικὸ ἢ ὅπως ἀλλιῶς θέλεις πές το— τοῦ γιατί οἱ ἄνθρωποι γίνονται μὲ τόσο τρομακτικὴ εὐκολία τόσο καλοὶ ἀγωγοὶ τῆς χειραγώγησης· γιατί οἱ συντεταγμένες δυνάμεις ποὺ κάποτε ἐπαγγέλθηκαν τὴν ὁλικὴ κοινωνικὴ ἀλλαγὴ γίνονται λειαντὲς τῶν τριβῶν καὶ ἱμάντες διαχείρισης τοῦ ἀδυσώπητου μηχανισμοῦ· γιατί ἡ ἀνθιστάμενη σκέψη καὶ διανόηση ἔχει γίνει τόσο δυσεύρετο εἶδος στὶς ἡμέρες μας — καὶ σὲ τελευταία ἀνάλυση, ἴσως, γιατί οἱ ἄνθρωποι ἔχουν φτάσει νὰ φοβοῦνται περισσότερο τὸν φυσικὸ θάνατο ἀπ’ ὅσο μιὰ ζωὴ μέσα στὴν ταπείνωση, τὴν ὀδύνη καὶ τὴν ἀνελευθερία, ποὺ εἶναι ἀληθινὸς θάνατος-ἐν-ζωῇ… Ἀσφαλῶς καὶ δὲν εἶναι αὐτὰ χαρακτηριστικὰ τῆς θρυλούμενης «ἀνθρώπινης φύσης» ἀλλὰ μιὰ δυσοίωνη ἀνθρωπολογικὴ μεταμόρφωση ποὺ ἐξελίσσεται μπροστὰ στὰ μάτια μας, προϊὸν καὶ ἡ ἴδια τῆς ἐσωτερίκευσης ἐξαρθρωτικῶν ἱστορικῶν ἐμπειριῶν. Ἂν ποτὲ ἀπαντήσω τὸ πῶς ἀκριβῶς καὶ γιατί συμβαίνουν αὐτά, καὶ ποιοῦ εἴδους θεραπεία μπορεῖ ν’ ἀνακόψει αὐτὴ τὴν ἐξέλιξη, ἴσως εἶμαι τότε σὲ θέση νὰ πῶ κάτι γιὰ τὸ μέλλον.
Ἀλλὰ πράγματι, θὰ μποροῦσε νὰ τραβήξει ἐπὶ μακρὸν αὐτὴ ἡ συζήτηση ‒ καὶ μαντεύω ὅτι λίγοι πιὰ ἔχουν διατηρήσει τὴν ἱκανότητα νὰ κρατοῦν ἐπὶ πολὺ τὴν προσοχή τους συγκεντρωμένη σὲ ἕνα θέμα. Εὐχαριστῶ θερμὰ λοιπὸν γιὰ τὰ ὅσα μοιραστήκαμε, ἀγαπητέ μου Θανάση, καὶ εἶναι σίγουρο ὅτι θὰ ἔχουμε πολλὲς εὐκαιρίες νὰ τὰ ξαναποῦμε.
Πρώτη δημοσίευση: Κοσμοδρόμιο (01/10/22)
Σ Η Μ Ε Ι Ω Σ Ε Ι Σ
